Radikal kararlar alındı... İşte hızlı dönüşümün formülü

6 Şubat depremlerinin ardından gözler İstanbul’a çevrildi ve korkutucu tablo ‘hızlı dönüşüm’ zorunluluğunu ortaya koydu. 600 bini çok riskli olmak üzere dönüşüm bekleyen 1.5 milyon konut için yeni bir yasa hazırlanarak, sürecin tıkanan noktalarının giderileceği açıklandı. Beklenen yeni yasa ve yol haritasıyla ilgili en somut açıklamalar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’den geldi.

Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şurası’nın sonuç bildirgesini Ankara’da bilim insanlarının katılımıyla yaptığı toplantıda duyuran Özhaseki, 6 Şubat depremlerinin 18 ili etkilediğini, 14 milyon insanın zarar gördüğünü, 680 bin konut ile 180 bin işyeri, depo, ahırın yıkıldığını, 100 milyar doları aşkın hasar oluştuğunu belirtti. “İşin manevi boyutunu ölçecek aygıt ise yok. Doğa ile savaş olmaz, onunla barışık yaşamak zorundayız” diyen Özhaseki, Türkiye genelinde kentsel dönüşümü hızlandırmak için atacakları adımları anlattı...

Mehmet Özhaseki

YENİ YOL HARİTASININ DETAYLARI

50 ARTI 1 İLE KARAR ALINACAK

Kentsel dönüşümde ilk adım uzlaşma. Ancak kimi riskli yapılarda yasal zorunluluk olan 3’te 2 çoğunluğa ulaşılamıyor ve henüz yolun başında işler çıkmaza giriyor. Bu sorunun yeni yasa ile çözüleceğini anlatan Özhaseki,“Kentsel Dönüşüm Şurası’na katılan 110 uzmanımız, günlerce çalışarak dönüşümü hızlandırmak için atılması gereken adımları ortaya koydu. Dönüşüm kararlarını yüzde 50+1 ile alalım; sadece yıkım safhasında değil, inşaatın yapım ve ruhsat aşamasında yüzde 50 artı 1 yeterli olsun diyorlar” dedi.

DÖNÜŞÜMÜN FİNANSMANI HAZİNE ARAZİLERİ

Ülke genelinde milyonlarca konutun dönüşümü için en temel ihtiyaç ise finansman. Bakan Özhaseki, Hürriyet’in “Türkiye genelinde kentsel dönüşümün finansmanı nasıl olacak?” sorusuna şöyle yanıt verdi: “Finansmanı çözeceğiz, para bulma konusunda kendime güveniyorum. Orta Vadeli Program hazırlanırken, Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek tek bize kısıt koymadı, ucunu açtı, nereye kadar giderse, dedi. Yeni oluşturacağım çatıda özellikle kaynak geliştirme genel müdürlüğü kurmayı düşünüyoruz, yüce Meclis de takdir ederse. Bu genel müdürlük tüm hazine arazilerini tarayarak, özel olarak planlayacak ve bu planlamadan sonra çok açık ilanla halka arz edilecek. Çok rekabetçi bir ortamda binlerce araziyi kullanmak isteyen vatandaşların emrine sunacağız, daha doğrusu satacağız. Bu satıştan elde edilen geliri deprem bölgesinde ve İstanbul başta olmak üzere kentsel dönüşümde kullanacağız

Bu satışın ikinci faydası da fazladan arsayı piyasaya arz ederek yükselen konut maliyetlerini düşüreceğiz. Çünkü şu anda arsa darlığından dolayı, arsanın konut maliyeti içindeki payı yüzde 50’ye çıkmış durumda. Yani müteahhit 10 daire yapacaksa 5’ini arsa sahibi istiyor. Böylece bir inşaatın maliyeti 1 birimken 2 birim oluyor. Ayrıca bu arsalar üzerinde yapılacak planlamalar, bazı bedellerin kentsel dönüşümde kullanılması gibi de ilave kaynaklar olacak. Bir de İller Bankası, TOKİ, Emlak Konut gibi birimlerimizin şimdiye değin belediyelere cömertçe verdiği kaynaklardan hem deprem bölgesine hem de İstanbul özelinde başlayacak tüm kentsel dönüşüme ayıracağız.”

TEBLİGAT KRİZİ ÇÖZÜLECEK

Gayrimenkul hukuku uzmanları riskli yapı kararı, yıkım kararı, pay satışı gibi birçok aşamada taraflara ulaşamadıklarını ve tebligat iletmenin bir yılı aşan zaman kaybına neden olduğunu dile getiriyordu. Bu konuda da adım atılacağını belirten Bakan Mehmet Özhaseki, tebligat hükümlerinin değişeceğini, yani tebligatın eski usul yerine e-Devlet üzerinden yapılmasının, binaya ve muhtarlıklara asılmasının planladığını aktardı.

ÖZEL MAHKEME VE ARABULUCULUK GELİYOR

Dönüşüme girecek alanda hak sahiplerinin birbirleri ile ya da dönüşümü üstlenen firma ile anlaşamazlık yaşaması en sık rastlanan sorunlardan biri. Bu nedenle tıpkı kira anlaşmazlıklarında olduğu gibi dönüşüm için de bir arabulucuk sistemi geleceğini dile getiren Özhaseki, “Bu alana bakan özel mahkemeler olmalı ki senelerce sürüncemede kalmasın. Eğer bunları gerçekleştirmezsek işler hızla gitmez, zamanla yarışamayız, kentsel dönüşümü zamanında yapamayız. Allah korusun yapılmazsa depremde dizlerimize çok vururuz” dedi. Özhaseki, yıkılan riskli yapıların arsa haline geldikten sonra ortaklığın giderilmesi davası açılmasının önün açılacağını da ekledi.

KAMU DESTEĞİ AÇIKLANACAK

Artan inşaat maliyetleri nedeniyle bakanlık ‘Yarısı Bizden’ kampanyasını başlatmış, yenilenen riskli evlerde maliyetin yarısını karşılacağını açıklamıştı. Yoğun ilgi gören kampanyada yeni dönem şartlarına ilişkin açıklama yapan Bakan Özhaseki, “Yarısı Bizden Kampanyası’nın mali yardım hükmünün bir an önce açıklanması ve bu konuda kanuni düzenleme yapılması konusunda bilim insanlarımız karar aldı. Önümüzdeki 1 ay içerisinde bu kampanyanın nasıl çalışacağını, bizim nasıl yardım edeceğimizi, sürecin nasıl işleyeceğini daha da netleştirmiş olacağız” dedi.

İSTANBUL İÇİN 4 ADIM

“İSTANBUL’un dönüşümü için 4 adımlı yol haritamız var” diyen Özhaseki bu adımları şöyle sıraladı:

- Birincisi, rezerv alanlara konut yapacağız, buna ilişkin planlama çalışmaları devam ediyor.

- İkincisi ‘yarısı bizden’le 200-300 bin civarında konutu dönüştürmeyi düşünüyoruz, inşaatı onlar yapacak, biz destekleyeceğiz.

- Şu an İstanbul’da devam eden 170 bin civarında inşaat var. Bunlarla birlikte 600-700 bin konutu, yani en risklileri dönüştürüp İstanbul’u güvenli hale getireceğiz.

- Yeni yasa hazırlığımız devam ediyor. Büyükşehir belediyemizi, ilçe belediyelerini davet edip, durmadan toplantı yapıyoruz. Bilim insanlarımızdan yardım alıyoruz.”

100 BİN KÖY EVİ ÇELİĞE DÖNÜŞECEK

- TEK katlı köy evleri için çelik sistemine geçileceğini dile getiren Bakan Özhaseki, “Yüz binlerce köy evimizi, çelik karkas ve kendine has modüler sistemle yapacağız. İlk etapta 4 ana deprem şehrinde ve diğerlerinde bu çelik evleri yapıp, vatandaşlara göndereceğiz. Betonarmede bin bir zorlukla karşılaşıyoruz, çeliğe geçmek mecburiyet. Arkadaşlar ihale altyapısını hazırlıyorlar. 6-8 ay içinde tek katlı 100 bin kadar yapıyı bitirebileceğiz” dedi.

ENKAZIN YARISI KALDIRILDI

- DEPREM bölgesindeki çalışmalara da değinen Özhaseki şu bilgileri paylaştı: “Deprem bölgesinde yıkıntıların yüzde 50’den fazlası bitirildi. Biten yerlerde zemin etütleri yapıp, zeminde sıkıntı yoksa, yerinde dönüşümün önünü açıyoruz. Bunun için 215 bin vatandaş müracaat etti. Kasım-aralıkta de biten 41 bin konutu teslim edeceğiz. 5 bin civarında köy evimiz de hazır, bitenleri dağıtacağız.”