Poyraz Karlıbel, ikinci 500 sanayi kuruluşunun lideri

Ä°stanbul Sanayi Odası'nın (Ä°SO) "Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu" araÅŸtırmasına göre, geçen yıl üretimden satışlarda ilk sırayı 16.8 trilyon lira ile Poyraz Karlıbel Fındık Entegre Sanayi ve Ticaret aldı.AraÅŸtırma sonuçlarına göre, üretimden satışlarda Poyraz Karlıbel'i  Ä°GS Ä°stanbul Giyim Sanayi Ticaret ve Biofarma Ä°laç Sanayi ve Ticaret takip etti. Vergi öncesi dönem karları dikkate alınarak yapılan sıralamada en çok kar eden kuruluÅŸlar, 9.3 trilyon lira ile Kepez Elektrik, bunu 7.6 trilyon lira ile Gamak Makina Sanayi ve 6.6 trilyon lira ile Akfil Tekstil Turizm Ä°nÅŸaat Sanayi ve Ticaret oldu. Ãœretimden satışlarda ilk sırada yer alan Poyraz Karlıbel, gerçekleÅŸtirdiÄŸi 32 milyon 424 bin dolar ihracat ile en çok ihracat yapan kuruluÅŸların da başında yer aldı. Poyraz Karlıbel'i, 23 milyon 865 bin dolarla Denimko Tekstil ve Konfeksiyon ile ismi ve ihracat miktarının açıklanmasını istemeyen bir ÅŸirket takip etti. Ä°SO'nun araÅŸtırma sonuçlarına göre, en çok kiÅŸi çalıştıran kuruluÅŸ ise 3 bin 578 kiÅŸi ile TTK Sınırlı Sorumlu Kozlu TaÅŸkömürü Ä°ÅŸletme Müessesesi oldu. En çok kiÅŸi çalıştıran diÄŸer kuruluÅŸlar ise Ä°GS Ä°stanbul Giyim Sanayi Ticaret ve Eti Krom Genel Müdürlüğü olarak belirlendi.KAN KAYBI DEVAM ETTÄ° Türkiye'nin ikinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸunun toplam üretimden satışlarındaki 2000 yılı reel artışı, 1999'daki kaybı telafi edemedi. Ä°kinci 500 Büyük KuruluÅŸun toplam üretimden satışları, 1999 yılında reel olarak yüzde 9.6 oranında azalırken, 2000 yılında yüzde 3.1 artış gösterdi. Ä°stanbul Sanayi Odası (Ä°SO), Türkiye'nin ikinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu çalışmasının sonuçlarını açıkladı. Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu sonuçlarıda, ''20. yüzyılın son çeyreÄŸini istikrar ve güven arayışları içinde geçiren Türkiye'nin maalesef hedeflerine ulaÅŸamadığı, ekonomik olarak küçüldüğü, üretimin ihmal edildiÄŸi, yatırım kabiliyetini yitirdiÄŸi, yaÅŸanan krizlerin de etkisiyle rekabet gücünün iyice zayıfladığı'' ifade edildi. Ekonomik dengelerdeki bozukluklar ile siyasetteki çalkantıların birbirini körüklediÄŸi ve giderek ağırlaÅŸan bu süreç içinde, 2000 yılının ekonominin sanal mutluluk dönemlerinden biri olduÄŸu ifade edilen çalışmada, Son 50 yıllık dönemde, ekonomimizde en kötü sonuçların alındığı 1999 yılından sonra, 2000 yılında kısa vadeli iyileÅŸmeler görüldüğü kaydedildi. Temmuz ayında kamuoyuna açıklanan Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu ''Ä°SO 500'' çalışmasının 2000 yılı sonuçları, ekonomiye paralel bulgular içermekteydi. Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi kuruluÅŸu'nu izleyen Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu 2000 sonuçları da, hem genelde ekonominin hem de ilk 500 büyük kuruluÅŸun performansına benzer bir izlenim sergiliyor. 2000 yılı Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu sıralamasında ilk kuruluÅŸ olarak ''Poyraz Karlıbel Fındık Entegre Sanayi'' yer alıyor. Bu kuruluÅŸun üretimden satışları geçen yıl 1999 sonuçlarında ilk sırada yer alan Oysa Ä°skenderun Çimento Sanayi'nin üretimden satışlarına göre cari olarak yüzde 65.3 reel olarak da yüzde 10 civarında bir artış gösterdi. KURULUÅžLARIN 406'SI KAR BÄ°LDÄ°RDÄ° Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu kapsamındaki kuruluÅŸların 406'sı kar, 94'ü de zarar bildirdi. 1999 yılında ise 388 kuruluÅŸ kar ve 112 kuruluÅŸ zarar bildirmiÅŸti. 2000 yılında, Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu sıralamasında 474 özel sektör kuruluÅŸu, 26 kamu kuruluÅŸu yer aldı. 474 özel kuruluÅŸun 399'u kar bildirirken, kamu kuruluÅŸlarının 7 tanesi kar bildirdi. 1999 yılında Ä°kinci 500 Büyük KuruluÅŸ Kapsamında 475 özel, 25 kamu kuruluÅŸu bulunmaktaydı. Özel sektör kuruluÅŸlarının 378'i, kamu kuruluÅŸlarının 10'u kar bildirmiÅŸlerdi. Türkiye'nin ilk 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸunun 2000 yılında yarattığı katma deÄŸer Türkiye GSMH'sının yüzde 10.6'sını oluÅŸturmaktaydı. Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸunun, 2000 yılı Türkiye GSMH'na katkısı ise, 1999 yılında olduÄŸu gibi yine 1.2 oldu. Sonuçta 2000 yılında Türkiye gayri safi katma deÄŸerinin yüzde 11.8'i Türkiye'nin 1000 Büyük Sanayi kuruluÅŸu tarafından yaratıldı. 2000 yılında ilk 500 Büyük kuruluÅŸ, Türkiye sanayi sektörü toplam katma deÄŸerinin yüzde 46.1'ini, Türkiye imalat sanayiinde yaratılan katma deÄŸerin yüzde 52.9'unu yaratmıştı. 2000 yılı itibariyle Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu, Türkiye toplam sanayi katma deÄŸerinin yüde 5.2'sini imalat sanayi katma deÄŸerinin de yüzde 6'sını oluÅŸturdu. Böylece 200 yılında, Türkiye'nin 1000 Büyük Sanayi KuruluÅŸu, Türkiye sanayi sektörü toplam katma deÄŸerinin yüzde 51.3'ünü, Türkiye imalat sanayii katma deÄŸerinin de yüzde 58.9'unu meydana getirdiler. ÃœRETÄ°MDEN SATIÅžLAR Türkiye'nin Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸunun toplam üretimden satışlarındaki 2000 yılı reel artışı, 1999'daki kaybı telafi edemedi. Ä°kinci 500 büyük kuruluÅŸun toplam üretimden satışları 1999 yılında reel olarak yüzde 9.6 oranında azalmışken, 2000 yılında üzde 3.1 artış gösterdi. Bu sonuçlar özel sektör ve kamu kuruluÅŸları açısından incelendiÄŸinde, 2000 yılında özel büyük sanayi kuruluÅŸlarının üretimden satışları reel olarak yüzde 8.2 oranında arttı. 1999 yılındaözel kuruluÅŸların üretimden satışları yüzde 6.5 oranında gerilemiÅŸti. Kamu kuruluÅŸlarının üretimden satışları ise, reel olarak 1999 yılında yüzde 18.4 ve 2000'de yüzde 20.3 oranında küçüldü. Yaratılan katma deÄŸer açısından da 1999 yılı kayıpları telafi edilememiÅŸtir. 2000 yılında Ä°kinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸu kapsamında yer alan özel sektör kuruluÅŸlarının yarattıkları net katma deÄŸer yüzde 12.3 oranında, brüt katma deÄŸer de yüzde 8.9 oranında büyüdü. Ancak, 1999 yılında özel kuruluÅŸların yarattıkları net katma deÄŸer yüzde 17.6 ve brüt katma deÄŸer yüzde 18.8 oranında azalmıştı. "MAAÅž VE ÃœCRETLERDEKÄ° CARÄ° ARTIÅž SATIÅžLARIN ÖNÃœNE GEÇTÄ°" Geçen yıl, Ä°kinci 500 Büyük KuruluÅŸu içindeki özel kuruluÅŸlarda ödenen faizlerin satışlara oranı ise genelde faiz oranlarındaki gerilemeye paralel yüzde 5'e indi. 1999'da bu oran yüzde 8.8 idi. Özel kuruluÅŸlarda, 2000 yılında ödenen maaÅŸ ve ücretlerin satışlara oranı da yüzde 12.4 oldu. Bu oran 1999 için yüzde 11.6 idi. 2000 yılında maaÅŸ ve ücretlerdeki cari artışlar, satışlardaki artışın önüne geçti. Türkiye'nin Ä°kinci 500 Büyük Sanayi KuruluÅŸu kapsamında yer alan özel sektör kuruluÅŸlarının 1999 yılında yüzde 1.8 olan satış karlılığı, 2000'de yüzde 4.2'ye yükseldi. Ä°kinci 500 büyük sanayi kuruluÅŸunun 2000 yılındaki aktif devir hızı, özel sektör kuruluÅŸlarında 1.16, kamu kuruluÅŸlarında ise 0.61 gibi çok düşük bir düzeyde gerçekleÅŸti. Ä°lk 500 büyük kuruluÅŸ çalışmasının sonuçlarında görüldüğü gibi, Ä°kinci 500 büyük kuruluÅŸta da kaynak yaratılamazken, böylesine küçük aktif devir hızı, bu kuruluÅŸların rekabet güçlerinin giderek kötüleÅŸtiÄŸine de iÅŸaret ediyor. 2000 yılında Ä°kinci 500 Sanayi KuruÅŸunda, ilk 500 kuruluÅŸta olduÄŸu gibi net katma deÄŸer dağılımı bakımından gerek özel sanayi kuruluÅŸlarında, gerekse kamu kuruluÅŸlarında, milli gelir anlamında karpayı negatif oldu. Yani sıralamada yer alan kuruluÅŸlar, üretim faaliyeti sonucu kar payı alamadı. Ä°SO RAPORU Bu arada Ä°SO raporunda, Türkiye'nin 1000 Büyük Sanayi KuruluÅŸu çalışması sonuçlarında da görüleceÄŸi gibi, ekonominin son yıllarda büyük kaynak kaybına uÄŸradığı, mali yapının bozulduÄŸu, milli gelirin küçüldüğü, istihdamda ciddi gerileme yaÅŸandığı, enflasyon, ücretler, faizler ve kurlar arasındaki dengelerin daha da bozulduÄŸu ifade edildi. Türkiye'in üreten, tasarruf eden ve tasarruflarıyla borçlarını ödeyebilen, istihdam imkalarını geliÅŸtirebilen bir yeni yapıyı zaman yitirmeksizin oluÅŸturmak zorunda olduÄŸu vurgulanıyor. Raporun sonuç bölümünde ise ÅŸu görüşlere yer verildi: ''2001 yılının geriye kalan süresinde, radikal önemler alarak küçülmeyi durdurmak ve üretim çarklarını tekrar döndürmek zorundayız. Ekonomik ve sosyal açıdan yaÅŸamakta olduÄŸumuz bu zor dönem, kamunun yönetilebilir borç yapısına kavuÅŸturulması ve saÄŸlanacak güven ortamında ekonominin üretir hale gelmesiyle aşılabilir. Hükümet, bürokrasi, özel sektör ve diÄŸer tüm kesimlerin iÅŸbiriÄŸi yapmaktan baÅŸka çaresi yoktur.''AraÅŸtırma sonuçlarına göre, üretimden satışlarda, en çok kar eden,en çok ihracat yapan ve en çok kiÅŸi çalıştıran ilk 10 kuruluÅŸ şöyle sıralanıyor: Â