Piyasaya buğday darbesi

Bakanlar Kurulu'nda kavga çıktı, dolar arttı, borsa düştü

Bakanlar Kurulu toplantısında hububat destekleme fiyatı kavgası çıkması ve Kurul'un karara varamadan dağılması, piyasaya büyük darbe vurdu. Bakanlar Kurulu toplantısının ardından liderler biraraya geldi. Ancak, kavga doları 20 bin lira yükseltti, borsayı yüzde 6.1 düşürdü.

Bakanlar Kurulu toplantısında çarpılan kapının rüzgarı piyasaları vurdu. hububat destekleme alım fiyatında Devlet Bakanı Kemal Derviş ile Tarım Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp'in 23 bin liralık fiyat farkı, Merkez Bankası dolar satış kuru 13 bin lira yükseltti. Dolar bankalararası piyasada ise 20 bin lira arttı. Aynı neden İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı (İMKB) 737 puan düşürüp 11.230 puandan kapattırdı. Bono ve tahvil piyasasındaysa yıllık bileşik oranlar 1-3 puan arasında artış kaydetti.

Dün yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında hububat destekleme alım fiyatı ile başlayan tartışmada Devlet Bakanı Kemal Derviş'in ‘‘IMF'ye verilen sözü tutmalıyız’’ demesinden sonra Başbakan Yardımcısı MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin ‘‘Bu durumda bu hükümet yürümez’’ demesiyle tatsızlaştı. Devlet Bakanı Kemal Derviş bu gelişme üzerine Bakanlar Kurulu toplantısını terk etti. Başbakan Bülent Ecevit, tartışma daha cidi boyutlara ulaşmadan müdahale ederek, hububat fiyatlandırmasıyla ilgili sorunun liderler zirvesinde ele alınmasını sağladı.

Bakanlar Kurulu'ndaki bu gerginlik, anında piyasaları dalgalandırdı. Öğleden önce her olasılığı dikkate alan İMKB, satış ağırlıklı olmakla birlikte sakin sayılabilecek bir seyir izliyordu.

Borsa, cuma günü 351 puan yükselip 11.968 puandan kapandıktan sonra dünkü ilk seansına satış baskısıyla başladı. Seansın ilk yarım saati içinde hızlı gerileyen piyasa 11.590 puan seviyesine kadar çekildi. Bu noktada güçlü olmamakla birlikte tepki alımları gelmeye başladı ve ilk seans 106 trilyon liralık işlem hacmiyle 11.692 puandan kapandı. Böylece, İMKB dünkü ilk seansta cumaya göre yüzde 2.3 (275 puan) geriledi.

İkinci seansa yine tedirgin başlayan borsada saat 14.45'de satışlar artmaya başladı. Saat 15.00'deyse Bakanlar Kurulu toplantısının sona erdiği ve hububat fiyatlarındaki sorunun çözümlenemediği, konunun liderler zirvesinde ele alınacağı açıklandı. Bu noktadan sonra borsadaki satışlar hızlandı. İMKB-100 Endeksi, günü, cuma gününe göre yüzde 6.16 gerileyerek kapattı. 737 pan düşüp 11.230 puana inen piyasada toplan işlem hacmi 297 trilyon lira seviyesinde kaldı.

DOLAR YÜKSELDİ

Dün sabah saatlerinde bankalararası piyasada 1 milyon 108 bin lirayla 1 milyon 110 bin lira seviyelerinde yoğunlaşan kotasyonlar, öğleden sonra Bakanlar Kurulu'ndaki tartışmaların öğrenilmesiyle 1 milyon 125 bin lirayla 1 milyon 130 bin lira aralığına yükseldi. Böylece kotasyonlar itibariyle dolar fiyatları arasında bir kaç saatlik sürede 20 bin lirayı bilan değişim gerçekleşti.

Geçen hafta Merkez Bankası'nın dolar satış kuru düşüş eğilimine girmişti. Piyasalar açısından yerleşmesi halinde, bir süre için ideal dolar kuru olarak kabul edilebilecek 1 milyon 100 bin lira seviyesine yaklaşılmıştı. Merkez Bankası, cuma günü dolar satış kurunu 1 milyon 108 bin liradan açıklamıştı. Dünkü gelişmelerden sonra dolar kurundaki yumuşama ortadan kalkma eğilimi gösterdi. Merkez Bankası'nın dolar satış kuru dün yüzde 1.17 oranında artıp 1 milyon 121 bin lira oldu. Bu artışla dalgalı kur sonrasında Türk Lirası'nın dolar karşısındaki kaybı yüzde 62.9'a çıktı.

BONONUN TADI KAÇTI

Dünkü gerginliklerden bono ve tahvil piyasası da payını aldı. Geçen hafta yapılan Hazine ihalesinden sonra kárlılığını kaybetmeye başlayan bu piyasada dünkü oranlar 1-4 arasında yükseldi.

Dün bono piyasasının en aktif kami menkul kıymeti 6 Mart 2002 vadeli bonoydu. Bu bononun cuma günü yüzde 78.02 olan yıllık bileşik oranı, dün yüzde 79.25'e çıktı. Piyasada dikkat çeken nokta, dünkü gelişmelerden sonra Kasım ve Şubat krizleri öncesinde olduğu gibi, daha düşük işlem hacimlerinde olmakla birlikte zararına satışların başlamasıydı. Oranların aniden ve yüksek işlem hacmiyle artmamasında kamu ve Fon bankalarının piyasada etkin olmaması da rol oynadı.

Hazine'nin yeni ihale sınavı bugün

Hazine Müsteşarlığı bugün 13 ay vadeli tahvil ihalesi açıyor. Geçen hafta yetersiz talep ile karşılaşan Hazine'nin bugün açacağı ihalede ne kadar borçlanacağı açıklanmadı. Bu ihalede satılmaya çalışılacak 392 gün vadeli tahviller, Haziran ayından yeniden ihraç edilecek. Bu nedenle Hazine'nin bugün açacağı ihalede yetersiz talep ya da çok yüksek faizle karşılaşması halinde ihaleyi iptal etme veya erteleme ihtimali bulunuyor. Geçn hafta salı günü açılan ihalelerde Hazine, 3.1 katrilyon liralık borçlanmaya gedeceğini açıklamasına rağmen toplam bonçlanma mktarı 2 katrilyon lira sevyesinde kalmıştı.

Derviş'in ısrarı, Rusya korkusundan

Devlet Bakanı Kemal Derviş'in, IMF'ye verilen Niyet Mektubu üzerindeki hassasiyeti Türkiye'nin bugünkü şartlarının, 1997'deki Rusya şartlarına bazı açılardan benzemesinden kaynaklanıyor.

O yıllarda Rusya ile IMF arasında imzalanan stand-by sürecinde bazı aksamalar olmuş ve Rusya yeniden IMF ile masaya oturmak zorunda kalmıştı. Rusya ile IMF arasındaki anlaşma sonucunda bazı ek tedbirlerin alınması kararına varılmıştı. Ancak Rusya, alınacağını bildirdiği tedbirleri almayınca, IMF destek vermeyeceğini açıklamış ve Rusya çökmüştü.

Bu durum Türkiye'de Kasım'dan sonra yaşanan Şubat sürecinde gerçekleşmedi. Çünkü, Türkiye'nin Şubat krizi tuhaf şekilde başlamış bir kriz olarak görüldü. IMF, Türkiye'ye sadece Kemal Derviş'in kişiliğinde sınırlı miktarda destek vermeyi uygun gördü. Türkiye'nin reformlarını gerçekleştirmemesi halinde, IMF'in tavrının Rusya'dakine benzer olmasına mutlak gözüyle bakılıyor.

İç borçta Lazard-Hazine pazarlığı

Türk Lirası cinsi iç borçların dövize dayalı kağıtlarla takas edilmesi (dept swap) işlemi için Türkiye Bankalar Birliği (TBB) adına rapor hazırlayacak uluslararası yatırım bankası Lazard'ın, yarın Hazine Müsteşarlığı ile görüşeceği açıklandı. Yarın yapılması beklenen bu görüşmenin, Lazard'ın Hazine Müsteşarlığı'na bilgi vermesi amacıyla yapıldığı da açıklandı.

Lazard'ın bu görüşmenin ardından hazırlayacağı raporun TBB'ye sunulması, raporun TBB Yönetim Kurulu'nda görüşülmesinden sonra da Hazine'ye detaylı bir öneri götürülmesi bekleniyor.

Geçen hafta TBB’den yapılan açıklamada, uluslararası yatırım bankası Lazard’ın Türk Bankacılık kesimi adına Hazine Müsteşarlığı’nın iç borç takasını araştıracağı duyurulmuştu. TBB’nin bu açıklamasından sonra bu hafta ortasında yapılacak görüşmeler sonrasında Lazard’ın, Haziran ayının ilk haftası içinde söz konusu bankacılık raporunun hazırlanacağı tahmin ediliyor.

Bankacılıkkesiminin son durumunu ortaya koyacak olan bu rapor doğrultusunda, gönüllü iç borç takasında bankaların Hazine ile faiz ve vade pazarlığı yapacağı tahmin ediliyor.