Piyasalarda şimdi de “Octaper” korkusu
Güncelleme Tarihi:
Wall Street’te Ekim’de tahvil alım azaltımı yapılacağını işaret eden Octaper sözcüğü yankılanıyor. Ekim’de tahvil alımı azaltımının yapılıp yapılmayacağı konusunda en belirleyici etken ise Çarşamba günü açıklanacak yeni konut satışları verisi ile ABD Kongresi’nde 1 Ekim’de gerçekleşecek ‘Borç Tavanı’ görüşmeleri olacak.
Geçtiğimiz hafta piyasalarda Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) tahvil alım programına aylık 85 milyar dolarlık miktarla devam etmesi kararı damgasını vurmuştu. Borsa bir günde yüzde 6,44 artarken dolar da TL karşısında yüzde 3 düşerek 1.94 TL’nin altına kadar gerilemişti. Ancak St. Louis Fed Başkanı James Bullard’ın “ekonomik verilere göre tahvil alımı Ekim’de gündeme gelebilir” açıklaması dolar ve borsayı yeniden dalgalandırdı. Cuma günü dolar 1.99 TL seviyesine dayanırken borsa ise yüzde 2,02 düşüşle 77 bin 862 puana geriledi. Dolar ve borsanın bölgesel Fed başkanlarının açıklamalarıyla bile geniş bant aralıklarla dalgalanması önümüzdeki Ekim ayının da hareketli geçeceğine işaret oldu.
“OCTAPER” YAPAR MI?
Özellikle Wall Street’te gözler şimdiden Ekim ayına çevrildi. Hatta bu durumla ilgili yeni bir sözcük bile icat edildi. İngilizcede October(Ekim) ve Tapering (tahvil alım azaltımı) sözcüklerinden türetilen Octaper sözcüğü özellikle gelişen ülkelere yatırım yapanların korkulu rüyası haline geldi. Fed’in Ekim ayında tahvil alımı azaltıp azaltmayacağı, Wall Street kavramıyla Octaper yapıp yapmayacağı 30 Ekim’deki toplantıda belli olacak. Bu tarihe kadar iki önemli gelişme Fed’in kararında etkili olacak. Birincisi 1 Ekim’de gerçekleşecek Borç Tavanı görüşmeleri olacak. Uzmanlar ABD maliye politikasında belirleyici olacak borç tavanının artırılması konusunda ABD Kongresi’nden anlaşma çıkmaması durumunda tahvil alım azaltımı kararının çıkmayacağına kesin gözüyle bakıyor.
KONUT SATIŞLARI KRİTİK
Diğer taraftan ise ABD’de açıklanacak ekonomik veriler Octaper kararının verilmesinde önemli olacak. Fed Başkanı Ben Bernanke’nin meşhur tahvil alımının devamına işaret eden Eylül konuşmasını analiz eden uzmanlar Türkiye için de en önemli verilerin ABD yeni konut satışları, haftalık perakende satış verileri ve tarım dışı istihdam olacağını belirtiyor. Bunlardan en yakını 25 Eylül Çarşamba günü açıklanacak yeni konut satışları olacak. Beklenen 425 adet yeni konut satışı rakamı aşılırsa tahvil azaltımına bir adım daha yaklaşılacak. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Burak Saltoğlu eğer konut piyasasında tutarlı bir olumlu trend yakalanabilirse bunun FED açısından çok önemli olacağını belirtiyor. Saltoğlu "FED tahvil alımını sınırlamaya yönelik destek bulabilir. Ancak, sadece çarşamba gelecek veri kendi başına bu tür bir eğilimi oluşturmayacaktır. TCMB çok istisnai bir dalgalanma olmadığı surece faiz ve likidite politikasını değiştirmez. Eğer dalgalanma çok olursa döviz likiditesine ilişkin bir hamle yapabilir" dedi.
“MERKEZ’İN KOZU ELİNDE”
Peki bu süreçte Ekim ayında yaşanılacak tahvil alımı azaltımına yönelik gelişmeler olursa Merkez Bankası ne yapacak? Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Burak Arzova bu süreçte Merkez Bankası’ndan fazla bir değişiklik beklemiyor. Piyasaların şimdiden 10-15 milyar dolarlık tahvil azaltımını fiyatladığını belirten Burak Arzova “Benim tahminim yılsonuna kadar azaltım olmayacak. Ayrıca Merkez Bankası son kozunu oynamadı. Yılsonuna kadar tahvil alım 10 15 milyar dolarlık azaltım olsaydı munzam karşılıklarda hamle gelebilirdi. Tahvil alımı da azaltılmadığı sürece bu kozunu oynayacağını sanmıyorum” diye konuştu.
Piyasaların ajandasında 3 kritik tarih
1-25 Eylül: ABD’de yeni konut satışları açıklanacak. Ben Bernanke’nin tahvil alımına devam kararı gerekçesinde mortgage faizlerinin yükselmesine işaret edilmişti. 425 bin adet beklenen yeni konut satışlarında bu rakam geçilirse mortgage piyasasında canlılık kanıtlanmış olacak. Bu da Fed’i tahvil alımına bir adım daha yaklaştıracak.
2-1 Ekim: ABD Kongresi’nde Borç Tavanı sorunu görüşülecek. Borç tavanının artırılması planlanıyor. Ancak görüşmeler kilitlenirse ABD’nin temel devlet işleyişlerinde bile sıkıntı yaşanması bekleniyor. Bernanke maliye politikasında ABD büyümesine yönelik riskler bulunduğunu söylemişti. Borç tavanı görüşmeleri sorunsuz tamamlanırsa Fed tahvil alımına bir adım daha yaklaşacak.
3-4 Ekim: Tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı rakamları ABD’de açıklanacak. Yüzde 7.3 olan işsizlik oranında düşüş bekleniyor. Ancak kritik nokta bu düşüşün gerçekten işgücü piyasasınında iyileşmeden mi yoksa işgücü katılımında azalımdan mı kaynaklandığı olacak. İlkinin gerçekleşmesi durumunda Ekim’de tahvil alımı azaltımı yani ‘Octaper’ yapılması büyük
olasılıkla gerçekleşecek.