Piyasalar ‘gaz’a gelmedi

Hafta sonunda IMF Birinci BaÅŸkan Yardımcısı Stanley Fischer ve Devlet Bakanı Kemal DerviÅŸ'in verdiÄŸi olumlu mesajlar, piyasalar tarafından ‘Bir görelim’ havasında karşılandı. Borsa, çok dar iÅŸlem hacmiyle 67 puan yükselip 9.832 puandan kapandı. Merkez Bankası dolar satış kuru 1.162 lira yükselip 1 milyon 326 bin lira oldu.Uluslararası Para Fonu (IMF) Birinci BaÅŸkan Yardımcısı Stanley Fischer'in Türkiye ziyaretinde ekonomiye yönelik verdiÄŸi olumlu mesajlar piyasalarda temkinli algılandı. Uzun vade riskini görmeden önce kısa vadeyi kestirmeye çalışan piyasalar, geçen haftayı bitirdikleri gibi sakin ve dar hacimli iÅŸlemlerle yeni haftaya baÅŸladı. Dünkü geliÅŸmelerden sonra Stanley Fischer'in Türkiye'ye verdiÄŸi desteÄŸin uluslararası piyasalardan da destek görür hale gelmesi gerektiÄŸi ortaya çıktı.Merkez Bankası dolar satış kuru dünkü iÅŸlemler sonunda, cuma günü açıklanan deÄŸerine göre 1.162 lira yükselip 1 milyon 326 bin lira oldu. Ä°stanbul Menkul Kıymetler Borsası (Ä°MKB) ise yine cuma gününe göre 67 puan yükselip 9.832 puandan kapandı. Bono ve tahvil piyasasında, en çok iÅŸlem gören bonoların yıllık bileÅŸik oranları yüzde 90-94 arasında hareket etti. Bu piyasanın en çok iÅŸlem gören bonusu 6 Mart 2002 vadeli kağıdın yıllık bileÅŸik oranı yüzde 93'ten kapandı.10 BÄ°NÄ° DENEDÄ°Ä°MKB-100 Endeksi, dünkü ilk seansına alım ağırlıklı baÅŸladı. Hafta sonunda, Türkiye ekonomisiyle ilgili olumlu açıklamaların ilk etkisiyle piyasa 10.013 puana kadar yükseldi. Ancak alternatif piyasaların sakin, hacimsiz kalması ve dolar kotasyonlarında gerileme olmaması, hacimsiz yükselmeye çalışan borsada satışları baÅŸlattı. Bu nedenle 10 bin seviyesinin üzerinde tutunmayı baÅŸaramayan borsa ilk seansı 106 trilyon liralık iÅŸlem hacmiyle, cuma gününe göre 119 puanlık artış kaydedip 9.884 puandan kapandı.Borsa ikinci seansta ilk seanstan daha durgundu. Piyasada iÅŸlem hacmi 75 trilyon 997 milyar lira gibi son aylardaki düşük iÅŸlem hacmine oranla bile düşük kaldı. Piyasa ikinci seansta 9.739 puanla 9.884 puan arasında kaldı. Endeks, 9.832 puanla, cumaya göre yüzde 0.69 yükselirken, iÅŸlem hacmi toplamda 182 trilyon liraya düşerek, cuma günkü 240 trilyon liraya göre yüzde 24 daraldı.DOLAR DURGUNDUBankalararası döviz piyasası, dünkü iÅŸlemlerine 1 milyon 315 bin lirayla 1 milyon 340 bin lira arasında yoÄŸunlaÅŸan kotasyonlarla baÅŸladı. Gün içinde hareketlenmeyen piyasada, kurumlar zorunlu oldukları iÅŸlemleri yaptılar. Ä°stanbul serbest piyasasında ise 1 milyon 320 bin lira seviyesinde baÅŸlayan iÅŸlemler akÅŸam saatlerinde 1 milyon 330 bin lirada seviyelerine çıktı.Piyasalar neden temkinli?Yatırımcılar dolarlarından bir süre daha vazgeçmek istemedi. Yatırım için Türk Lirası'nı tercih edenler ise aktif hareket ederek risk üstlenmek yerine, faizlerdeki düşüş olasılığını dikkate alıp TL'lerini faizde tutmayı tercih etti. Bu durum özellikle borsadaki hacmin daralmasında etkin oldu.Söz ile verilen desteÄŸin uygulamada görülmesi gerektiÄŸi düşünülüyor. Bu nedenle yurtdışından finansman giriÅŸinin baÅŸlaması gerekiyor.Borsadaki durgunluÄŸa altı aylık bilançolarla ilgili belirsizlikler de etkin oldu.Hazine MüsteÅŸarlığı'nın ve Merkez Bankası'nın izleyeceÄŸi borçlanma, faiz ve döviz politikaları ilgili kurumlarca belirlenmiÅŸ olmasına raÄŸmen, piyasalar açısından henüz netleÅŸmedi.Enflasyon oranının önemi giderek artıyor. Piyasalar, enflasyon oranına yönelik ipuçları arıyor.Türkiye ve Arjantin'e verilen krediler azaldıUluslararası finans devleri, hem Arjantin'e, hem de Türkiye'ye yönelik kredilerini azalttı. Bu geliÅŸme, Bank For International Settlements (BIS) tarafından açıklanan verilerle ortaya çıktı.Buna göre, büyük uluslararası bankaların Türkiye ve baÅŸta Arjantin olmak üzere Latin Amerika'ya verdikleri borçlar yılın ilk çeyreÄŸinde düştü.Dünya merkez bankalarının bankası ve forumu niteliÄŸindeki BIS, Türkiye'nin bankalara borçlarının 3.7 milyar dolar azalışla mart sonunda 43.6 milyar dolara gerilediÄŸini açıkladı. Türk bankaları ve kamu sektörü, çoÄŸunlukla kısa vadeli kredilerden oluÅŸan 3 milyar dolarlık bir borç yükünü de ilk çeyrekte kapattı.Bunun yanısıra, türkiye'ye açılan kredilerin çoÄŸunlukla kısa vadeli niteliÄŸi de devam ediyor. Vadesi 1 yıldan az olan kredilerin oranı, 2000'in ikinci çeyreÄŸindeki yüzde 60 ve 2000 sonundaki yüzde 62'den 2001 mart sonunda yüzde 63'e yükseldi.BIS, Arjantin krezinde faizlerin yükselmesi ve kredi notlarının düşmesi ÅŸeklinde kötüleÅŸme belirtileri görüldüğünü kaydederek, sözleÅŸme alacaklarının 2.8 milyar dolar düşüşle 66 milyar dolara gerilediÄŸini vurguladı.Ekonomide iyileÅŸme eylülde baÅŸlar Devlet Bakanı Yılmaz Karakoyunlu, eylül ayından itibaren dövizde ve faizde belirgin bir iyileÅŸmenin olacağını savundu. Karakoyunlu, dün KKTC Çevre ve Turizm Bakanı Serdar DenktaÅŸ'ın ziyareti sırasında gezetecilerin sorularını yanıtladı. Bir gazetecinin ‘‘Fischer, çok olumlu mesajlarla Türkiye'den ayrıldı. Dövizde ve faizde belirgin bir iyileÅŸme sizce ne zaman olur?’’ sorusuna Karakoyunlu, şöyle karşılık verdi: ‘‘Eylül içerisinde bu söylediÄŸiniz düzelmeleri çok net biçimde göreceksiniz. Fischer, sıradan bir IMF baÅŸkan yardımcısı deÄŸildir. Stanley Fischer, dünya çapında bir iktisatçıdır. Özellikle parasal kaynak, krizlerin yönetimi konusunda fevkalade tecrübeye sahip bir yöneticidir. Nitekim meseleleri deÄŸerlendirirken, bugüne kadar bu konularda çok ÅŸiddetli itirazı olan arkadaÅŸlar da kendisiyle yapmış olduÄŸu görüşmelerin sonunda fevkalade olumlu izlenimler içerisinde ayrıldıklarını ifade ediyorlar. Bunlar, iÅŸin gerçek tarafıdır. Ben de böyle mütalaaların söylenmesinden, yazılmasından ve konuÅŸulmasından çok mutlu oldum ve iÅŸin gerçeÄŸini ortaya koyan bir görüşme olmuÅŸtur. O bakımdan Türk ekonomisi açısından fevkalade önemli bir gidiÅŸatın ifadesidir.’’ Ä°MKB, geliÅŸen borsalar liginde dördüncü sıradaÄ°stanbul Menkul Kıymetler Piyasası (Ä°MKB), iÅŸlem hacmi bakımından bu yılın ilk beÅŸ ayında geliÅŸmekte olan piyasalar içindeki 4'üncülüğünü korudu. Uluslararası Menkul Kıymetler Borsaları Federasyonu'nun (Federation Internationale des Bourses de Valeurs-FIBV), Mayıs ayı itibariyle deÄŸerlendirmeye tabi tuttuÄŸu ülkeler arasındaki sıralamaya göre, Ocak-Åžubat döneminde, iÅŸlem hacmi bakımından, geliÅŸmekte olan piyasaların en büyüğü 270.4 milyar dolarlık iÅŸlem hacmiyle Tayvan Borsası oldu. Bunu 162.4 milyar dolarla Güney Kore, 110.3 milyar dolarla Hong Kong borsaları takip etti. Toplam 41 milyar dolarlık iÅŸlem hacmi ile 4. sırada yer alan Ä°MKB'yi, 31.9 milyar dolarla Sao Paulo Borsası izledi. Öte yandan Ä°MKB, 41 milyar dolarlık kümülatif iÅŸlem hacmiyle geliÅŸmekte olan Avrupa piyasaları içinde Ocak-Mayıs dönemindeyine ilk sırada yer aldı. Atina Borsası'nın 5 aylık iÅŸlem hacmi 16.9 milyar dolar olurken, 3'üncü sırada 13.3 milyar dolarla Portekiz'in Lizbon Borsası yer aldı. Â