Piyasadaki ucuz muzun sırrı
Güncelleme Tarihi:
Gümrükler Genel Müdürlüğü muz ithalatı için 9.5 dolarlık referans fiyat belirledi. Vergileme bu fiyat üzerinde yapıldı. Ancak, üç firmaya, 9.5 dolar yerine 8 dolar üzerinde vergi vermeleri sağlandı. Durum ortaya çıkınca sorumlu dört gümrük görevlisi hakkında suç duyurusu yapıldı. Kamunun zararı 100 milyon TL olarak hesaplanıyor. Bakanlık konuyu incelemeye aldı.
Geçtiğimiz yıl 49 milyar dolarlık ithalat, 14 milyar dolarlık ihracatın yapıldığı Doğu Marmara Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü şu sıralarda oldukça hareketli.
Bölge Müdürü Faruk Töremiş, Derince Gümrük Müdürü Temel Akkuş, Müdür Yardımcısı Ünsal Yıldırım ve Muayene Memuru Mehmet Aydın hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunuldu; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'na bağlı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’na adli ve idari soruşturma yapması çağrısı yapıldı.
Bünyesinde 10 ayrı gümrük müdürlüğünün bulunduğu Doğu Marmara Gümrüğü ile ilgili süreç, muz ithalatı ile ilgili üç firmanın 'kayırıldığı' iddiaları
Geçtiğimiz yıl 200 bin tonu aşan muz ithalatı için 100 milyon dolarlık bir ödeme yapıldı. Güney Amerika ülkesi Ekvator’dan yapılan muz ithalatının tamamına yakını Doğu Marmara'ya bağlı Derince Gümrüğü üzerinden yapılıyor.
Merkezi kararın dışına çıkıldı
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 16 Nisan 2007'de aldığı bir karar ile muz ithalatı için koli başına 9.5-10 dolarlık referans fiyat belirlendi.
Alınan bu karara göre, yüzde 145,8 gümrük vergisi uygulanan muz için 9.5-10 dolarlık referans fiyat üzerinden vergi alınıyordu. Ancak sayıları 10-12 olarak ifade edilen muz ithalatçısı firmalardan 3'ü için, merkezden verilen bu yazılı talimata rağmen, koli başına 8 dolarlık fiyat uygulandı.
Kayıp 100 milyon TL olarak hesaplanıyor
9.5 dolar yerine 8 dolarlık referans fiyat üzerinden vergi ödeme üç firmaya muzu daha düşük fiyata iç piyasaya sunma imkânı sağladı.
Anılan uygulama ile ilgili kamunun vergi kaybı ile haksız kazanç 50-100 milyon TL olarak hesaplanıyor. Zira 18 Nisan tarihli bir beyannameye göre 13 bin kolilik bir ithalatta kamunun vergi kaybı 70 bin TL olarak hesaplandı. Bölge Müdürü Töremiş’in görevde olduğu son dört yılda yapılan toplam muz ithalatın miktarı 20-25 milyon koli olarak hesaplanıyor.
Uygulama, merkezi Mersin’de bulunan bir firmanın durumdan haberdar olması sonrası ortaya çıktı. Ribak Gıda Dış Ticaret isimli şirketin konuyu gündeme getirmesi sonrası üç firmaya tanınan 8 dolarlık referans fiyat uygulamasından vazgeçildi ve 9,5-10 dolar referans fiyat uygulamasına dönüldü. Bu durum şüpheleri daha da arttırdı. Şirketin avukatı Cem Kabdan konuyu Başbakanlığa ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na aktardı.
Hakim olay yerinde inceledi
Şikayetçi firmanın avukatı Kabdan en son geçtiğimiz 19 Nisan 2012’de, Kocaeli Sulh Hukuk Hakimi Kamuran Özdemir’e durumu bir dilekçe ile aktararak, vekili olduğu şirketin kasıtlı bir şekilde mağdur edildiğini, haksız teminat yatırılmaya zorlandığını ispatlamak için ‘delil tespiti’ için yerinde inceleme yapılmasını talep etti.
Hakim Özdemir ve beraberindeki heyet, başvurudan bir gün sonra Derince Gümrüğü’ne giderek gerekli belgelerin temini talimatı verdi. Konu ile ilgili görevlendirilen bilirkişiye gerekli belgelerin sağlanması kararı alındı.
'Haksız uygulama' suçlaması
Mahkeme kanalı ile geçmiş dönemlere ilişkin muz ithalatına ait belgelerin talebi yanı sıra konu ile ilgili Kocaeli Cumhuriyet Savcılığı’na Doğu Marmara Bölge Müdürü ile birlikte üç görevlinin ‘görevlerinin gereklerine açıkça aykırı hareket ettikleri ve kasıtlı olarak mağduriyetlere sebep oldukları iddiası’ ile suç duyurusunda bulunuldu.
Haklarında suç duyurusu yapılan isimler Bölge Müdürü Faruk Töremiş, Derince Gümrük Müdürü Temek Akkuş, Müdür Yardımcısı Ünsal Yıldırım ve Muayene Memuru Mehmet Aydın oldu. Savcılığa yapılan suç duyurusunun yanı sıra konu Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’na da aktarıldı; müffetişlerin inceleme yapması talep edildi. Bakanlığın konuyu incelemeye aldığı öğrenildi.