Pirinçte ithalat sıkıntısı

Pirinç Değirmencileri Derneği (PDD) Başkanı Turgay Yetiş, yaptığı açıklamada, tarife kontenjanı sistemi nedeniyle pirinç değirmencilerinin, üreticinin elindeki ürünün yüzde 60'ını aldığını belirtirken, ABD'nin şikayeti nedeniyle ithalatın hemen serbest bırakılması halinde, hem üreticinin hem de sanayicinin zarar edeceğini söyledi.

Pirinç üreticilerinin örgütlü olduğu Köy Kalkınma ve Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatif Birlikleri Merkez Birliği (KÖY-KOOP BİR) Yönetim Kurulu Üyesi Cevdet Kocaman da, iç alım şartıyla uygulanan ithalat politikası nedeniyle bir süre sonra Türkiye'nin pirinçte kendi kendine yeterli hale geleceğini, bu nedenle söz konusunu politikanın devam etmesi gerektiğini vurguladı. Şu aşamada Türkiye'nin yıllık 200 bin ton pirinç ithal etmesi gerektiğini hatırlatan Kocaman, ABD'nin bunu bilmesine karşın, muhtemelen başka ürünler konusunda Türkiye'yi pazarlığa zorlamak için DTÖ'ye şikayette bulunduğunu söyledi. Kocaman, “ABD, daha önce telif hakları yasası çıkmadığı için Türkiye'yi zorlamak amacıyla, hem DTÖ'ye şikayet etmiş hem de krom ve tütün gibi ürünleri tercihli ticaret kapsamından çıkararak, Türkiye'den ihthalat avantajını ortadan kaldırmıştı” dedi.

“SANAYİCİNİN DE ÜRETİCİNİN DE ELİNDE ÇOK ÜRÜN VAR”

PDD Başkanı Turgay Yetiş, Türkiye'nin iki-üç yıldır uyguladığı iç alım şartıyla pirinç ithalatı politikası nedeniyle sanayicilerin üreticinin elindeki ürünün yüzde 60'ını aldığını belirterek, ABD'nin şikayeti nedeniyle ithalatın hemen açılması halinde, hem üreticinin hem de sanayicinin ürününün elinde kalacağını ve “iki kesimin canının da çok yanacağını” söyledi.

İthalatın açılacağı söylentileri nedeniyle sanayicilerin mal almayı da bıraktığını anlatan Yetiş, ithalatın mümkün olduğunca geç, sezon sonuna doğru sanayicinin ve üreticinin elinde ürün azalınca açılmasının uygun olacağını vurguladı.
Pirinç üretiminin desteklenmesi, ithalat politikalarına ilişkin suçlamaların önüne geçilmesi ve TMO'nun yükünün azaltılması için alımlarda prim sistemine geçilmesini öneren Yetiş, bu yıl için açıklanan kilogram başına 30 bin liralık primin yeterli olmadığını, 100 bin liraya yükseltilmesi halinde, sanayici daha çok ürün alacağı için hem TMO'nun hem de üreticinin rahatlayacağını kaydetti.

ABD'nin DTÖ'ye başvurusunu haklı bulmadığını belirten Turgay Yetiş, DTÖ kurallarına aykırı olarak ABD'nin üreticilerin çok yüksek sübvansiyonlar verdiğini, Türkiye'nin de DTÖ bünyesinde bunu gündeme getirebileceğini söyledi.

Kaliforniya'da yaşanan rekolte düşüşünden sonra ABD'de fiyatların çok arttığına da işaret eden Yetiş, şu anda ithalat açılsa bile ABD'den pirinç ithal edilmesinin fiyat açısından avantajlı olmadığını, ABD orta tane pirincinin Türkiye teslim fiyatı 520 dolar iken Mısır'dan ithalatın 340-345 dolara mal olduğunu anlattı. Geçen sezon, ABD'den 100 bin ton pirinç ithal edildiğini hatırlatan Yetiş, “Türkiye zaten ihtiyaç duyduğu kadar pirinç ithal ediyor. Müsaade etsinler de 1.5 ay yerli üreticimizi koruyalım” dedi.

İTHALAT RÜZGARI FİYATLARI DÜŞÜRDÜ

KÖY-KOOP Yönetim Kurulu Üyesi Cevdet Kocaman, pirinç-çeltik ithalatındaki tarife kontenjanı uygulamasının yeni sezona, en azından Mayıs ayına kadar sürmesi ve ithalatta da iç alım şartı konması politikasının sürmesi gerektiğini söyledi. Kocaman,  yaptığı açıklamada, hükümetin, iç alım şartına dayalı ve harman dönemi ithalat yasağına dayanan, geçen yıl uyguladığı ithalat politikasını sürdürmesi halinde, 200 bin tonluk pirinç ithalatına da birkaç yıl içinde gerek kalmayacağını kaydetti. Bu yıl 800 bin ton civarında çeltik hasat edildiğini buna rağmen ortalama 200 bin ton pirinç ithalatı gerektiğini anlatan Kocaman, ”Ancak yanlış ithalat politikası izlenirse, yerli üretim de riske girer” dedi.
Geçen yıl 740 bin lira olan osmancık pirincinin üretci satış fiyatının bu yıl rekoltenin yüksek olması ve “ithalat rüzgarının” etkisiyle 650 bin-720 bin liraya düştüğünü belirten Kocaman, yine de bu fiyatların ve ithalat politakasının sürmesi halinde muhtemelen yeni sezonda Adana ve Çukurova'da da yeniden çeltik üretiminin başlayacağını ve üretimin en az yüzde 25 artacağını açıkladı.

TÜRKİYE, 60 GÜN İÇİNDE UZLAŞMA OLANAĞI ARAYACAK

ABD, pirinç ithalatı ile ilgili alınan önlemler konusunda, Türkiye'yi 2 Kasım'da DTÖ'ye şikayet etmişti.
DTÖ'de, öncelikle “anlaşmazlıkların halli” mekanizması kullanılarak danışma süreci başlatılacak. 2 Kasım'da şikayet yapıldığı için 60 günlük sürede bu mekanizma işletilecek. Bu kapsamda Aralık ayı başında iki ülke heyetlerinin Cenevre'de biraraya gelmesi programlanıyor. Tarih konusunda görüşmeler sürüyor. Verilen bilgiye göre, anlaşmazlıkların halli mekanizmasındaki 60 günlük süreç, iki tarafın anlaşması halinde gerektiği kadar uzayabiliyor. ABD, görüşmelerden sonra şikayetinden vazgeçerse dava düşüyor. Anlaşma sağlanmazsa, DTÖ bünyesinde panel kuruluyor ve her ülke kendi görüşlerini savunuyor. Bu süreç nedeniyle DTÖ'nün karar alması 1 yıla kadar çıkabiliyor.

Türkiye'nin pirinç ithalatı için kontrol belgesi vermemesinin söz konusu olmadığını, her yıl 200 bin ton pirinç ithal edildiğini vurguladığını belirten yetkililer, “ithalatın, yerli pirinç alım şartına bağlanmasının” ise yerli üreticinin korunması açısından Türkiye'nin en doğal hakkı olduğu görüşünü dile getirdi. Türkiye'nin pirinç ve çeltik ithalatında uyguladığı gümrük vergilerinin de DTÖ taahhütlerine uygun olduğu vurgulanırken, yetkililer, “ABD'nin şu aşamada fiyat rekabeti yok. Özel sektörü ABD'den ithalat konusunda zorlayamayız” dedi.

Türkiye, üretim açığı kadar ürün ithalatını sağlamak üzere, pirinç ithalatında tarife kontenjanı sistemi uyguluyor. Bu sistemde, belli miktarda ürünün yurtiçinden alınması şartıyla, 300 bin tona kadar pirinç veya pirinç karşılığı çeltik ithalatına izin veriliyor. Bu sistem kapsamında yapılan ithalatta da 2 puanlık gümrük vergisi indirimi uygulanıyor. Uygulamaya ilişkin kararname, 13 Eylül'de Resmi Gazete'de yayımlanmıştı. Tarife kontenjanı kapsamında 1 Kasım 2005-31 Temmuz 2006 döneminde ithalat yapılabilecek.