Pirinçte 20 yılın rekoru! Gıda fiyatlarındaki artış ve TL’deki değer kaybı nedeniyle Türkiye de listede
Güncelleme Tarihi:
Pirinçte son 20 yılda görülen en büyük arz açığının, fiyat artışlarını da beraberinde getirmesi ve ithalatçı ülkelerin bu durumdan olumsuz etkilenmesi bekleniyor. Türkiye’de tüketilen pirincin büyük bir kısmı yerli üretimle karşılanıyor. Ancak uzmanlar yüksek gıda fiyatları nedeniyle, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu Pakistan, Suriye, ve bazı Afrika ülkelerinin mevcut durumdan olumsuz etkilenebileceğini belirtiyor.
Fitch Solutions analizine göre, küresel pirinç kıtlığı 20 yılın en üst seviyelerine tırmanıyor. Son olarak 2003-2004 döneminde 18.6 milyon tona ulaşan açığın ardından 2022 ve 2023 yıllarındaki açığın 8.7 milyon tona ulaşması bekleniyor.
Pirinç arzındaki yetersizliğin en önemli nedenleri Çin ve Pakistan gibi üretici ülkelerdeki kötü hava koşulları ve Ukrayna’da devam eden savaş olarak gösteriliyor. Peki düşen pirinç üretimi, artan fiyatlar ve pazarda oluşan açığın nasıl bir etkisi olacak? Söz konusu durumdan en çok Endonezya, Filipinler ve Malezya gibi büyük pirinç ithalatçılarının etkilenmesi bekleniyor. Yüksek gıda fiyatlarının görüldüğü Türkiye, Pakistan, Suriye ve Afrika ülkelerinde de mevcut durumun etkilerinin görüleceği kaydediliyor.
Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis dünyada pirinç üretimindeki düşüşe dikkat çekerek, bu durumun fiyatlara da olumsuz yansıyabileceğini belirtti. Reis Türkiye için ise durumun aynı şekilde olmadığını şu sözlerle açıkladı: “Uluslararası Hububat Konseyi’ne göre dünyada 500 milyon ton olan pirinç üretiminde 11 milyon ton azalma var. Güvenlik stokundaki azalma ise 5 milyon ton civarında. Türkiye’de 1 milyon tona yakın çeltik üretiliyor.
YETERLİLİK YÜZDE 80
Bunun pirinç olarak karşılığı 600-650 bin ton. Toplam ihtiyaç ise 750 bin ton. 90’lı yıllardan bu yana pirinçte her yıl üretim artışı var ama ne olursa olsun Türkiye’de yeterlilik oranı yüzde 80-85 civarında. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ağustos sonuna kadar pirinç vergilerini sıfırladı. İhtiyacın da üzerinde pirinç ithalatı yapıldı ve açık giderildi, bu anlamda Türkiye için hiç risk yok. TMO çeltikte yüzde 200’ün üzerinde alım fiyatı verdi. Bu yüzden çeltikçiler de son derece memnun. İklim şartları uygun olursa 2024 için sorun yok.”
İYİLEŞME 2024’TE
CNBC’nin haberine göre, tüm bu tablo içinde en iyi gelişme 2023-2024 sezonunda pazarın dengeli hale geleceğine dair beklenti. Pirinç gibi hammadeler için kullanılan cwt ölçü birimine göre 2023’e kadar her cwt için 17.30 dolar olan pirinç fiyatı, 2024’te 14.50 dolara inecek. Hindistan’ın merkezde yer aldığı pirinç üretiminin gelecek beş yıl içinde her yıl ortalama yüzde 2.5 artması bekleniyor. Çin’in dünyanın en büyük pirinç ve buğday üreticisi olduğunu belirten Goughary, 20 yılı aşkın süredir ülkedeki kuraklığın rekor seviyede olduğunu ve pirinç üretiminin iklim şartlarından da etkilenebileceğini belirtiyor.
İTHALATIN MALİYETİ YÜKSELİYOR
Tarım analiz şirketi Gro Intelligence’ın Kıdemli Analisti Kelly Goughary, Hürriyet’e yaptığı açıklamada, “Çalışmalarımıza göre Türkiye’de gıda enflasyonu küresel gıda fiyatlarının yükselmeye başladığı 2020’nin başından bu yana yüzde 352 seviyesinde seyrediyor. Benzer dönemde TL dolar karşısında önemli ölçüde değer kaybetti. Piyasada çoğu tarımsal ürünün dolar üzerinden alınıp satıldığını düşündüğümüzde, iç piyasada yüksek gıda fiyatlarıyla mücadele eden Türkiye’de pirinç ithalatı daha pahalı hale gelecek” diye konuştu.