Petrolde ‘çantacılara’geçiş yok

TBMM Başkanlığı’na sunulan Türk Petrol Kanunu Tasarısı, petrol ve doğalgaz arama-üretimine yeni bir soluk getirecek. Mevcut Petrol Kanunu’nda şirketler bir sahada sekiz yıl çivi çakmadan kalabiliyordu. Bu nedenle iş yapılabilecek tüm sahalar kapatılmış durumdaydı. Yeni tasarıya göre, firmalar bir saha için ruhsat alırken, her yıl yapacağı işlemleri kapsayan yatırım programını sunacak. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM), verilen yatırım taahhütlerini her yıl takip ederek, gerçekleşmemesi durumunda şirketi sahadan çıkarma yetkisine sahip olacak. Şirketler, ayrıca yatırım programlarının yüzde 2’si kadar teminat verecek. Eğer yatırım gerçekleşmezse, bu teminat da yanmış olacak. Tasarı özetle şöyle:

BÖLGELER İKİYE ARILDI

Türkiye, kara ve deniz olmak üzere iki petrol bölgesine ayrıldı. Kara ve deniz bölgelerini ayıran sınır kıyı çizgisi kabul edilecek. Deniz bölgeleri karasuları içi ve karasuları dışı olmak üzere ikiye ayrılacak. PİGM, başvuruyu uygun bulduğu takdirde 60 gün içinde araştırma izni verecek. İzin talep edilen sahanın bir kısmında araştırma izni, arama ruhsatı veya işletme ruhsatı verilmiş olması, araştırma izni verilmesini engellemeyecek.

SEKİZ YIL GİZLİ KALACAK

Araştırma sonucu elde edilen bilgiler Genel Müdürlüğe de verilecek. Genel Müdürlük, sekiz yıl süreyle bilgileri gizli tutacak. Arama ruhsatının süresi ilk yürürlük tarihinden itibaren yapılan uzatmalar dahil karalarda dokuz, karasuları içi denizlerde 14 yıldan fazla olamayacak. Ancak arama ruhsatının süresi sonunda petrol keşfi yapılan alanlarda bu petrol keşfinin ticari değerlendirmelerinin yapılabilmesi için iki yıla kadar ilave süre verilebilecek.

DEVLET HİSSESİ

Petrol arayıcı veya işletmecisi, ürettiği petrolün sekizde birini devlet hissesi olarak ödemekle yükümlü olacak. Yeraltı deposu olarak kullanılacak olan petrol rezervuarları boşaltılmadan ve PİGM’in uygun görüşü alınmadan kullanılamayacak.

ORMANDA İZİNLE ARAMA

Orman Kanunu’na göre orman sayılan yerlerde ve milli parklardaki ruhsat ve izin alanlarında da ilgili mevzuata göre izin alınarak ve bedelleri ödenerek petrol arama ve işletme faaliyetleri yapılabilecek.

YABANCILARIN DURUMU

Hak sahibi yabancılar Türk kara sularında petrol arama ve üretim faaliyetinde bulunabilecek. Hak talep eden kişiler, Türkiye’de adres göstermek zorunda olacak. Adres göstermeyenlere araştırma izni ve ruhsat verilmeyecek.

YÖRE HALKI VE ÇEVRE

Petrol hakkı sahibi, yöre halkının yaşamını zora sokmayacak, doğaya ve çevreye zarar vermeyecek ve bunları tehlikeye atmayacak şekilde petrol işlemi için gerekli tesis ve ekipmanı kuracak. Yasaya uymayanlara 50 bin liradan 500 bin liraya kadar para cezasının yanısıra ruhsat iptali, arama ve çalışmanın durdurulması gibi cezalar da verilebilecek.