Petrolde 10 dolarlık artışın Türkiye'ye maliyeti 4 milyar dolar

Uluslararası enerji politikaları uzmanı Pamir, ham petrol fiyatlarının Türkiye'nin hem dışarıdan aldığı ham petrol ve petrol ürünlerini hem de petrol fiyatlarına göre hesaplandığı için ithal edilen doğalgaz ve LNG fiyatlarını etkilediğini söyledi.

Pamir, ham petrol varil fiyatlarında 10 dolarlık bir artışın, Türkiye'nin  ham petrol ve petrol ürünleri ithalat faturasını yıllık yaklaşık 2 milyar dolar  etkilediğini, buna doğalgaz ve LPG ithalatı da eklendiği zaman bu rakamın 3,5-4  milyar dolara çıkacağını kaydetti.

Bu rakamları şimdiden telaffuz etmenin doğru olmayacağını, çünkü yıl  içinde petrol fiyatlarının değişebileceğini de belirten Pamir, “Sene başından bu  yana bir artıştan bahsediyoruz, fakat petrol fiyatları yıl içinde nasıl  seyredecek belli değil, belki önümüzdeki dönemde düşecek” dedi.

“Ambargo Avrupa'yı da İran'ı da etkilemez”

AB'nin İran'a Temmuz ayında başlatmayı planladığı petrol ambargosunu da  değerlendiren Necdet Pamir, dünyada günlük yaklaşık 87-88 milyon varil petrol  üretildiğini ve tüketildiğini, İran'ın bu üretim içindeki payının 4,2 milyon  varil olduğunu kaydetti.

İran'ın günlük üretiminin 1,8 milyon varilini içeride tükettiğini,  yaklaşık 2,4 milyon varilini ise ihraç ettiğini anlatan Pamir, şunları söyledi:

“İran'ın uluslararası piyasadan tamamen devre dışı kaldığını düşünsek  piyasalarda 2,4 milyon varillik bir boşalma olur. Bunun karşılığı var mı?  Karşılığı şunlar olabilir; birincisi küresel ekonomik kriz nedeniyle 2012 için  bahsedilen resesyon bu anlamda iyi bir haber. Çünkü resesyon eski öngörülere göre  petrol talebini bir miktar aşağı çekiyor. Bu da fiyat üzerindeki yukarı yönlü  baskıyı biraz dengeler. İkincisi Uluslararası Enerji Ajansının elinde çok ciddi  bir stok var. Çünkü üretici ülkeler bir önceki yıl yaptıkları ihracatın 90 günlük  miktarını ham petrol ve petrol ürünleri cinsinden tutmak zorunda. Bu neye eşit  diye baktığımızda, günlük 2 milyon varil kadar. O zaman İran'ın arzına yakın bir  miktar ortak havuzda var demek. Bu stok günlük 2 milyon varil arz düşünüldüğü  zaman 2 sene yeter, 4 milyon varil arz düşünüldüğü zaman da 1 yıl yeter. Stok  sonsuz değil, fakat piyasaları bir süre rahatlatır, ama kriz uzun sürerse yeterli  olması mümkün değil.

Bardağın dolu tarafında bir de Suudi Arabistan'ın elindeki kaynaklar var.  Suudi Arabistan'ın bazı bilgilere göre günlük 2,5 milyon varil, bazı bilgilere  göre de günlük 3,5 milyon varil ek üretim kapasitesi var. Bu hiçbir yatırım  yapmadan üretilebilecek kapasite. Bu da İran'ın toplam ihraç kapasitesinden  fazla. Yani İran'a yapılacak herhangi bir ambargoya teorik olarak Uluslararası  Enerji Ajansının stoku ve Suudi Arabistan'ın ek üretim kapasitesi biraz soluk aldırır.”

İran'ın Fransa'ya ve İngiltere'ye yaptığı söylenen kesintinin son derece  sembolik olduğunu kaydeden Pamir, “Bunu kavga sırasında insanların birbirlerini  korkutmak için karşılıklı olarak attıkları naralara ve blöflere benzetiyorum”  dedi.

Pamir, İran'ın toplam petrol ihracatı içerisinde İngiltere'ye yaptığı  ihracatın yüzde 1'den az, Fransa'ya yüzde 2 kadar, İngiltere'nin petrol  ithalatında ise İran'ın payının yüzde 1, Fransa'nın toplam ithalatında da yüzde 4  civarında olduğuna dikkati çekti. Bunun da gazetelere manşet olduğu ve mesele  yarattığı kadar ciddiye alınacak rakamlar olmadığını belirten Pamir, “Yani  ambargo ne Avrupa'yı ne İran'ı etkiler. Yani geçen hafta konuşulan konuların  yüzde 90'ı boş” görüşünü ifade etti.

Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasının ise günlük 17 milyon varil kapasitenin  önünün kesilmesi anlamına geldiğini kaydeden Pamir, bunun da 88 milyon varillik  günlük dünya petrol tüketimi dikkate alındığında çok ciddi etkileri olacağını  söyledi.

“Türkiye çok ciddi etkilenir”

İran'a yönelik yaptırımlar, İran'ın petrol ithalatını kısması ve Hürmüz  Boğazı'nın kapatılması konularının Türkiye'ye çok ciddi etkileri olabileceğine de  işaret eden Pamir, o nedenle Türkiye'nin İran ile ilişkilerini uzlaşmaz bir  noktaya getirmemesi gerektiği görüşünü bildirdi.

Türkiye'nin 2011'de ithal ettiği petrolün yüzde 51'ini, ithal ettiği  doğalgazın ise yüzde 18'ini İran'dan aldığına dikkati çeken Pamir, şu görüşü dile  getirdi:

“İran, Irak gibi değil, çok köklü bir devlet. Çevre ülkelere ciddi  etkileri var. Kontratlar her ne kadar gizli olsa da TÜPRAŞ'ın açıklamalarından  Türkiye'ye diğer ülkelere göre daha makul fiyatlardan enerji verdiğini anlıyoruz.  O yüzden lüzumsuz çatışmalara girmenin ve Amerikan politikasının uzantısı gibi  davranmanın hiçbir anlamı yok.”