Petrol sağolsun

TÜKETİCİ enflasyonu (TÜFE) 2014 yılını yüzde 8.17 ile tamamlayıp sürprizi yaptı. 2014 Aralık’ta ise enflasyon yüzde 0.44 geriledi. Bunun nedeni aralık ayında giyim ve ulaştırma fiyatlarında yaşanan sert düşüş ile gıda fiyatlarında hiçbir artış olmaması. Giyimde sezon içi indirimleri, ulaştırmada ise benzin ve motorin fiyatlarında petroldeki düşüşe bağlı gerileme enflasyonu beklentilerin altına indirdi. Yüzde 8.17 yıllık tüketici enflasyonu hükümetin yılın başında belirlediği yüzde 5’lik hedef enflasyonun üzerinde olsa da kasımda Orta Vadeli Program’da yüzde 9.4’e çıkarılan beklentiden düşük geldi. Merkez Bankası’nın yılsonu beklentisi ise yüzde 8.9 idi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre yıllık yüzde 8.17 enflasyon 10 ayın en düşüğü. Aralıkta aylık bazda en fazla düşüş yüzde 3.71 ile giyim ve ayakkabıda olurken, gıdada değişim yaşanmadı. Benzin ve motorinin içinde bulunduğu ulaştırma grubunda da yüzde 1.78’düşüş var. Giyim ve ayakkabıdan 0.26, ulaştırmadan da 0.27 puanlık düşürücü etki geldi.

Yıllık tüketici enflasyonunu (TÜFE) ise en fazla gıda, konut ile lokanta ve oteller grupları etkiledi. Kuraklık nedeniyle yüksek seyreden gıdada fiyatlar yıllık yüzde 12.7 arttı. Bunun yıllık TÜFE’ye etkisi 3.1 puan. Ekimde doğalgaz ve elektrik zammıyla yıllık konut grubu enflasyonu yüzde 7’ye yaklaştı. Yıllık TÜFE’ye katkı 1.1 puan. Lokanta ve oteller ise yüzde 14 arttı. Yıllık enflasyona katkısı 0.9 puan.
Öte yandan Merkez Bankası, ilk önce yüzde 5 olarak hedeflediği enflasyonun yüzde 8.17 ile aşılması nedeniyle hükümete açık mektup gönderecek. Merkez’in para politikası için takip ettiği gıda, içki, tütün, altın ve enerji fiyatlarını kapsamayan yıllık I çekirdek enflasyonu da yüzde 9.03’ten yüzde 8.73’e yani son 10 ayın en düşük seviyesine indi.

İŞÇİ EMEKLİSİNE AYDA 24 LİRA ZAM

2014 yılının aralık ayı enflasyonu SGK (sadece işçiler için) ve Bağ-Kur emeklisini üzdü. Aralık enflasyonun yüzde 0.44 oranında düşmesiyle işçi ve Bağ-Kur emeklisine 2015 yılının ilk 6 aylık döneminde uygulanacak zam oranı yüzde 2.32 oldu. Bu oranla en düşük emekli aylığına 24 lira zam gelecek. Yaklaşık 9 milyonu bulan işçi ve Bağ-Kur emeklisi her yıl ocak ve temmuz aylarında bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen enflasyon oranında zam alıyorlar. Bu artışla birlikte en düşük emekli aylığı olan 1.047 lira 24 lira artacak ve 1.071 liraya yükselecek. Maaşı 1.200 lira olan emekli, maaşına 28 lira, maaşı 1.500 lira olan bir emeklinin maaşına da 35 lira zam alacak. Bu zam oranı 2015 programında yapılan tahminin de altında. Programda, işçi ve Bağ-Kur emekli aylıklarının yüzde 3.45 artacağı öngörülmüştü. Memurlar için de Memur-Sen’le yapılan toplu sözleşme kapsamındaki hükümler geçerli. Memur ve memur emekli aylıkları 2015 Ocak’ta yüzde 3 ve temmuzda yüzde 3.63 oranında artacak.

2015 yılında daha düşük olacak

EKONOMİSTLER 2015’te Türk Lirası’nda belirgin bir düşüş olmadığı sürece petroldeki düşüş, geçen yılın yüksek baz etkisi ve gıdadaki normalleşme ile yıllık enflasyonun yüzde 6’ya inmesini bekliyor. 2015 tahminleri ise yüzde 6.7-7.0 arası. Ancak sigara ve alkoldeki vergi ayarlamalarının getireceği zammın enflasyonu 0.5 puan etkilemesi bekleniyor. Merkez Bankası ise yüzde 5 hedefine ulaşılabileceğini öngörüyor. Orta Vadeli Program’da ise yılsonu hedefi yüzde 6.3.

6 AY SONRA BENZİNE ZAM 55 DOLARIN ALTINA İNEN PETROL

fiyatlarına rağmen dün benzine 6 ay sonra ilk zam geldi. Benzinin litresi 3 kuruş zamlandı. Petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüşün etkisiyle Türkiye’de akaryakıt fiyatları son 6 aydır aralıksız geriliyordu. Yapılan zam sonrasında, İstanbul Avrupa yakasında 95 oktan kurşunsuz benzinin litre fiyatı 4.16 TL seviyelerinden 4.19 TL seviyelerine çıktı.

Üretici fiyatlarında büyük düşüş

TÜİK verilerine göre Yurtiçi Üretici Fiyatları endeksi (Yİ-ÜFE) aralıkta yüzde 0.76 düşüş gösterdi ve yıllık Yİ-ÜFE yüzde 6.36 oldu. Yıllık Yİ-ÜFE kasımda yüzde 8.36 seviyesindeydi. Yıllık Yİ-ÜFE’yi arttıran en önemli grup tüketici fiyatlarında olduğu gibi gıda oldu. Gıdada yüzde 17.34 artan yıllık fiyatlar Yİ-ÜFE’yi 3.58 puan yükseltti. Ham petrol ve doğalgazdaki yüzde 17.31’lik düşüş yıllık Yİ-ÜFE’yi 0.11 puan azalttı. Kok ve rafine petroldeki yüzde 25.84’lük düşüşün yıllık Yİ-ÜFE’ye etkisi 0.86 puan düşürücü yönde oldu.

PETROL 55 DOLARIN ALTINI GÖRDÜ

BRENT petrolün varil fiyatı hızlı düşüşünü 2015 yılının ilk günlerinde de sürdürüyor. Brent petrol 5.5 yıl sonra ilk kez 55 doların altına geriledi. Küresel arz fazlası ve zayıf talebe yönelik endişeler piyasada etkili olmaya devam etti. Geçen yıl Haziran’da 115.67 dolara çıkan petrol fiyatları 60 dolar gerileyerek en uzun düşüş dönemini yaşadı. ABD’de Cuma günü açıklanan zayıf veriler, küresel ekonominin durumu ve petrol talebinin gücüne dair endişelerin artmasına neden oldu. Yıllık bazda 2014’ü yüzde 48 düşüşle tamamlayan Brent petrolün varil fiyatı, dün 6 Mayıs 2009 tarihinden bu yana ilk kez 55 doların altına geriledi ve 54.81 doları gördü. ABD tipi ham petrolün varil fiyatı ise son 5.5 yılın en düşük seviyesi olan 51.36 dolara geriledi. 2015 ve 2016 için tahminlerini gözden geçiren Citirgroup, Brent petrolü için 2015 tahminini 80 dolar/varilden 63 dolar/varile, 2016 tahminini 85 dolar/varilden 70 dolar/varile indirdi ve 2015 yılında petrol fiyatının 55-70 dolar/varil bandında dalgalanacağını öngördü.