Petrol-İş: Tüpraş ihalesi iptal edildi

Petrol İş Sendikası, Ankara 10.Bölge İdare Mahkemesi'nin, Tüpraş'ın satışına ilişkin ihale komisyonu kararını iptal ettiğini açıkladı.Özelleştirme İdaresi’nce yapılan ihalede TÜPRAŞ hisseleri için en yüksek teklifi 1.3 milyar dolarla Zorlu- Efremov ortak girişim grubu vermiş, söz konusu satış Özelleştirme Yüksek Kurulu’nca da onaylanmıştı. Petrol-İş Sendikası’nca açılan davada Ankara 10’uncu İdare Mahkemesi’nin verdiği yürütmeyi durdurma kararı ise ÖİB’in itirazı üzerine Ankara Bölge İdare Mahkemesi’nce kaldırılmıştı. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan da söz konusu grupla, satış sözleşmesinin bu hafta içinde imzalanacağını açıklamıştı. Özelleştirme İdaresi itiraz edecekÖzelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), Tüpraş'ın satışının iptaline ilişkin mahkeme kararına karşı Danıştay nezdinde temyiz başvurusunda bulunacak. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'ndan Borsa'ya gönderilen açıklamada, Tüpraş'taki kamu hisselerinin özelleştirilmesine ilişkin İhale Komisyonu kararının iptali istemiyle Ankara 10. İdare Mahkemesi'nde açılan davada, ilgili mahkemenin dava konusu işlemin iptaline karar verdiği belirtilerek, bu karara karşı ÖİB tarafından Danıştay nezdinde temyiz başvurusunda bulunulacağı belirtildi.Petrol-İş Sendikası’ndan yapılan açıklamada, Ankara 10’uncu İdare Mahkemesi’nin davayı esastan görüşerek, ihalenin iptaline karar verdiği bildirildi. TÜPRAŞ ihalesinde yargının "son noktayı" koyduğu vurgulanan açıklamada, Mahkeme’nin kararının Sendika avukatı tarafından ÖİB’e tebliğ edildiği kaydedildi. Açıklamada, "Bu karar, TÜPRAŞ’ın özelleştirme sürecini Danıştay kararı çıkıncaya kadar durduracağı gibi hukuka aykırı işlem yapmak isteyenlere ve hukuk tanımayanlara bir ders olmuştur" denildi.SATIŞ SÖZLEŞMESİ İMZALANAMAYACAKTüpraş ve Zorlu değer yitirdiTüpraş ihalesinin iptal edilmesinin ardından İMKB'de işlem gören Tüpraş hisselerinin işlem sırası 1. seansta geçici olarak kapatıldı. Daha sonra işleme açılan hisse senetleri günü yüzde 1.09 oranında değer kaybıyla 9.050 liradan tamamladı. Zorlu Grubu şirketlerinden Zorlu Enerji de TÜPRAŞ karanını ardından geriledi. Böylece hisseler günü yüzde 7.02 oranında değer yitirerek 5.300 liraya indi.Mahkeme’nin iptal kararıyla birlikte TÜPRAŞ’ta satış sözleşmesinin imzalanması olanağı kalmadı. Mahkemenin iptal kararına karşı ÖİB tarafından Danıştay’a dava açılması bekleniyor. Danıştay’dan satış yönünde karar çıksa bile TÜPRAŞ özelleştirmesi uzunca bir süre için gerçekleştirilemeyecek.Bu arada Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın kararı temyiz etmesi durumunda, bu işleme Danıştay bakacak. Temyiz aşamasında ayrıca, 10 İdare Mahkemesi'nin kararının yürütmesinin durdurulması da istenebilecek.MAHKEME: HUKUKA VE KAMU YARARINA AYKIRIAnkara 10. İdare Mahkemesi, TÜPRAŞ'ın yüzde 65.76 oranındaki kamu payının blok satışına ilişkin ihale komisyonu kararının iptal gerekçesinde, ihale komisyonunun kararının, ”hukuka ve kamu yararına aykırı bulunduğuna” işaret edildi.Ankara 10. İdare Mahkemesi'nin iptal gerekçesinde, dava konusu işlemin kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem niteliğinde görüldüğü belirtildi. Pazarlık usulüyle yapılacak olan TÜPRAŞ ihalesine, kapalı zarf içerisinde, teklif alınmak suretiyle başlandığı belirten gerekçede, pazarlık görüşmeleri sonucunda, ihaleye katılan Anadolu Ortak Girişim Grubu ile Efremov Kautschuk Şirketi tarafından verilen tekliflerin revize edildiği ve ihale komisyonu tarafından yapılan 13 Ocak 2004 tarihli nihai pazarlık görüşmesinin de kapalı zarf içerisinde, nihai teklif almak suretiyle sonuçlandırılarak ihale komisyonu tarafından açık artırmaya gidilmeksizin en yüksek bedeli veren Efremov Kautschuk Şirketi'ne ihale edildiği belirtildi.Kamu varlıklarının özelleştirilmesine ilişkin ihalelerde, kamu yararını gerçekleştirebilmek amacıyla gerekli rekabet ortamının sağlanmasının esas olduğu vurgulanan gerekçede, “TÜPRAŞ'ın yüzde 65.76 oranındaki kamu payının blok satışına ilişkin ihaleye, yalnızca iki teklif sahibinin katıldığı dikkate alınacak olursa, gerekli rekabet ortamını sağlayacak bir çoğunluğun olmadığı da görülmektedir” denildi. TÜPRAŞ'ın yüzde 65.76 oranındaki kamu payının blok satışına ilişkin ihale komisyonu kararının, hukuka ve kamu yararına aykırı olduğu kaydedildi.Ankara 10. İdare Mahkemesi, iptal kararının gerekçesinde, dava konusu işlemin kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem niteliğinde görüldüğünü belirtti. TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesi için yapılacak ihaleye ilişkin koşulların, özelleştirme uygulamalarının düzenlenmesine ilişkin 4046 sayılı Yasa ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nca hazırlanan ihale şartnamesiyle tespit edildiği bildirilen gerekçede, yasa ve şartname hükümlerinde ihaleye katılanlar tarafından verilecek tekliflerin şartsız olacağı ve şartnameye uymayan veya başka şartlar taşıyan teklif mektuplarının kabul edilmeyeceğinin açıkça düzenlendiği kaydedildi. Gerekçede, şöyle devam edildi: “Dava konusu olayda ise Efremov Kautschuk GMBH Şirketi'ne ait 24 Ekim 2003 tarihli teklif mektubu, adı geçen şirket tarafından belirlenmiş varsayımların gerçekleşmesine dayalı olarak verilmiştir. Teklifin, ihale şartnamesi hükümlerine aykırı olduğu halde değerlendirmeye alındığı, pazarlık görüşmelerine geçildiği ve bu aykırılığın adı geçen şirket ile pazarlık görüşmelerine başlandıktan sonra düzenlenen 19 Kasım 2003 günlü görüşme tutanağında da belirtildiği üzere, teklif mektubunda yer alan varsayımların mahiyeti ihale komisyonu tarafından yeniden sorulmak ve adı geçen şirket tarafından teklifini kayıtsız şartsız verdiğine ilişkin olarak sonradan bir taahhütname alınmak suretiyle giderilmeye ve baştan itibaren ihale şartnamesine aykırı olan teklif mektubuna hukuki geçerlik kazandırılmaya çalışıldığı da anlaşılmaktadır.Bu durumda, ihaleye katılanlar tarafından verilecek tekliflerin şartsız olacağı ve şartnameye uygun olmayan tekliflerin değerlendirmeye alınmayacağı açıkça düzenlenmesine karşın, Efremov Kautschuk GMBH Şirketi'ne ait 24 Ocak 2004 tarihli teklif mektubunun değerlendirmeye alındığı görüldüğünden, ihale komisyonu kararında 4046 sayılı Yasa ile belirlenen ilkelere ve ihale şartnamesinin 5. ve 6. maddeleri hükümlerine açıkça aykırılık bulunmaktadır.”“TAKDİR YETKİSİ, MUTLAK VE SINIRSIZ DEĞİLDİR”Gerekçede, TÜPRAŞ ihalesinin, 4046 sayılı Yasa hükümleri doğrultusunda, kapalı zarfla teklif alınmasının ardından görüşmeler yapmak suretiyle pazarlık usulüyle gerçekleştirileceği ve yine komisyonca gerekli görüldüğü takdirde ihalenin, pazarlık görüşmelerine devam edilen teklif sahiplerinin katılımı ile açık artırma suretiyle sonuçlandırılabileceği ilkesinin getirildiğine işaret edildi. “İhalenin açık artırma suretiyle sonuçlandırılıp sonuçlandırılmayacağı konusunda ihale komisyonuna verilen takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız olmadığı ve idarelerin tüm eylem ve işlemlerinde ve özellikle takdirine bırakılan konularda kamu yararını gözeterek işlem tahsis etmesi gerektiği tartışmasızdır” denilen gerekçede, şöyle denildi: “Pazarlık usulü ile yapılacak TÜPRAŞ ihalesine kapalı zarf içerisinde teklif almak suretiyle başlanmış, pazarlık görüşmeleri sonucunda ihaleye katılan Anadolu Ortak Girişim Grubu ile Efremov Kautschuk GMBH Şirketi tarafından verilen teklifler revize edilmiş ve ihale komisyonu tarafından yapılan 13 Ocak 2004 tarihli nihai pazarlık görüşmesi de kapalı zarf içinde nihai teklif almak suretiyle sonuçlandırılarak, ihale komisyonu tarafından açık artırmaya gidilmeksizin en yüksek bedeli veren Efremov Kautschuk GMBH Şirketi'ne ihale edilmiştir. İdarelerin, özelleştirme amacıyla yapacakları ihaleleri, Anayasa ve 4046 sayılı Yasa hükümleri ile belirlenen yetki çerçevesinde, ihaleye katılacak olan şirketlerin belli bir fiyat aralığı için aldıkları yetki limitlerine ve durumlarına göre değil, koşulları bizzat idare tarafından belirlenmiş şekilde ve ihale yoluyla özelleştirilecek kamu varlığının en yüksek bedelle satışını sağlamak amacıyla, kamu yararı ve ülke çıkarlarını gözeterek gerçekleştirmesi gerekmektedir.Bu nedenle, TÜPRAŞ ihalesine katılan şirketler ile yapılan pazarlık görüşmelerinde, özelleştirilecek kamu varlığının açık artırma yoluna da gidilerek ihalesi mümkünken, nihai teklif almak suretiyle sonuçlandırıldığı ve idarelerin özelleştirme işlemlerinde kamu kaynaklarının en verimli biçimde kullanması ilkesi gözetilmeksizin işlem tahsis edildiği ve açık artırma usulü uygulanması konusunda ihale komisyonuna tanınan takdir yetkisinin kamu yararına aykırı olarak kullandığı anlaşılmaktadır.”PEŞİN Mİ TAKSİTLE Mİ?Dosyada, satış bedellerinin peşin mi yoksa vadeli mi olduğuna ilişkin bir açıklama getirilmediği belirtilen gerekçede, ihale bedelinin peşin mi yoksa vadeli mi ödeneceğinin hiçbir tereddüde yer vermeyecek biçimde olmasının ihale işlemlerindeki açıklık ilkesinin gereği olduğu kaydedildi. Gerekçede, ihale komisyonu kararının bu yönden de eksik ve açıklık ilkesinden yoksun olduğuna işaret edildi. Kamu varlıklarının özelleştirilmesine ilişkin ihalelerde kamu yararını gerçekleştirebilmek amacıyla gerekli rekabet ortamının sağlanmasının da esas olduğu vurgulanan gerekçede, “TÜPRAŞ'ın yüzde 65.76 oranındaki kamu payının blok satışına ilişkin ihaleye, yalnızca iki teklif sahibinin katıldığı dikkate alınacak olursa, gerekli rekabet ortamını sağlayacak bir çoğunluğun olmadığı da görülmektedir” denildi.EFREMOV'UN YAPISIİhale şartnamesinde, teklif veren şirketlerin son 3 aya ilişkin mali bilgileri vermesinin öngörüldüğü belirtilen gerekçede, Efremov Kautschuk GMBH Şirketi'nin yüzde 49 hissesinin Renix Finance Corporation'a, yüzde 51 hissesinin Efremov Synthetic Rubbe Enterprise'ye (ESRE) ait bulunduğu kaydedildi. ESRE'nin sermayesinin yüzde 71.9'una TATNEFT'in sahip olduğu ifade edilen gerekçede, TATNEFT'in ortaklık yapısının da yüzde 17.99 yabancı yatırımcılar, yüzde 42.96 Rus yatırımcılar, yüzde 32.31 Tataristan Hükümeti, yüzde 7.74 şirket çalışanları şeklinde olduğu anlatıldı. Efremov Kautschuk GMBH Şirketi'nin işlem dosyasında yalnızca TATNEFT'e ilişkin belgeleri ibraz edildiği bildirilen gerekçede, TATNEFT'e ait belgelerin Efremov şirketinin ciro, kapasite, üretim, sermaye ve mali yapısını ortaya koymadığı bildirildi. Gerekçede, şirketin yüzde 49 hissesine sahip bulunan Renix Corporation ve gerekse TATNEFT'in ortaklık yapısı içinde yer alan diğer hissedarlara da açıklık getirilmediği, bu payların maliki olan teşebbüslerin gösterilmediği ifade edildi. TÜPRAŞ'ın yüzde 65.76 oranındaki kamu payının blok satışına ilişkin ihale komisyonu kararının “hukuka ve kamu yararına aykırı bulunduğu” vurgulanan gerekçede, bu nedenlerle, ihale komisyonu kararının oybirliğiyle iptal edildiği bildirildi. �