Petrol geçen köylerde yaşam değişti

Azeri petrollerini Gürcistan ve Türkiye üzerinden taşıyarak Akdeniz'de bulunan Ceyhan Terminali'nden dünya pazarlarına ulaştıran BTC Ham Petrol Boru Hattı'nın geçtiği bölgelerde çeşitli sosyal projeler uygulanıyor.

Hazar'dan Akdeniz'e toplam uzunluğu 1766 kilometre olan BTC Boru Hattı, Türkiye bölümünde 1076 kilometre yol alarak hem boğazlardaki petrol tanker trafiğini azaltıyor hem de geçtiği bölgelerdeki insanların hayatını değiştirip, yeni deneyimlerle tanıştırıyor.

BTC güzergahında sürdürülebilir toplumsal kalkınmaya katkı sağlamak için geliştirilen ek yatırım programlarıyla bir dizi uygulama hayata geçirildi.

Ek yatırım programlarından biri olan Toplumsal Kalkınma Girişimi ile hattın geçtiği güzergahtaki yerleşim birimleri için kırsal kalkınmaya katkıda bulunmaya çalışıldı.

Bu kapsamda 330 köyde, temel geçim kaynaklarına yönelik faaliyetlerin iyileştirilmesine ve geliştirilmesine, yeni gelir getirici kaynaklar yaratılmasına ve sürdürülebilir etkiler bırakabilmek için yerel örgütlenmelerin geliştirilmesi ve güçlendirilmesine katkıda bulunuldu.

Etkin Yönetişim ve İşletme Geliştirme programıyla da bölgesel düzeyde ortaklıklar ve işbirlikleri temelinde özellikle küçük girişim ve işletmelerin geliştirilmesi ile iyi yönetişim alanlarında kalkınmaya katkıda bulunmak hedeflendi. Bu kapsamda oluşturulan fonlarla, hat güzergahı üzerindeki KOBİ'ler ve girişimcilere teknik ve finansal desteğin yanı sıra mesleki eğitimler yoluyla istihdamın geliştirilmesine katkı sağlandı.

Sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunan ve 2003'te başlayarak kesintisiz ve entegre bir şekilde yürütülen Toplumsal Kalkınma Girişimi kapsamında desteklenen projeler sona ererken, BTC Şirketi, kurumsal sosyal sorumluluk ilkesi gereği destekleri Sürdürülebilir Kalkınma Girişimi kapsamında 2016'ya kadar sürdürme kararı aldı.

500 altyapı projesi tamamlandı

Gelir ve yaşam kalitesini yükseltme amacıyla yürütülen çalışmalar 5 alanda yoğunlaştı.

"Hızlı etki projeleri" çoğunlukla okul, köy odası, sağlık evi, içme kullanma suyu ile küçük ölçekli sulama sistemlerinin kurulumu veya onarılması, hayvan içme suyu sistemlerinin kurulması, ortak kullanıma yönelik tesis ve mekanların yapımı ve iyileştirilmesini içerdi. Boru hattı boyunca yüzde 70 oranıyla büyük çoğunluğu içme-kullanma ve hayvan içme suyu olmak üzere 500'e yakın altyapı projesi tamamlandı.

Ayrıca kooperatif binası, süt toplama merkezi, soğuk depo, tarımsal makine parkı, hammadde deposu, ürün işleme mekanı ve benzeri küçük ölçekli altyapı projeleri kurulmasına destek verildi.

Kadınlara yönelik olarak el sanatları-üretim becerileri kazandırma, bilgisayar kursu, ana sınıfı, köy fırını yapımı gibi amaçlar için ortak kullanım alanlarına yapım, onarımına destekte bulunuldu.

Verim artırıcı çalışmalar yapıldı

"Bitkisel ve hayvansal üretime dayalı temel geçim kaynaklarının iyileştirilmesi" kapsamında üretim ve verim artırıcı artırıcı yöntem ve tekniklerin kullanımına ağırlık verilerek, verim ve ürün artışı, dolayısıyla gelir kayıplarının azaltılması ve gelirin artırılması hedeflendi. Bu çerçevede, üreticilerin uygun yöntem ve teknikler konusunda bilinçlendirilmesini içeren işbaşı uygulamalı eğitim faaliyetleri, toprak analizleri, uygun gübre kullanımı, organik ve iyi tarım uygulamalarının yaygınlaştırılmasına çalışıldı.

Hayvancılıkta üretim verimliliği ve kalitesini arttırıcı eğitimler ve teknik destek çalışmaları bütüncül bir yaklaşımla ele alındı. Bu çerçevede koruyucu veterinerlik hizmetleri, suni tohumlamayla ırk ıslahı, hastalıklara karşı aşılamalar ve parazitlerle mücadele, kaba yem açığını azaltıcı kaliteli yem bitkileri yetiştiriciliği, kesif yem üretim tesisleri kurulmasının desteklenmesi, silaj yapımı ve barınak ıslahı çalışmalarının birbirini destekleyici şekilde birlikte yürütülmesine gayret edildi.

Köylüler alternatif geçim kaynaklarıyla tanıştı

"Mevcut potansiyellerden yararlanarak alternatif geçim kaynakları yaratılması" kapsamında başarı şansı yüksek, yeni gelir getirici faaliyetlerin tanıtılması ve yaygınlaştırılmasına çalışıldı.

Bu kapsamda, örtü altı sebze üretimi-seracılık, çilek, bodur, yarı bodur meyvecilik, canlı çiçek, karnabahar, brokoli, fide yetiştiriciliği, dondurma sanayii için üzümsü meyve (ahududu, böğürtlen) yetiştiriciliği, organik üretim ve iyi tarım uygulamaları yapıldı. Toprak ıslahı çalışmalarıyla verimlilik artışları sağlandı.

Hayvansal üretimde yarı açık sistemle serbest besi ve yem rasyon denemeleriyle hayvansal verim artışı sağlanarak mevcut potansiyeller harekete geçirildi. Süt toplama ve satışı, meyve işleme, ürün muhafaza ve soğuk depo, yem kırma-karma, kovan yapımı, tekstil, el sanatları ve unlu mamuller üretimi atölye çalışmaları desteklendi.

Birlikte hareket etme olanakları artırıldı

"Yerel örgütlerin güçlendirilmesi, kurumsal/örgütsel kapasite geliştirilmesi" kapsamında, tüm proje sahalarında başta çok amaçlı tarımsal kalkınma kooperatifleri olmak üzere, köy kalkınma dernekleri, kadın kooperatifleri ve üretici birliklerinin kurulumuna doğrudan idari ve mali destek verildi.

Faaliyette bulunmayan kooperatiflerin içinde bulundukları mali, idari-bürokratik sorunları giderilerek aktif hale getirilmesi sağlandı. Bu çabalar çerçevesinde 9 yılda 50 yerel örgüt kuruldu, birlikte çalışılan örgüt sayısı 133'ü buldu. Örgütlerin kapasitelerinin geliştirilmesi için çeşitli eğitimler verildi.

Genç kadınlar eğitime döndü

"Teknik ve sosyal bilgi ve beceri kazandırıcı bireysel kapasite geliştirme çalışmaları" kapsamında çeşitli konularda uygun yöntem ve araçların kullanıldığı planlı eğitimler gerçekleştirildi.

Kadınlara yönelik konserve-turşu yapımı, kişisel sağlık ve temizlik, diş sağlığı taramaları-eğitimler, anne-çocuk sağlığı, gıda hijyeni, beslenme eğitimleri, gençler ve çocuklar için çocuk gelişim faaliyetleri düzenlendi.

Çeşitli olanaksızlıklar nedeniyle eğitime ara veren veya tamamlayamayan genç kızların açık öğrenime devam etmeleri için gerekli okul kayıt harcı, kitap ve sınavlara ulaşım ücreti gibi giderler proje fonlarından karşılandı. Boru hattının geçtiği illerde ve ağırlıkla Erzurum'da olmak üzere yaklaşık 750 kişiye açık öğrenim desteği verildi.

Genç erkek ve kadınlara yönelik, tekstil-konfeksiyon, kuaförlük ve güzellik uzmanlığı, kaynakçılık, kalorifer ve doğal gaz tesisatçılığı, iş makineleri operatörlüğü, temel bilgisayar kullanımı, ilk yardım, arıcılık, fide yetiştiriciliği, el sanatları, pansiyonculuk, gemi adamlığı ve can kurtaranlık konularında sertifikalı eğitimler düzenlendi.

Elde edilen sertifikalarla birçok gencin sosyal güvenceli olarak iş bulup çalışmasına fırsat sağlandı, bazı kursiyerler kendi işlerini kurdu.

Uygulamaların sonuçları

Toplumsal Kalkınma Girişimi ile Etkin Yönetişim ve İşletme Geliştirme Programı kapsamında 2003-2012 döneminde elde edilen sonuçlardan bazıları şöyle:

BTC hattındaki yararlanıcı köy sayısı: 330

Projelerden doğrudan yararlanan hane sayısı: Yaklaşık 50 bin hane

BTC katkısı: 30 milyon dolar

3. taraf katkısı ve eş fonlar: 80 milyon dolar

İşbirliği yapılan yerel örgüt (kooperatif, üretici birliği, dernek, vakıf ve benzeri sivil toplum kuruluşu): 133

Toplumsal Kalkınma Girişimi desteğiyle yerel örgütler tarafından gerçekleştirilen proje sayısı: 350

İyi tarım uygulamaları, organik tarım konusunda eğitim alan üretici sayısı: 130 bin

Hastalıklara karşı aşılanan, ırk ıslahı yapılan hayvan sayısı: 1 milyondan fazla

Demonstratif amaçlı kurulan örnek sera/bahçe sayısı: 2 bin 500

Sağlık konusunda eğitim alan yararlanıcı sayısı: 37 bin 700

Eğitim desteği verilen genç kadın sayısı: 750

Bitirilen hızlı etki/alt yapı projelerinin sayısı (okul, temiz içme suyu ve sulama sistemleri, sağlık ocağı vesaire): 500

Islah edilen arazi (Çukurova'daki 20 köyde): 40 bin dekar