Petrol davası

Kuzey Irak Yönetimi, Kerkük-Yumurtalık Hattı ile Ceyhan’a aktardığı ve burada depolanan yaklaşık 2.5 milyon varil petrolden ilk partinin satışını gerçekleştirdi. Yaklaşık 100 milyon dolarlık ham petrol Avrupa için yola çıkarken, Irak, Türkiye’yi yasadışı ticareti yaptığı gerekçesiyle Uluslararası Tahkime şikâyet ettiğini açıkladı.

KUZEY Irak petrolünün satışı konusunda, Ankara-Bağdat-Erbil üçgeninde yaşanan gelişmeler yine çıkmaza girdi. Henüz Bağdat’la anlaşma sağlanmadan, Türkiye’de biriken Kuzey Irak petrolünün Avrupa piyasalarına satılması, ilişkilerde yeni bir gerginliğe yol açtı. Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KRG), Ceyhan’daki depolarda biriken petrolün bir bölümünü sattığını ve petrol gelirinin Halkbank’ta açılacak bir hesaba yatırılacağını açıkladı. Ancak daha önce, petrolün satılması halinde yasal yollara başvuracağı uyarısı yapan Merkezi Irak Hükümeti, dediğini yaptı ve KRG’nin Türkiye’ye aktardığı petrol ile ilgili olarak Türkiye ve BOTAŞ aleyhine Uluslararası Tahkim Mahkemesi’ne başvurdu.
Irak’ın açıklaması, Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın Kuzey Irak petrollerinin Avrupa piyasalarına ihraç edilmeye başlandığını açıklamasının hemen ardından geldi. Irak hükümeti, yaptığı açıklamada, “Irak Petrol Bakanlığı, Türkiye ve BOTAŞ aleyhine tahkim başvurusunda bulundu” dedi. Merkezi hükümet yetkilileri, Kuzey Irak petrolünün Türkiye’ye sevkiyatı, depolanması ve Türkiye’den ihraç edilmesinin Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı anlaşmasına aykırı olduğunu savunuyor. Kuzey Irak petrolüne yönelik ilk somut gelişme önceki gün yaşandı ve yaklaşık 1 milyon varil ham petrol, Ceyhan’dan petrol tankerine yüklenerek, Avrupa piyasalarına açıldı.

TANKER İRONİSİ

İlk açıklama önceki gün Enerji Bakanı Taner Yıldız’dan geldi ve Yıldız 1 milyon varil petrolün satıldığını söyledi. KRG ise dün sabah yaptığı duyuruda, “Kürdistan Bölgesi’ndeki yeni boru hattı ile ihraç edilen petrolün ilk satışı gerçekleşti; bunun gibi birçok satış olacak. Satışların geliri, Halbank’ta KRG kontrolündeki bir hesaba yatırılacak ve 2005 Irak Anayasası’nda belirlendiği üzere, Irak’ın gelir paylaşımı modeline göre KRG’nin bütçe hakkının bir parçası gibi kabul edilecek” denildi. Aynı saatlerde bir açıklama daha yapan Yıldız ise ihracatına başlanan petrolün Akdeniz piyasasına, muhtemelen İtalya ve Almanya’ya gideceği bilgisini paylaşarak, “Bunun satışını yapan Irak’ın kendisidir. Tam miktarı 1 milyon 50 bin varilin biraz altında” dedi. Petrolün hangi tankere yüklendiği ve tam olarak kime satıldığı ise henüz açıklık kazanmadı. Ancak dış basında United Leadership isimli tankere yüklenmiş olabileceği kaydediliyor.

Bağdat’a pay gönderilecek mi?

TÜRK yetkililerce daha önce yapılan açıklamalarda, petrol gelirlerinden Bağdat’a yüzde 83, KRG’ye yüzde 17 pay aktarılacağı ve Bağdat’a günlük dekont gönderileceği kaydedilmişti. Diğer yandan, KRG duyurusunda yer alan “KRG’nin bütçe hakkının bir parçası gibi kabul edilecek” gibi ifadesi kafa karıştırıyor. Konuya yakın kaynaklara bu ifadenin ne anlama geldiğini sorduğumuzda, Merkezi Irak Hükümeti’nin KRG’ye yaklaşık 4-5 milyar dolar borcu olduğunu hatırlatarak, “SOMO aracılığı ile yapılan geçmiş ihracatlardan KRG’ye ödenmemiş paylar var. Bir kısmı ödendi, bir kısmı ödenmedi” yanıtını aldık.

143 milyar varil
Irak’ın ispatlanmış petrol rezervi

45 milyar varil
Kuzey Irak’ın ispatlanmış petrol rezervi

3-6 trilyon metreküp
Kuzey Irak tahmini doğalgaz miktarı

3 milyon varil
Ceyhan’da biriken petrol miktarı

1 milyon varil
Satışı yapılan petrol miktarı

1.6 milyon varil
Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı günlük kapasitesi