Petrol 120 dolara dayandı piyasada hava iyice bozuldu

LİBYA’da gerginliğin artması ve petrol fiyatlarının 120 dolar sınırına ulaşması piyasalarda tansiyonu artırdı. Uluslararası borsalarda kayıplar yüzde 1 seviyelerini aşarken, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) yüzde 4’e yaklaşan değer kaybı yaşadı. Dolar 1.61 düzeyinden döndü.
30 ayın en yüksek seviyesi
Aralık ayı ortasından itibaren yükseliş trendinde olan petrol fiyatları dün kritik sınır olan 120 dolara dayandı. Brent petrolün varil fiyatı dün 90 dakikada 7 dolar artarak 119.79 dolara ulaştı. Brent petrolün varil fiyatı önce 117 dolar gün sonuna doğru ise 114 dolara geriledi. Böylece, Brent tipi petrolün varil fiyatı son 30 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Brent tipi petrolün fiyatı son 4 günde neredeyse yüzde 14, yılbaşından bu yana ise yüzde 23’den fazla artış gösterdi. Batı Teksas tipi petrolün Nisan ayı teslimi fiyatı ise 103,41 dolara kadar çıkarak 2009 yılı Eylül ayından bu yanaki en yüksek seviyeyi gördü.
İlk seansta 2 bin puan geriledi
Petrol fiyatlarında yükseliş ise piyasalarda Türk para ve sermaye piyasalarında, diğer ülkelerden daha olumsuz etkileri. Dünya borsalarında Asya ve Avrupa borsalarında yüzde 1-1.5 oranında düşüşler gerçekleşirken İMKB, Ulusal 100 Endeksi en fazla tepki veren borsalardan oldu. Güne sert satışlarla başlayan İMKB Ulusal 100 Endeksi 62.595 puandan açılış gerçekleştirdi. Ardından hızla gerileyen borsa ilk seansta 2.076 puanlık sert düşüş gerçekleştirerek 61.055 puandan kapanış gerçekleştirdi. Böylece ilk seansta borsanın kaybı yüzde 3.29 oldu.
İkinci sensta ise satışlar devam etti. 60 bin puan düzeyine gerileyen İMKB Ulusal 100 Endeksi gelen satışlarla tepetakla oldu. Kayıpların arttığı borsada değer kaybı yüzde 4’e dayanırken, bölgede faaliyet gösteren halka açık şirketler üzerindeki satış baskısı da arttı. Yaşanan panik satışlarla sarsılan İMKB Ulusal 100 Endeksi gün sonunda yüzde 3.76 değer kaybederek 60.760 puandan günü tamamladı. Böylece borsa Eylül 2010’dan buyana ilk kez bu seviyeye gerilemiş oldu.
Dolar 1.61 liradan döndü
Döviz piyasasında da borsada yaşanan sert satış ve uluslararası piyasalarda doların değer kaybı etkili oldu. Dolar önceki gün İngiltere Merkez Bankası’nın açıklamalarından ‘Faiz artırımı gelir mi’ beklentisiyle güçlenen Euro karşısında değer kaybederken, parite de 1.37 düzeyinin üzerine tırmandı. Bu hareketle birlikte bankalararası piyasada da dolar TL karşısında değer kaybetmeye başladı. Güne 1.60 liraya yükselişle başlayan dolar 1.6156 liraya kadar tırmandı. Bu seviyelerden gelen satışla dolar yeniden 1.60 lira düzeyine geriledi.

Türkiye neden daha fazla etkilendi

Türkiye ve Libya arasında 18 milyar dolar iş hacmi bulunuyor. Başta inşaat olmak üzere çok sayıda firma olumsuz etkilenebilir.
Petrol fiyatlarındaki artış, enflasyonist baskıyı da artırabilir.
Petrole ilişkin 2011 öngörüsünü 85 dolardan 95 dolara yükselten Merkez Bankası, hesaplarını yeniden yapmak zorunda kalacak.
95 dolarlık petrole göre yapılan senaryoların bozulması olasılığının, Türk ekonomisinin en hassas göstergesi olan cari açık hesaplarını bozabileceği endişesi yaşanıyor.

Yıldız: Petroldeki tırmanışta psikolojik etki büyük rol oynuyor

ENERJİ ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Libya’daki isyanlar nedeni ile petrol fiyatlarındaki rekor tırmanışta psikolojik ve sosyolojik nedenlerin daha etkili olduğunu söyledi. Libya’nın günde 1.6 milyon varil petrol üretim yaptığını hatırlatan Yıldız, “Dünyanın günlük tüketimi ise 86 milyon varil. Libya günlük üretiminin sadece yüzde 25’ini durdurdu. Yani arz eksikliği 1’ler civarında, hatta daha az miktarın arzda azalmış olmasına rağmen fiyatlar daha fazla arttı. Bunun psikolojik ve sosyolojik yanının reel sektörden daha önde olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
Uluslararası Yatırımcılar Derneği’nin (YASED) yeni yönetim kurulu üyelerinin seçildiği genel kurulda yaptığı konuşmada, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Uluslararası Enerji Forumu Toplantısı’na katıldığını anımsatan Yıldız, şöyle konuştu: “Bu toplantılar sırasında Suudi Arabistan Petrol Bakanı bir açıklama yaptı; ‘Biz ek 4 milyon varil daha arz yapabiliriz. Yani arz ve talepte bir sıkıntı varsa biz bunu karşılayabiliriz’ dedi. Bu önemli bir açıklama, petrolün ve doğalgazın olmadığı bir ortam yok. Fiyat ondan dolayı yükselmiyor. Lisya’daki olaylar bitip istikrar kazandığında petrol fiyatının yine normal seviyelerine dönmesi bekleniyor. Genel kanı bu yönde.”
Doğalgaza zam yok
Petrol fiyatlarındaki son artışla birlikte bir ülkedeki istikrarsızlığın fiyatları nasıl etkilediğinin gözlendiğini söyleyen Yıldız, “Ama Türkiye’de tam tersine, ülkede sağlanan ve sürdürülebilir hale gelen siyasi istikrarla beraber birçok şeyi balans edebilecek bir yapı var. O yüzden ‘doğalgaz ve elektrik fiyatlarına zam var mıdır’ diye sorduğunuzda, cevabımız; hayır. Şu anda buna yansıyacak birşey görünmüyor. Bunu balans edebilecek elimizde yapı olduğunu söylüyoruz” diye konuştu. Yıldız, ulaşım sektöründe serbest piyasada bulunan benzin, mazot, dizel gibi kalemlerin ise ham petrol ve döviz fiyatlarına bağlı yükseldiğine dikkati çekerek, buna siyaseten müdahale etmelerinin söz konusu olmadığını kaydetti.

EPDK’nın ikiye bölünmesi seçimden sonra

TANER Yıldız, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yetkilerinin bir kısmının hükümete devri ile ilgili yapılacak değişikliğin seçim sonrasında gerçekleşebileceğini söyledi. Hem EPDK’dan hem de enerji bakanlığından bir süredir kurumun ikiye bölünmesi yönünde talep olduğunu belirten Yıldız, “Seçimden dolayı kanun daha önce gelmeyebilir ancak bu konuda bütün hazırlıklarımız hemen hemen tamamlandı” dedi.

Faiz yüzde 9’a dayandı

YAŞANAN gerginlik ve piyasalarda artan tansiyonla birlikte bono piyasasında da faiz hızla yükselişe geçti. Gösterge bono bileşik faizi gelen panik satışlarla sabah açılışın hemen ardından yüzde 8. 83 düzeyine kadar tırmandı. Ardından gelen tepki ile faizdeki yükseliş hız kesti ve gösterge bono bileşik faizi yeniden yüzde 8.70 düzeyine geriledi.

Suudiler telafi etmeye hazır

SUUDİ Arabistan’dan üst düzey yetkililer, Libya’daki olaylar nedeniyle arzda oluşacak sıkıntıyı telafi etmek için yüksek kaliteli, hafif petrol tedarik edebileceklerini açıkladı. Suudi bir kaynak, Reuters’a yaptığı açıklamada “Suudi Arabistan aynı kalitede petrolü sağlamak için istek ve imkana sahiptir” dedi.