Patates üretim ve satışı izne tabi hale geldi
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Nisan 29, 2009 12:26
Patateste görülen hastalıkların yayılmasının önlenmesi için, patates üretim ve satışı belli kurallara bağlandı. Patates üretmek isteyen çiftçiler, tarım il ve ilçe müdürlüğünden izin alacak.
Ticari amaçla patates depolaması yapılan depolar kayıt altına alınacak ve satışa sunulacak patatesler için nakillerinden önce il veya ilçe müdürlükleri tarafından “Patates Taşıma ve Satış Sertifikası” düzenlenecek.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın hazırladığı Ticari Amaçlı Patateslerin İzlenebilirliği Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Patates üretim alanlarında görülen karantinaya tabi zararlı organizmaların temiz yerlere bulaşmasını önlemek amacıyla hazırlanan yönetmelik, üretim alanları ve depolama yerlerinin kayıt altına alınarak patateslerin dolaşımının izlenmesini, herhangi bir karantina organizmasının tespiti durumunda kaynağının belirlenerek gerekli önlemlerin alınmasını sağlamaya yönelik, ticari amaçlı tohumluk ve yemeklik patateslerin üretim, depolama, nakil ve satış faaliyetleri ile denetlemesine ilişkin usul ve esasları kapsıyor.
Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu uyarınca hazırlanan yönetmeliğe göre, ticari amaçla patates dikimi yapacak üreticiler, üretimin yapılacağı tarlanın kayıtlı olduğu il veya ilçe müdürlüklerine dilekçe ile ekimden önce başvurarak izin alacak. Bu çiftçiler, başvurdukları yıl için Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) kayıtlı olacak. İl ve ilçe müdürlükleri, patates üretimi alanları uygun bulunan çiftçilere izin verecek. Üretim izinleri üretici adına düzenlenecek, her yıl yenilenecek ve verilen izinde parseller numaralandırılarak üreticinin dikim yapacağı tüm parseller belirtilecek. Üreticilerden ayrıca, “patates üretim/depolama izni alan yetiştiricilerin uyması gereken hususları belirten taahhütname” alınacak.
Sözleşmeli üretim yaptırmak isteyen firmalar ise sözleşmeli çiftçilerinin ÇKS kayıt suretleri ile il veya ilçe müdürlüklerine başvurarak üretim izni alacak. Tohumluk üretim amaçlı başvurular, “Patates Tohumluğu Sertifikasyonu ve Pazarlaması Yönetmeliği” kapsamında değerlendirilecek.
Karantinaya tabi zararlı organizmalarla bulaşık olan yerlerde patates üretimine izin verilmeyecek. Patates üretim izni almayan üreticilere patates taşıma ve satış sertifikası düzenlenmeyecek ve bu patateslerin nakilleri ve pazarlanmaları yasaklanacak.
Sertifikalı tohumluk patates üretim alanlarında 3 yıl, yemeklik patates üretim alanlarında ise 2 yıl aynı tarlaya patates dikilmemiş olması şartı aranacak. Elit ve orijinal sınıfta yetiştirilecek tohumluklar için ise aynı tarlaya 5 yıl süreyle patates dikilmemiş olması gerekiyor.
DEPOLAMA VE SATIŞ ŞARTLARI
Ticari amaçla patates depolaması yapılan depolar, bulundukları il veya ilçe tarım müdürlüklerince kayıt altına alınacak. Ticari amaçla patates depolaması yapacak olanlar, depolama ile ilgili bilgileri il veya ilçe müdürlüklerine beyan edecek ve tohumluk veya tüketim amaçlı olduğunu bildirecek.
Ticari amaçla patates depolaması yapanlar, depoya girişi yapılan patatesleri, firma beyanı ve mevcut depo bölmelerinin büyüklüklerine göre çuvallı veya dökme olarak ayrı ayrı depolayacak. Depodan çıkan ürünler için üretim izinleri ve üretim izni sahibi adına düzenlenmiş satış belgesi saklanacak. Kendi ürününü depolayanlar için satış belgesi aranmayacak.
İlçe müdürlükleri her yıl sonunda üretim/depolama izin belgesi listelerini il müdürlüklerine bildirecek.
Tohumluk patates üretimi yapılan alanların kontrolü “Patates Tohumluğu Sertifikasyonu ve Pazarlaması Yönetmeliği”nde belirtilen esaslar dahilinde yapılacak.
Patates üretim izni alan üreticiler, hasat zamanı pazarlamasını yaptıkları gerçek veya tüzel kişilere patates üretim izin belgesinin aslını ibraz edecek. Patates depolaması ve ticareti yapan gerçek ve tüzel kişiler ise üretim izni olmayan üreticilerden patates satın alamayacak. Satılan patatesler için satış belgesi düzenlenecek.
Üretim yerlerinden veya depolardan satışa sunulacak patatesler için nakillerinden önce il veya ilçe müdürlüklerinden “Patates Taşıma ve Satış Sertifikası” alınacak. Patates Taşıma ve Satış Sertifikası her araç için ayrı düzenlenecek. Sertifikalarda üreticinin yetiştiricilik yaptığı alan ve o ilin ortalama verimi esas alınacak.
Patates Taşıma ve Satış Sertifikası olmadan patatesler, bir yerden diğer yerlere nakil edilemeyecek ve satılamayacak, sevk ve taşıma irsaliyesi düzenlenemeyecek. Ziraat odaları Patates Taşıma ve Satış Sertifikası olmayan patatesler için Müstahsil Yol Belgesi düzenlemeyecek.
Kolluk kuvvetleri ve zabıta memurları, patates nakillerinde Sevk ve Taşıma İrsaliyesi veya Müstahsil Yol Belgesinin olup olmadığını denetleyecek. Hal müdürlükleri Sevk ve Taşıma İrsaliyesi veya Müstahsil Yol Belgesi olmayan patatesleri hale kabul etmeyecek ve satışına izin vermeyecek.
Köylerde muhtarlar, belediye sınırları içerisinde Çiftçi Malları Koruma Başkanlıkları, patateslerin ticari amaçla izinsiz üretiminin yapıldığını, depolama izin belgesi olmaksızın depolandığını veya Patates Taşıma ve Satış Sertifikası olmaksızın taşımasının yapıldığını haber aldıklarında, durumu derhal mülki sınırları içerisinde bulundukları il veya ilçe müdürlüklerine bildirecek.
Bilimsel amaçlı çalışmalar, araştırma ve geliştirme çalışmaları ile genetik çeşitliliğin geliştirilmesine yönelik çalışmalar kapsamında yapılan faaliyetler, zati ihtiyaç için üretim yönetmelik kapsamı dışında bırakıldı.
Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlara, zirai karantina kanunu uyarınca yaptırım uygulanacak.
ÜRETİCİDEN ALINACAK TAAHHÜTNAME
Yönetmelik uyarınca, patates üreticilerinden uymak zorunda oldukları kuralları içeren bir taahhütname alınacak. Patates Üretim İzni aldığı tarihten başlayarak bir yıl içerisinde patates yetiştiremeyen üreticinin üretim belgesi iptal edilecek.
Üretici, patates üretim/depolama yerinde tespit edilen zararlı organizmalara karşı il/ilçe tarım müdürlüğünce belirlenen yöntemlere göre mücadele yapmayı, karantina tedbirlerine (menşei belli olmayan tohum kullanmamak, bulaşık yerden gelen yemeklik patatesleri tohum olarak temiz alanlara dikmemek, bulaşık tohumları hayvanlara yedirmemek, alet ekipman dezenfeksiyonlarını yapmak, hayvan hareketleri ile bulaşmalara engel olmak ve benzeri) uyacağını taahhüt ediyor.
Ayrıca, üretici, üretim-depolama yerinde karantinaya tabi zararlı organizmalarla bulaşık patatesler tespit edilmesi durumunda, bu patateslerin imha edilmesini veya toplu tüketim yerlerinde (askeri birlikler, çocuk esirgeme kurumu, gibi) il/ilçe tarım müdürlüğü teknik elemanları denetiminde tüketiminin sağlanmasını kabul ediyor.
Üretici, taahhütnamede, Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası olmadan hiç bir yere patates satış ve nakli yaptırmayacağına ve bizzat yapmayacağına da söz veriyor.
Yönetmelik uyarınca, yemeklik olarak yetiştirilen patatesler için düzenlenen belgelere “Tohumluk Olarak Kullanılmaz” kaşesi basılacak.
YILLIK ÜRETİM 4 MİLYON TONDAN FAZLA
Türkiye'de yılda 4 milyon tondan fazla patates üretimi yapılıyor. Yaklaşık 150 bin-200 bin hektar alanda patates ekilen Türkiye, dünya patates üretiminin yapıldığı 151 ülke arasında, üretim alanı bakımından 12. sırada, üretim miktarı açısından da 13. sırada bulunuyor. Hektar başına verim 27 tona çıkarken, kişi başına ortalama 60 kilogram patates tüketiliyor.
Patateste görülen bazı hastalıklar, yurtiçi satış ve ihracatta sorun yaşanmasına neden oluyor. En son, Bulgaristan, Türkiye'den ithal edilen patateste patates siğili belirlendiği gerekçesi ile Türkiye'ye uyarıda bulunmuştu. Bulgaristan yetkilileri ile yarın Edirne'de yapılacak toplantıda, patates siğili hastalığı nedeniyle yaşanan sorun görüşülecek.
Türkiye'de çok yaygın olarak patates üretiliyor ve tüketimin fazlalığı nedeniyle, genellikle çuvallar içinde, traktörler üzerinde patates satışı yapılıyor.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın hazırladığı Ticari Amaçlı Patateslerin İzlenebilirliği Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Patates üretim alanlarında görülen karantinaya tabi zararlı organizmaların temiz yerlere bulaşmasını önlemek amacıyla hazırlanan yönetmelik, üretim alanları ve depolama yerlerinin kayıt altına alınarak patateslerin dolaşımının izlenmesini, herhangi bir karantina organizmasının tespiti durumunda kaynağının belirlenerek gerekli önlemlerin alınmasını sağlamaya yönelik, ticari amaçlı tohumluk ve yemeklik patateslerin üretim, depolama, nakil ve satış faaliyetleri ile denetlemesine ilişkin usul ve esasları kapsıyor.
Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu uyarınca hazırlanan yönetmeliğe göre, ticari amaçla patates dikimi yapacak üreticiler, üretimin yapılacağı tarlanın kayıtlı olduğu il veya ilçe müdürlüklerine dilekçe ile ekimden önce başvurarak izin alacak. Bu çiftçiler, başvurdukları yıl için Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) kayıtlı olacak. İl ve ilçe müdürlükleri, patates üretimi alanları uygun bulunan çiftçilere izin verecek. Üretim izinleri üretici adına düzenlenecek, her yıl yenilenecek ve verilen izinde parseller numaralandırılarak üreticinin dikim yapacağı tüm parseller belirtilecek. Üreticilerden ayrıca, “patates üretim/depolama izni alan yetiştiricilerin uyması gereken hususları belirten taahhütname” alınacak.
Sözleşmeli üretim yaptırmak isteyen firmalar ise sözleşmeli çiftçilerinin ÇKS kayıt suretleri ile il veya ilçe müdürlüklerine başvurarak üretim izni alacak. Tohumluk üretim amaçlı başvurular, “Patates Tohumluğu Sertifikasyonu ve Pazarlaması Yönetmeliği” kapsamında değerlendirilecek.
Karantinaya tabi zararlı organizmalarla bulaşık olan yerlerde patates üretimine izin verilmeyecek. Patates üretim izni almayan üreticilere patates taşıma ve satış sertifikası düzenlenmeyecek ve bu patateslerin nakilleri ve pazarlanmaları yasaklanacak.
Sertifikalı tohumluk patates üretim alanlarında 3 yıl, yemeklik patates üretim alanlarında ise 2 yıl aynı tarlaya patates dikilmemiş olması şartı aranacak. Elit ve orijinal sınıfta yetiştirilecek tohumluklar için ise aynı tarlaya 5 yıl süreyle patates dikilmemiş olması gerekiyor.
DEPOLAMA VE SATIŞ ŞARTLARI
Ticari amaçla patates depolaması yapılan depolar, bulundukları il veya ilçe tarım müdürlüklerince kayıt altına alınacak. Ticari amaçla patates depolaması yapacak olanlar, depolama ile ilgili bilgileri il veya ilçe müdürlüklerine beyan edecek ve tohumluk veya tüketim amaçlı olduğunu bildirecek.
Ticari amaçla patates depolaması yapanlar, depoya girişi yapılan patatesleri, firma beyanı ve mevcut depo bölmelerinin büyüklüklerine göre çuvallı veya dökme olarak ayrı ayrı depolayacak. Depodan çıkan ürünler için üretim izinleri ve üretim izni sahibi adına düzenlenmiş satış belgesi saklanacak. Kendi ürününü depolayanlar için satış belgesi aranmayacak.
İlçe müdürlükleri her yıl sonunda üretim/depolama izin belgesi listelerini il müdürlüklerine bildirecek.
Tohumluk patates üretimi yapılan alanların kontrolü “Patates Tohumluğu Sertifikasyonu ve Pazarlaması Yönetmeliği”nde belirtilen esaslar dahilinde yapılacak.
Patates üretim izni alan üreticiler, hasat zamanı pazarlamasını yaptıkları gerçek veya tüzel kişilere patates üretim izin belgesinin aslını ibraz edecek. Patates depolaması ve ticareti yapan gerçek ve tüzel kişiler ise üretim izni olmayan üreticilerden patates satın alamayacak. Satılan patatesler için satış belgesi düzenlenecek.
Üretim yerlerinden veya depolardan satışa sunulacak patatesler için nakillerinden önce il veya ilçe müdürlüklerinden “Patates Taşıma ve Satış Sertifikası” alınacak. Patates Taşıma ve Satış Sertifikası her araç için ayrı düzenlenecek. Sertifikalarda üreticinin yetiştiricilik yaptığı alan ve o ilin ortalama verimi esas alınacak.
Patates Taşıma ve Satış Sertifikası olmadan patatesler, bir yerden diğer yerlere nakil edilemeyecek ve satılamayacak, sevk ve taşıma irsaliyesi düzenlenemeyecek. Ziraat odaları Patates Taşıma ve Satış Sertifikası olmayan patatesler için Müstahsil Yol Belgesi düzenlemeyecek.
Kolluk kuvvetleri ve zabıta memurları, patates nakillerinde Sevk ve Taşıma İrsaliyesi veya Müstahsil Yol Belgesinin olup olmadığını denetleyecek. Hal müdürlükleri Sevk ve Taşıma İrsaliyesi veya Müstahsil Yol Belgesi olmayan patatesleri hale kabul etmeyecek ve satışına izin vermeyecek.
Köylerde muhtarlar, belediye sınırları içerisinde Çiftçi Malları Koruma Başkanlıkları, patateslerin ticari amaçla izinsiz üretiminin yapıldığını, depolama izin belgesi olmaksızın depolandığını veya Patates Taşıma ve Satış Sertifikası olmaksızın taşımasının yapıldığını haber aldıklarında, durumu derhal mülki sınırları içerisinde bulundukları il veya ilçe müdürlüklerine bildirecek.
Bilimsel amaçlı çalışmalar, araştırma ve geliştirme çalışmaları ile genetik çeşitliliğin geliştirilmesine yönelik çalışmalar kapsamında yapılan faaliyetler, zati ihtiyaç için üretim yönetmelik kapsamı dışında bırakıldı.
Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlara, zirai karantina kanunu uyarınca yaptırım uygulanacak.
ÜRETİCİDEN ALINACAK TAAHHÜTNAME
Yönetmelik uyarınca, patates üreticilerinden uymak zorunda oldukları kuralları içeren bir taahhütname alınacak. Patates Üretim İzni aldığı tarihten başlayarak bir yıl içerisinde patates yetiştiremeyen üreticinin üretim belgesi iptal edilecek.
Üretici, patates üretim/depolama yerinde tespit edilen zararlı organizmalara karşı il/ilçe tarım müdürlüğünce belirlenen yöntemlere göre mücadele yapmayı, karantina tedbirlerine (menşei belli olmayan tohum kullanmamak, bulaşık yerden gelen yemeklik patatesleri tohum olarak temiz alanlara dikmemek, bulaşık tohumları hayvanlara yedirmemek, alet ekipman dezenfeksiyonlarını yapmak, hayvan hareketleri ile bulaşmalara engel olmak ve benzeri) uyacağını taahhüt ediyor.
Ayrıca, üretici, üretim-depolama yerinde karantinaya tabi zararlı organizmalarla bulaşık patatesler tespit edilmesi durumunda, bu patateslerin imha edilmesini veya toplu tüketim yerlerinde (askeri birlikler, çocuk esirgeme kurumu, gibi) il/ilçe tarım müdürlüğü teknik elemanları denetiminde tüketiminin sağlanmasını kabul ediyor.
Üretici, taahhütnamede, Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası olmadan hiç bir yere patates satış ve nakli yaptırmayacağına ve bizzat yapmayacağına da söz veriyor.
Yönetmelik uyarınca, yemeklik olarak yetiştirilen patatesler için düzenlenen belgelere “Tohumluk Olarak Kullanılmaz” kaşesi basılacak.
YILLIK ÜRETİM 4 MİLYON TONDAN FAZLA
Türkiye'de yılda 4 milyon tondan fazla patates üretimi yapılıyor. Yaklaşık 150 bin-200 bin hektar alanda patates ekilen Türkiye, dünya patates üretiminin yapıldığı 151 ülke arasında, üretim alanı bakımından 12. sırada, üretim miktarı açısından da 13. sırada bulunuyor. Hektar başına verim 27 tona çıkarken, kişi başına ortalama 60 kilogram patates tüketiliyor.
Patateste görülen bazı hastalıklar, yurtiçi satış ve ihracatta sorun yaşanmasına neden oluyor. En son, Bulgaristan, Türkiye'den ithal edilen patateste patates siğili belirlendiği gerekçesi ile Türkiye'ye uyarıda bulunmuştu. Bulgaristan yetkilileri ile yarın Edirne'de yapılacak toplantıda, patates siğili hastalığı nedeniyle yaşanan sorun görüşülecek.
Türkiye'de çok yaygın olarak patates üretiliyor ve tüketimin fazlalığı nedeniyle, genellikle çuvallar içinde, traktörler üzerinde patates satışı yapılıyor.