Patates cipsine havayı bastılar

Habertürk Gazetesi'nden Ünsal Ereke'nin haberine göre her yıl ramazan aylarında pidede meydana gelen gramaj-fiyat tartışmaları sonrası pide fiyatı değişmese de ağırlığın azalması artık Türkiye’de birçok tüketim maddeleri grubunda kendisini göstermeye başladı. Firmalar bazen rekabet koşulları gereği, bazen de psikolojik sınırı geçmemek adına fiyat yükseltmek yerine satılan ürünlerin gramajlarıyla oynayıp, paketin içi boş görünmesin diye ‘hava basar’ hale geldi.

Yaptığımız araştırmalara göre atıştırmalık olarak tercih edilen patates ve mısır cips kategorisindeki ‘hafifleme’ kendisini tüketiciye fazlasıyla hissettirdi. Buna göre üç yıllık süre içerisinde cipslerin fiyatlarında önemli bir değişiklik olmazken, paketlerin gramajlarında yüzde 28 ile 45 arasında değişiklikler meydana geldi.

ÜRETİCİ HAMMADDE ARTIŞINA BAĞLIYOR

3 yıllık süre öncesinde 50 kuruş değerindeki 35 gramlık cipsler yine aynı fiyata satılıyor ancak bunların ağırlıkları yaklaşık 20 grama kadar düştü. Paketlerin boş durmaması için de üretici firmalar ambalaj içine bastıkları hava miktarını artırdı. Neredeyse yarı yarıya meydana gelen bu düşüşe karşı gramaj düşüklüğünü kabul eden üretici firma temsilcileri hammaddeleri patates ve mısır fiyatlarındaki artışın kendilerini bu yola sevk ettiğini belirtiyor. Üreticiler bunun yanı sıra ambalaj başta olmak üzere dövize bağlı ara malı alımlarının maliyetlerini artıran başka bir unsur olduğunu ifade ediyor. Yetkililer, buna rağmen bir şikâyet almadıklarını, yurtdışındaki cips fiyatının Türkiye’den yüzde 20 pahalı durumda bulunduğunun da altını çiziyorlar.

FİYAT YÜKSELTMEMEK İÇİN GRAMAJ AZALIYOR

Ancak piyasadan aldığımız bilgilere göre cipslerdeki bu ‘hafiflemenin’ en önemli nedeni fiyatların mevcut seviyelerinden daha yukarılara çıkarılmak istenmemesi. Sahadaki satış temsilcileri bu tür gramaj oyunlarının daha önceki yıllarda da yapıldığını, ancak son 2.5-3 yıldır pazardaki yoğun rekabetle birlikte en tepe noktaya ulaştığını ifade ediyorlar. Pazarın büyüklüğü 2012 yılında 800 milyon dolara ulaşırken, Frito Lay ve Doğuş Gıda pazarın önemli bölümünü domine ediyor.

Doğuş Yiyecek İçecek Grubu Başkanı ALPASLAN KARAKAN: “Cips üreticisi olarak son yıllarda maliyetlerimiz önemli derecede artış gösterdi. Örneğin patateste son dönemde fiyat artışı yüzde 40’ları buldu. Bununla birlikte ambalaj gibi ara malı ürün hizmet alımlarımız da artan dövizden etkilendi. Aslında tüm bunlar sektörde fiyat artışını zorunlu kılıyor. Ancak sektördeki dengeler nedeniyle fiyatta oynama yapmamız mümkün olamıyor. Bu da beraberinde bu tür gramaj hareketlerini ortaya çıkarıyor. Bunun karşısında tüketicilerden herhangi bir olumsuz geri dönüş almıyoruz. Alıyorlar ve yiyorlar. Aslında bizim için paketlerde yaptığımız bu gramaj hareketliliği yükleme esnasında daha fazla paket yoğunluğu oluşturduğu için maliyetlerimizi artırıyor. Öte yandan yurtdışına göre Türkiye’deki cips fiyatı hâlâ yüzde 20 düşük durumda bulunuyor."

YAPIŞTIRMA İLE BİLGİLENDİRME

Cipslerdeki gramaj değişikliği o kadar fazla oluyor ki, ağırlığı göstermek zorunda olan bazı üretici firmalar bunun kolayını da buldu. Sürekli ambalaj yenilemek istemeyen şirketler ayrı etiketler üreterek bunları ürünlerin üzerine yapıştırmaya başladı.