Paşabahçe Çin’den korkmuyor dünya ikinciliğine oynuyor

CAM ev eşyası üretiminde 1 milyar 300 milyon adetlik üretimle Avrupa’nın ikinci, dünyanın üçüncü büyük üreticisi koltuğuna oturan Paşabahçe, şimdi de gözünü dünya ikinciliğine dikti. Dünyayı kırıp geçiren Çin’den korkmak yerine büyüyen Çin pazarını kendine hedef seçen T. Şişe ve Cam Fabrikası A.Ş. Cam Ev Eşyası Grup Başkanı Gülsüm Azeri, ‘Çin bizim için rakip değil, büyük bir pazar. Dünyanın üçüncü büyük üreticisini tek bir ülke alt edememeli’ diyor. Azeri, son üç yıldır Çin’de de üretim yapmak için tüm fırsatları incelediklerini ve şartlar uygun olduğunda bu ülkede yatırım yapacaklarını da sözlerine ekliyor.

Yurt içinde 4 tesiste yılda 1 milyar 300 milyon adet cam ev eşyası ürettiklerini hatırlatan Azeri, 110 ülkeye ihracat yapan Paşabahçe’nin yurtdışında da üretimini artıracağını belirtiyor.

2003 yılı sonunda Rusya’da bir züccaciye tesisini satın alan Paşabahçe, Bulgaristan’da da önümüzdeki üç yıl içinde 100 milyon dolarlık iki tesis kuracak. Paşabahçe, böylece Avrupa’da halen yüzde 12 olan pazar payını da yüzde 15’lere taşımayı hedefliyor.

Moskova, Atina ve Tokyo’da da önümüzdeki 3 yılda 5 Paşabahçe mağazası açmak istediklerini söyleyen Azeri, ‘Son üç yıldır krizden etkilenmeden uzun vadeli düşünüp yol almaya çalıştık, yatırımlarımızdan asla vazgeçmedik’ diyor. 1981 yılından beri Şişecam Grubu’nda çalışan T. Şişe ve Cam Fabrikası A.Ş. Cam Ev Eşyası Grup Başkanı Gülsüm Azeri ile cam ev eşyasının dünyadaki gelişiminin ve rekabetin yanısıra Paşabahçe’nin yeni yatırımlarını ve hedeflerini konuştuk.

Dünyada cam ev eşyası pazarının büyüklüğü ne kadar?

- Dünya pazarı 6 milyar dolar. Bunun içinde Avrupa pazarı 2.3 milyar dolar, ABD pazarı ise 2 milyar dolar. Bu pazarda Paşabahçe dünyanın üçüncü büyük üreticisi. Paşabahçe olarak biz ağırlıklı olarak Avrupa’da konumlandık. Avrupa’daki pazar payımız yüzde 12. Önümüzdeki üç yılda bu payı yüzde 15’e çıkarmaya çalışıyoruz. ABD’deki pazar payımız ise yüzde 3’lerde. Bunu önümüzdeki 3 yıl içinde yüzde 5-6’ya çıkarabileceğimizi düşünüyoruz.

Paşabahçe’nin bugün dünyadaki yeri neresi?

- Paşabahçe artık geldiği konumda o kadar büyük ki.. Dünyanın üçüncü, Avrupa’nın ikinci büyüğü... Önünde bir Fransız firma var. O da Fransa’daki yüksek üretim maliyeti nedeniyle sorunlar yaşıyor. İtalyan rakibimiz de benzer sorunlarla savaşıyor. Rakiplerimiz pazar kaybederken, Paşabahçe her yıl ihracatını yüzde 15 - 20 oranında artırıyor. Son üç yılda ihracatımızı yüzde 60 artırdık. 110 un üzerinde ülkeye ihracat yapıyoruz.

Kriz sonrasındaki yılları nasıl geçirdiniz? 2004 nasıl gidiyor?

- 2001’de kriz öncesinde Türk Lirası’nın değeri yüksekti. İç pazarın çok daraldığı, ama ihracatın devalüasyon sonrası hızlı ve olumlu etkilendiği bir döneme girildi. Biz ihracatı artırmak gerektiğine zaten krizden önce karar vermiştik. Son üç yıldır Türkiye’deki ekonomik konjonktürden etkilenmeden, uzun vadeli düşünüp yol almaya çalıştık. Kısa vadeli tedbirleri aldık, ama yatırımlarımızdan vazgeçmedik. Krizin ortasında Eskişehir’de iki tesis kurduk. Yenileme yatırımlarımızı aksatmadık, kapasitelerimizi büyüttük, bu kapasiteleri de ihracata yönlendirdik. Verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmeye yönelik çalışmalar yaptık. Satışa ve pazarlamaya ağırlık verdik. Bunlar krizden güçlü çıkmamızı sağladı.

Yurtdışı yatırımlarınızda nasıl bir strateji izliyorsunuz?

- İhracatı artırırken, ihracatın satış giderlerindeki maliyetin en optimuma gelmesi için uğraşıyoruz. Maliyetlerde üretimin yanısıra lojistik de çok önemli rol oynuyor. Türkiye’de üretiyoruz, ama Avusturalya’ya da Güney Amerika’ya da ihracat yapıyoruz. Üreticiyle mağazadaki raf arasındaki kademeleri olabildiğince mantıklı adede düşürmeye çalışıyoruz.

Paşabahçe 1960’lardan beri ihracat yapıyor, yurtdışında tecrübesi çok büyük. Her ülkeyi yakından tanıyıp o ülkenin tarzına göre hareket ediyor.

Uluslararası pazarlarda rakiplerinizin sizi zorladığı oluyor mu?

- Amerikalı rakiplerimiz, korunmuş gümrüklerin etkisiyle yüksek fiyatla mal satabiliyor. Ama perakende zincirleri ve toptancılar giderek daha da düşen fiyatları talep ediyor. Bir tarafta maliyet sıkıntısı içinde sıkışan Avrupalı üreticiler, diğer tarafta Çin var. Biz maliyette ara konumdayız. Gerçi maliyette Avrupa’ya çok yaklaştık ama lojistik ve ürün geliştirme becerisi ve teknolojimizle dünya üçüncüsüyüz. İkinciliği zorluyoruz. 5-6 yıl daha Avrupa’da da büyüme fırsatı olduğuna inanıyorum. Bu nedenle yatırımlar yapıyoruz.

Çin bize rakip değil iyi bir pazar olacak

Çin’i sektörünüzde rakip ve gelecekte bir tehdit unsuru olarak görmüyor musunuz?

- Çin bugün dünyaya ağırlıklı olarak el imalatı züccaciye satıyor. El imalatı otomatik üretimin en az dört misli maliyetli. Denizli’deki üretimimiz Çin’deki el imalatından etkileniyor. Otomatikte ise henüz hangi ürünü Çin ürününe kaptırdığımızı düşünmüyoruz, ama zorlanıyoruz. Biz el imalatında fiyat rekabetinden uzaklaşarak, el üretim becerisine kayıyoruz. Ürünlerimizde Denizli’yi Çin’den farklılaştırıyoruz. Avrupa’da el imalatı giderek zorlaşıyor. Çin pazarı büyüyür, ama Çin cam tüketicisi olarak da büyüyor. Rakip değil pazar olarak görüyoruz. Dünyanın üçüncü büyüğü iseniz bir ülke sizi tutup alt üst edememeli. Üstelik Çin’den tüm Doğu Asya’ya, Uzakdoğu’ya hatta Amerika’nın batı kıyısına mal satmak daha kolay.

* Çin’de üretime yönelik bir yatırım düşünür müsünüz?

- Son üç yıldır Çin’de özelleştirmeden bir kaç fabrika alabilir miyiz diye baktık. Ama bugün özelleştirme bitti. Özel Çin şirketleri de ortak arıyorlar, züccaciye kolay bir iş değil. Bizi de paramız için değil know-how’umuz için istiyorlar. Gelecek o bölgeye Türkiye’den mal satmak imkansız hale gelecek.

‘Eyvah! Çocuğumu ihmal mi ediyorum?’

Yoğun iş temposu içinde ailenize yeterince zaman ayırabildiğinizi düşünüyor musunuz?

- İşim dışındaki vaktimin tamamını aileme vermeye çalışıyorum. Son dönemlerde bu giderek zorlaştı, şimdi biraz toparlamaya çalışıyorum. Çalışan kadınlar hep bu gidiş gelişleri yaşar, ‘Eyvah! Çocuğumu ihmal mi ediyorum?’ telaşı yaşar, sonra işe kapılır başa dönersiniz. Çocuklarım benim için çok önemli. İki oğlum var, ben eğitim meraklısıyım. Çocuklarımın iyi okullarda okumsını isterim, sınav dönemlerinde ne yapar eder derslerini çalıştırır ve takip ederim.

* Kendinize zaman ayırabiliyor musunuz?

- Açıkçası kendime kalan vaktim pek olmuyor . Öğrencilik yıllarımda Eczacıbaşı’nda profesyonel voleybol oynadım. Ancak üniversite sonlarında ayrıldım. Şimde de spor salonuna gidiyorum. Evde her sabah mutlaka jimnastik yapıyorum.

Çerkez tavuğunu çok güzel yaparım

Yemek pişirmeyi sever misiniz?

- Evde her an bir arkadaşımı akşam yemeğinde rahatlıkla ağırlayabilirim. Ama artık eskisi kadar sık yemek pişiremiyorum. Ben çerkez tavuğunu ve zeytinyağlı dolmayı çok güzel yaparım.

Moskova’da Paşabahçe

Yurt dışında Paşabahçe mağazası açacak mısınız?

- Paşabahçe mağazaları cam ev eşyası grubunun 600 milyon dolarlık cirosu içinde 35 milyon dolarlara getirdiğimiz bir iş kolumuz. Bu yılın sonunda 30 mağazaya ulaşacağız. Moskova’da bu yaz bir Paşabahçe mağazası açacağız.

GÜLSÜM AZERİ

T. Şişe ve Cam Fabrikası A.Ş. Cam Ev Eşyası Grup Başkanı Gülsüm Azeri, 1951 Hendek/ Sakarya doğumlu. 1975 yılında Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği’nden mezun olduktan sonra aynı üniversitede Endüstri Mühendisliği’nde master yaptı. İş hayatına Çukurova Holding’de başlayan Azeri, 1981’de Şişecam Grubu’na katıldı. Şişecam’da Kromsan’ın kuruluş yıllarında Teknik Ticaret Müdürlüğü ile Pazarlama ve Satış Müdürlüğü yaptı. Soda San. Ürünleri satışlarını da üstlenerek Cam Pazarlama Kimyasallar Grup Müdürü oldu. 1990’da Camsar Sınai Ara Malları Genel Müdürlüğü’ne, 1994’de Kimyasallar Grup Başkanlığı ve Şişecam Yönetim Komitesi Üyeliği’ne getirildi. 1998 sonunda T. Şişe ve Cam Fabrikası A.Ş. Cam Ev Eşyası Grup Başkanlığı görevine atandı. Azeri, bu görevi kapsamında Paşabahçe Cam, Paşabahçe Eskişehir Cam, Denizli Cam, Paşabahçe Mağazalar, ve Camiş Ambalaj’ın da Yönetim Kurulu Başkanı.