Özince: Bankacılık sektöründe ağır tahribat oldu

Özince, bankanın olağan genel kurulu öncesi düzenlediği basın toplantısında, finans sektöründeki gelişmeleri ve İş Bankası'nın 2000 yılı faaliyetlerini değerlendirdi.

Genel Müdür Özince, yeni ekonomik koşullara uyum sağlamanın olumsuz etkisinin yanı sıra 2000 yılı Kasım ayında yaşanan krizin, bankacılık sektörünün karlılık performansında düşüşe yol açtığını vurguladı.

Özince, "Nitekim, ilk 9 aylık dönem itibariyle 1999'da 2.6 milyar dolar olan sektörün net karı, faiz dışı gelirlerdeki belirgin artışa karşılık net faiz gelirindeki düşüşün etkisiyle 2000'in aynı döneminde yüzde 97 gerileyerek 86 milyon dolar oldu. Fon'daki bankalar hariç tutulduğunda ise sektörün karı 2.4 milyar dolardır" dedi.

DÖVİZ TALEBİNE YABANCILAR DA KATILDI

Yılın son aylarında açık pozisyon kapamaya yönelik döviz talebine, yapısal reformlar ve özelleştirmedeki gecikmelerin yarattığı tedirginlik, gelişmekte olan diğer ülkelerde risklerin yükselmesi gibi nedenlerle yabancı yatırımcıların da katıldığını belirten Özince, bunun sonucunda yaşanan likidite krizi ve fonlama maliyetlerinin aşırı yükselmesinin, bankacılık sektörünün karını daha da düşürdüğü tahminini dile getirdi.

2000 yılında TL mevduatın yüzde 43.8 artışla 30.9 katrilyon liraya, döviz tevdiat hesaplarının yüzde 37.9 büyüme ile 25.4 katrilyon liraya ulaştığını bildiren Özince, böylece bankalarararası mevduat hariç olmak üzere TL ve döviz tevdiat hesaplarından oluşan toplam mevduatın, geçen yıldaki yüzde 105.1'lik artıştan çok daha yavaş ve yüzde 41.1 oranında yükselerek 56.3 katrilyon lira olarak gerçekleştiğine dikkat çekti.

KREDİ HACMİ YÜZDE 57 ARTTI

Bankacılık sisteminin kredi hacminin de 1999'daki büyüme civarında, yüzde 57 oranında artarak 30.4 katrilyon liraya yükseldiğini anlatan Özince, şöyle devam etti:

"2000 yılında bankacılık sektörünün karlılığında meydana gelen azalmanın yanı sıra, sektörün mali yapasında da ağır tahribat oldu. Nitekim, 2000 yılı başından bugüne kadar 5 adet banka Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredildi.

1999 yılı sonu verileri baz alındığında Fon'a devredilen bu 5 bankanın aktif toplamları, özel sermayeli bankaların toplam aktiflerinin yüzde 11'idir."

MALİ BÜNYEMİZİN GÜÇLÜ YAPISINI KURDUK

Özince, ekonomide geçen yıl yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen, İş Bankası olarak mali bünyelerinin güçlü yapısını koruduklarını bildirdi.

Özince, İş Bankası'nın 2000 yılı faaliyetlerini değerlendirirken, önceki yıllarda olduğu gibi en yüksek sermayeli banka olma niteliğini devam ettirdiklerini söyledi.

Bankanın özkaynaklarının yüzde 138 oranında artarak, 1 katrilyon liraya ulaştığını belirten Özince, 558 trilyon 964 milyar lira olan ödenmiş sermayelerini, geçen ay 810 trilyon 573 milyar liraya yükseltme kararı aldıklarını, sermaye artırımının 86.6 milyar liralık kısmını hissedarlardan nakit talep edeceklerini, kalanını iç kaynaklardan karşılayacaklarını anlattı.

Sermaye yeterlilik rasyosunda asgari sınırın yüzde 8 olduğunu hatırlatan Ersin Özince, bu rasyoyu ekonomik krize rağmen yüzde 23 gibi bir oranda gerçekleştirdiklerini, bu durumun mali bünyelerini daha da güçlendirdiğini söyledi.

BURUK MUTLULUK

Pasiflerinde kullandıkları kredilerin payının yüzde 12 seviyesinde olduğunu, bu oranın halka açık benzer büyüklükteki bankalar içindeki en düşük oranlardan birini teşkil ettiğini vurgulayan Özince, mevduatlarının da yüzde 56.4 artışla 4 katrilyon 657 trilyon liraya ulaştığını kaydetti.

Özince, devamla şöyle konuştu: "Mevduatımız bu hacmi ile benzer büyüklükteki özel sermayeli bankalar arasında birinci sıradadır. Yıllardır mevduatımızı istikrarlı ve kalıcı bir kaynak olarak değerlendiriyoruz. Mevduatımızın bu niteliği, yaygın şube ağımız ve geniş müşteri kitlemizin yanı sıra halkımızın bize olan güveninin bir yansımasıdır.

Sektörümüzde bazı bankaların yaşamış olduğu sorunlara rağmen, halkın bankasına olan güvenini görmekten ve bu güvenden aldığımız gücü piyasaların ve dolayısıyla ekonominin istikrarı yönünde kullanmaktan buruk bir mutluluk duymaktayız."

AKTİF BÜYÜKLÜK 7.8 KATRİLYON LİRA

İş Bankası Genel Müdürü Özince, banka aktif hacminin yüzde 64 oranında artarak 7 katrilyon 795 trilyon liraya çıktığını, özel sermayeli bankalar arasında bu aktif büyüklükleri ile birinci olduklarını bildirdi.

Özince, kredile ilişkin olarak da şu bilgileri verdi: "Toplam nakdi kredilerimizin özel mevduat bankaları içindeki payı yüzde 14.6'dan yüzde 16.1'e, sistemdeki payı ise yüzde 9.1'den yüzde 9.7'ye yükseldi.

2000 yılı Kasım ayında yaşanan krizin yarattığı nakit sıkışıklığına karşın, uygulanmakta olan ekonomik istikrar programının olumsuz yönde etkilenmemesini teminen, kredilerimizi 2000 yılında bir önceki yıla göre yüzde 79 oranında artırarak reel sektörün kredi ihtiyaçlarına cevap vermeye gayret ettik. Aktifimizin yaklaşık yüzde 38'lik kısmını kredilere ayırdık ve bu kredilerin yüzde 88'ini grubumuz dışında kullandık."

Özince, ülke sanayini destekleme misyonlarına uygun olarak menkul kıymetler portföylerinin aktif içindeki ağırlığını yüzde 19'dan yüzde 9 seviyesine indirdiklerini belirtti.

KARLILIKTA DÜŞÜŞ

Ersin Özince, karları hakkında bilgi verirken de, 1999 yılında 585.1 trilyon lira olan brüt kar, 251.3 trilyon lira olan net karın, 2000 yılında 472.3 trilyon brüt kar, 255.6 trilyon lira olarak gerçekleştiğine işaret ederek, şunları söyledi:

"2000 yılında yasal ve ekonomik koşullarda yaşanan değişimler, bankacılık sektörünün karlılık performansında düşüş kaydetmesine yol açtı. Böyle bir ortamda bile benzer büyüklükteki özel sermayeli bankalar arasında brüt kar açısından ikinci sırada yer aldık. Bunun, sektörümüzde en büyük özel banka hizmet alt yapısını kullanarak, en fazla istihdamı sürdürürerek, çalışanlarımıza en geniş boyutlu sosyal ve ekonomik koşulları temin ederek ve üstelik ticari piyasadan da hiçbir zaman kopmadan sağlanabileceğini bir kez daha kanıtlamış olduk."

Ersin Özince, bilançolarını halka açıklamış özel sermayeli benzer büyüklükteki bankalar arasında faiz dışı gelirlerin faiz dışı giderleri karşılama oranı açısından 1. konumda olduklarını, 1999'da yüzde 83 olan bu oranı, 2000 yılında yüzde 90 seviyesine çıkardıklarını bildirdi.

Özince, net faiz marjlarının yüzde 11.78 seviyesinde oluştuğunu, komisyon gelirlerinin ise yüzde 50.4 artışla 149.4 trilyon liraya ulaştığını duyurdu.

300 BİNİ AŞKIN HİSSEDAR

Gelirleri içinde, portföy gelirlerine olan bağımlılığın azaldığını, komisyon gelirleri ve kredilerden alınan faizlerde nispi artışlar sağlandığını kaydeden Özince, 2000 yılında da "en değerli borsa şirketi" ünvanını koruduklarını, hissedar sayısının 2000 yılı sonu itibariyle 300 bini aştığını söyledi.

Kredi kartları adedinin yüzde 32.8 artışla 1.5 milyonu geçtiğini, yüzde 103.8 artış gösteren kredi kartlarıyla yapılan işlemlerin cirosu bakımından da sektörde 2. sırada yer aldıklarını belirten Özince, takipteki kredi kartı bakiyesinin toplam kredi kartı bakiyesine oranı sektörde yüzde 2.32 iken, İş Bankası'nda bu oranın yüzde 0.73 gibi çok düşük seviyede gerçekleştiğini anlattı.

2000 yılında müşterilerinin yatırım hesaplarındaki serbest bakiyeleri ile sürekli repo yapmalarına olanak verecek otomtik repo uygulamasını başlattıklarını anımsatan Özince, 1999'da 445 bin olan aktif yatırım hesabı sayılarının, 2000 yılı sonunda 672 bin adede yükseldiğini bildirdi.

Ersin Özince, yatırım fonlarının portföy büyüklüğünün de yüzde 19 artışla 404 trilyon liraya ulaştığını kaydetti.

HAYATİ ALANLARA YATIRIM SÜRDÜ

Özince konuşmasında, İş Bankası'nın kuruluşundan beri sahip olduğu iştirakçilik misyonu çerçevesinde 2000 yılı içinde Türkiye'nin geleceği açısından hayati alanlara yatırım yapmaya devam ettiğini ve 2 önemli girişimde bulunduğunu kaydetti.

Petrol Ofisi'nin yüzde 51 hissesinin 1 milyar 260 milyon dolar karılığında Doğan Holding grubu ile satın alındığını belirten Özince, GSM 1800 mobil telefon şebekisi kurulması ve işletilmesine ilişkin ihaleyi de İtalyan Telecom Italia Grubu ile 2 milyar 525 milyon dolar karşılığında kazandıklarını hatırlattı.

Cumhuriyet tarihinin en yüksek tutarlı özelleştirme ihalesi neticesinde Türkiye'ye bugüne kadar gelen en yüksek yabancı sermaye girişini sağladıklarını vurgulayan Özince, devamla şunları söyledi:

"Hükümetimizin 2000 yılı özelleştirme geliri hedefi 7.6 milyar dolardı. Bunun, 2000 yılında 3.5 milyar doları, 2001 yılı ilk 2 aylık döneminde 2 milyar 25 milyon dolar olmak üzere toplam 5 milyar 525 milyon dolarlık kısmı gerçekleşti. Gerçekleşen bu gelirin yüzde 68.5'ini ihalelere katıldığı gruplarla birlikte bankamız sağladı. Bunun üzerine ödenen vergileri de siz ekleyebilirsiniz.

Telecom Italia ile müşterilerine kaliteli hizmet sunan, şeffaf ve etkin bir şirket yaratmayı hedeflediklerini vurgulayan Özince, "İlk yansımalarından da görüldüğü üzere, kazanan öncelikle Türkiye ve Türk tüketicisi olmuştur. Biz sonra kazanmayı göze alabilecek kadar sabırlı ve ülkemizin potansiyelinden emin konumdayız" dedi.

Ersin Özince, gerek İş-TİM gerekse İş Doğan Petrol Yatırımları şirketlerinin, halkın gruba olan büyük teveccühü sayesinde kısa sürede büyüyeceğini belirterek, "Bu şirketler ile almış olduğumuz çağdaş inisiyatifin bankamızın sunduğu bireysel bankacılık hizmetlerine de olumlu katkıları olacaktır" diye konuştu.

Özince, konuşması sırasında, Türkiye'nin bir an önce yapısal reformları yaparak sağlam ekonomik temeller üzerinde çağdaş bir ülke yaratacağına olanan inancını da dile getirdi. (İstanbul-aa)