Özelleştirmede fiyat 6’ya katlanıyor ‘sevgiliye santral’ magazin katıyor

ENERJİ Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, enerji sektöründe halen çalışmakta olan bir tesisin daha kıymetli olduğunu vurgularken, ‘bir işadamınının sevgilisine elektrik santralı aldığı’ yönündeki haberlere ‘Onlar işin magazin tarafı” dedi. Enerji sektörüne ilişkin sorularımızı yanıtlarken hidroelektrik sartral (HES) özelleştirmeleri hakkında bilgi veren Köktaş, Türkiye’de sıfırdan bir megavatlık bir HES kurmanın maliyetinin aşağı yukarı 1.3 milyon dolara denk geldiğini, ancak özelleştirmeden aynı büyüklükte bir santralin 7 milyon dolara alındığı bilgisini paylaştı.
Sevgiliye santral
Köktaş, “Tabii sevgiliye santral, evladiyelik santral filan, onlar biraz magazin tarafı” diyerek, çalışmakta olan tesisin finansman kabiliyetinin, greenfield’e (sıfırdan yatırım) göre çok ayrı olduğunu da vurguladı. Türkiye’de hidroelektrik santral yatırımları süren lisanslı şirketleri yakın markaja aldıklarını, bu kapsamda geçtiğimiz günlerde Goldman Sachs yetkilileriyle de yatırımların hızlandırılması için yüz yüze görüştüklerini söyleyen Köktaş, “Bu süreçte yatırım için 75 milyon dolar transfer edildi” dedi.
Dört alan da cazip
Türkiye’de yatırımcıların enerji sektöründe dört yolla yatırım yapabildiğini, bunların “Greenfield, özelleştirme yoluyla yatırım, birleşme ve devralma” olduğunu kaydeden Köktaş, şöyle konuştu: “Türkiye’deki avantaj bu imkânların hepsinin yeterince olması ve hepsinin de çok cazip olması. Enerji, 2010’da Türkiye’ye doğrudan yabancı sermaye getiren en önemli sektör. Böyle olmaya devam da edecek. Yabancılar risk almamak için mevcudu satın alıyor veya mutlaka yerli ortak buluyor. Bazen Türkiye’deki mevzuatı da yeterince bilmediklerinden, bu yöntemi daha garanti görüyorlar.”
Konsolidasyon öngörüsü
Köktaş, elektrik ve doğalgaz piyasasında çok sayıda şirketin faaliyet gösterdiğine dikkat çekerek, bir süre sonra başta elektrik olmak üzere bu iki piyasada güçlü şirketlerin etkin olacağı öngörüsünde bulundu. Köktaş, “Ölçek ekonomisinin bir gereği olarak zaman içinde bu iki piyasada konsolidasyonlar yaşanır. Piyasa istikrarını sağlayacak güçlü şirketlerin öne çıktığı bir yapı oluşur” diye konuştu.
Şimdi 2+2=5 ediyor
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın, enerji sektöründeki özelleştirmelerdeki rolü ile ‘altın trio (üçlü)’ olarak nitenlendirdiği bürokratlardan biri olan Hasan Köktaş, bunu eski kavgaların yerini uyum ve sinerjinin almasına bağladı. Köktaş, “Bireysel kavgalar kurumsal kavgaya dönüşmüştü. Şimdi 2+2=5 yapıyor, o zaman 2+2=3 yapıyordu, 4 yapmıyordu. Şu anda sinerji yaratan bir yapı var” diye konuştu.

Doğru tepkiyi desteklerim

HASAN Koktaş, memleketi Karadeniz’de, hidroelektrik santrallara (HES) karşı gösterilen tepkiye ilişkin, “Doğru olan taleplere ben de destek veririm. Ancak, bazı tepkiler eksik bilgiye, hatta lobilerin harekete geçirmesiyle oluşuyor” dedi. Köktaş, yatırımcıların zaman zaman enerji tesisinin inşası sırasında çevreyi tahrip ettiğini kabul ederken,şöyle konuştu: “Dere yatağını hafriyatla dolduruyorlar. Öngörülenden daha çok ağaç kesebiliyorlar. Az sayıdaki bu kötü örneklerin tam tersi çevreye çok hassas davrananların da bulunduğu bilinmeli ve nitelikli imalatlara gölge düşürmemeli.”

Güneş enerjisinde bağırıp çağıranlar ithalatçılar

HASAN Köktaş, güneş enerjisi yatırımlarına verilecek teşviklere ilişkin tartışmalara değinirken, Almanya’nın bir zamanlar güneşten elde edilen elektriğin kilovatsaatine 47 Euro/sent ödediğini anımsatarak, “Ancak Almanya’da güneş ışığı kalitesi bizdeki en düşük Trabzon ve Rize’ye eşit. Ayrıca Almanya makine, ekipman üretimine teşvik vermiyor, dolayısıyla yüksek alım fiyatıyla dolaylı teşvik vermiş oluyor. Bunu da elektrik için değil, teknoloji üretmek için yapıyor” dedi. Türkiye’de güneş enerjisinde yüzde 80’lerin üzerinde yabancı teknoloji kullanıldığını söyleyen Köktaş, “100 liralık tesis kurarken 80 lirası yurtdışına gidiyor. O parayı alacak olanlar tabii biraz da bağırıp çağıracaklar” diye konuştu. Köktaş, rüzgarda alım garantisinin 5.5 Euro/sent olmasına ilişkin de, bu fiyatın yatırıma uygun olduğunu, fiyatın rüzgardan beklenen yatırımların geri dönüşlerini belki 12 yıl uzatabileceğini söyledi.

Rekabet fiyatları önce artırır sonra düşürür

HASAN Köktaş, orta ve uzun vadede Türkiye’yi elektrik ve doğalgazda bekleyen fiyat hareketlerine ilişkin Köktaş, “Kamu tekellerinin ortadan kaldırıldığı, tam rekabetçi bir yapının oluşturulduğu piyasalarda fiyatlar, önce göreli olarak yükselir. Sonra, düşer. Türkiye’de de elektrikte fiyatların düşeceğini öngörüyorum” dedi.