ANKA
Oluşturulma Tarihi: Ocak 03, 2008 09:55
ABD mortgage piyasasında batık krediler sorunu nedeniyle küresel finans krizi kaygıları 2008’de daha da yoğunlaşırken, özel sektörün dış borçları ve bu yüzden üstlendiği kur riski hızla büyümeye devam ediyor.
Türkiye’nin 237.3 milyar dolara ulaşan toplam dış borç stokunda, “Düşük kur-yüksek faiz” uygulamakla eleştirilen AKP’nin iş başında olduğu son beş yılda meydana gelen yüzde 90 oranındaki 112.3 milyar dolarlık artışın tamamına yakını bankalar ve şirketler olmak üzere özel sektörün dış borç kullanımından kaynaklandı. 150 milyar dolara yaklaşan özel sektör borçları, küresel kriz tehdidi altında ekonominin cari açıktan sonraki yeni yumuşak karnı haline geldi.
147 MİLYARI ÖZEL SEKTÖRÜNÖzel sektörün dış borç stoku, Eylül 2002-Eylül 2007’yi kapsayan son beş yılda yüzde 256 oranında 106.1 milyar
dolar artarak 147.6 milyar dolara, bunun toplam dış borç stoku içindeki payı da yüzde 62.2’ye ulaştı.
Özel sektör dış borcunda 2003 yılından itibaren başlayan artış izleyen dönemde giderek hızlandı. Türkiye’nin Eylül 2002 sonu itibariyle 125 milyar dolar olan dış borç stokunun 62.7 milyar doları kamuya, 20.9 milyar doları
Merkez Bankası’na 41.5 milyar doları ise özel sektöre ait bulunuyordu. Eylül 2007’ye kadar olan beş yıllık dönemde toplam borç 89.8 oranında 112.3 milyar dolar artarak 237.3 milyar dolara çıktı. Bu dönemde kamunun borcu 11.4 milyar dolarla yüzde 18.3 oranında bir artış gösterirken, Merkez Bankası’nın dış borcu yüzde 25.1 oranında 5.2 milyar dolar küçüldü.
Özel sektörün toplam dış borcu ise aynı dönemde yüzde 255.5 oranında 106.1 milyar dolar artarak 147.6 milyar dolara ulaştı.
ŞİRKETLERİN DIŞ BORCU 100 MİLYAR DOLARA YAKLAŞTIÖzel sektör borcu içinde şirketlere ait kısım beş yılda 64.7 milyar dolar artarak 96.7 milyar dolara, banka ve finans kuruluşlarının dış borcu da 41.4 milyar dolar artarak 50.9 milyar dolara yükseldi. Anılan dönemde bankaların borcundaki artış yüzde 436, şirketlerin borcundaki artış yüzde 202 olarak gerçekleşti.
Toplam dış borç stoku içinde özel sektör borçlarının Eylül 2002 itibariyle yüzde 33.2 olan payı, Eylül 2007 itibariyle yüzde 62.2’ye kadar yükseldi. Bankacılık kesimi dış borçta yüzde 21.4, reel kesim ise yüzde 41.7 paya sahip durumda.
ÖZEL SEKTÖR BORCUNUN 36.3 MİLYARI KISA VADELİ
Özel sektörün Eylül 2007 sonu itibariyle 147.6 milyar dolara ulaşan dış borcunun 36.3 milyar dolarlık bölümünü kısa vadeli borçlar oluşturuyor. Bunun da yaklaşık 12 milyar doları banka ve finans kuruluşlarına, 24.3 milyar doları ise reel kesime ait bulunuyor. Eylül 2002-Eylül 2007 döneminde bankacılık kesiminin 7.1 milyar, şirketler kesiminin de 16.3 milyar dolar olmak üzere özel sektörün toplam kısa vadeli dış borcunun 23.4 milyar dolar arttığı dikkati çekiyor. Özel sektörün toplam kısa vadeli dış borcunda bu dönemdeki artış yüzde 181.5 düzeyinde bulunuyor.
Özel sektörün orta ve uzun vadeli dış borçlanması ise bu dönemde daha hızlı bir artış gösterdi. Söz konusu borçlar beş yılda yüzde 289 oranında 82.7 milyar dolar artarak 111.3 milyar dolara ulaştı. Bunun da 38.9 milyarının bankalar ve diğer finans kuruluşları, 72.4 milyarının ise şirketler kesimine ait olduğu belirlendi.