Özel sektöre zam uyarısı

EKONOMİNİN iki kilit bürokratı Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel ve Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp, özel sektör firmalarının ekonomide canlanmayı fırsat bilerek zam yaptıklarını söyledi. Erçel ve Demiralp, özel sektöre zam yapma konusunda ‘‘daha dikkatli olun’’ uyarısında bulundu.

HAZİNE Müsteşarı Selçuk Demiralp ve Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, bazı özel sektör firmalarının talepteki canlanmayı fırsat bilerek, ‘‘üretim artışı ve girdi maliyetlerindeki düşüşleri dikkate almadan’’ fiyat ayarlamaları yaptıklarını söyleyerek, enflasyonla mücadelede özel sektör başta olmak üzere, toplumun tüm kesimlerinin daha dikkatli olması çağrısında bulundular.

Demiralp, enflasyonla mücadelenin bir bütün olduğunu belirterek, ‘‘Toplumun katmanları, bütün unsurlarıyla bunu desteklemesi gerekir. Dolayısıyla üzerinde durmak istediğimiz husus; özel sektörün de bu yönde üzerine düşen görevi biraz daha dikkatli şekilde yapması. Yani ortamdan yararlanarak zam yapmaya devam etmelerinin bir anlamı yok’’ dedi.

Demiralp, özellikle ilk altı aylık enflasyonla mücadele performansı irdelendiğinde, dikkati çeken bazı konuların olduğunu anlatırken, Türkiye ekonomisinde büyük bir talep canlılığı bulunduğunu vurguladı. Demiralp bu durumun, ekonomide özellikle otomotiv dahil bazı sektörlere ciddi bir biçimde yansıdığına dikkati çekti.

Talepte görülen artışın, ekonomik büyümenin çok önemli etkenlerinden biri olması nedeniyle olumlu olduğuna işaret eden Demiralp, şöyle devam etti:

ZAM FIRSATÇILARI

‘‘Ama bu talep artışları devam ederken, ekonomide bir canlılık varken, özel sektörün, özellikle özel imalat sanayiinin endekslerine baktığımızda, hala bu ortamdan istifade edip zam yapma alışkanlıklarını sürdürdüklerini görüyoruz. Dolayısıyla bu konuda enflasyonla mücadele ediliyorsa bu bir bütündür. Ve toplumun katmanları, bütün unsurlarıyla bunun desteklenmesi gerekir. Dolayısıyla üzerinde durmak istediğimiz husus, özel sektörün de bu yönde kendisine düşen görevi, biraz daha dikkatli şekilde yapmasıdır. Yani ortamdan yararlanarak zam yapmaya devam etmelerinin bir anlamı yok diyoruz.’’

Demiralp, ‘‘Ekonomide bir dizi önlemler gündemde mi’’ şeklindeki soruya karşılık, ekonominin dinamik bir olay olduğunu, gelişmelerin hep yakından edildiğini vurguladı. Demiralp, şunları söyledi:

‘‘Dikkati çeken olay, cari açığın ilk dört ayda 3.5 milyar dolarlık bir seviyeye ulaşması. Bunun da belki ileride bir çeyrekten başlamak üzere bu açıktaki gelişmeler bir daralmaya doğru gelişecektir. Kendi içerisinde bir dengeyi bulacaktır. Ama bunları yaparken, ekonominin de hazırlıklı olması lazım. Bazı bakanlarımız açıklıyor, bir takım ufak çaptaki düzeltmeler olabilir. Yani olması şart demiyorum, olabilir. Dolayısıyla bu konjoktürel bir uygulamadır. Zaman itibarıyla olur. Zaman itibarıyla kalkar. Konduğu gibi kalkar veya kalktığı gibi de konabilir. Dolayısıyla böyle birşey üzerinde teknisyen bazında da çalışmalar yapılıyor ve hükümete de raporlar veriliyor. Şu aşamada alınmış bir karar yok, şekillenmiş bir durum yok. Ama bu konuda gerek akademisyenler gerekse teknisyenler arasında görüşler, çalışmalar var. Bunların değerlendirilmesi yapılacak.’’

Eski alışkanlık sürüyor

ENFLASYONLA mücadele ortamında, bazı özel sektör firmalarının fiyat ayarlamaları yaptıklarına söyleyen Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, şunları kaydetti:

‘‘Bazı özel sektör firmalarının, talepteki canlanmayı fırsat bilerek, üretim artışı ve girdi maliyetlerindeki düşmeleri dikkate almadan fiyat ayarlamaları yaptıklarını gözlemekteyiz. Bu tür eğilimler, kısa vadeli görüşle eski alışkanlıkların bir devamı niteliğinde olması, kuşkusuz programı olumsuz yönde etkilemektedir. Genelde rekabete konu olmayan mallarda gözlenen bu eğilimin, belirli zaman sonra bu malların mal ve hizmetlerine olan talebi azaltacağı gerçeğinin altını çizmek istiyorum.’’

Enflasyonun düşürülmesinde önemli bir ivme kazanıldığını, kur ve faiz oranlarındaki gelişmenin, önümüzdeki aylarda maliyet ve bekleyişler aracılığıyla fiyatlama davranışlarını olumlu etkilemesini beklediklerine dikkati çeken Erçel, halen aylık kur artışlarının yüzde 1.3 oranında seyrettiğini, ekim ayından sonra yüzde 1'e düşeceğini kaydetti.

Faizlerin ise yüzde 20-30 seviyelerinde olduğunu ifade eden Erçel, şöyle konuştu:

‘‘Bu arada olumsuz faktörlerin varlığının da altını çizme isterim. Aşırı sıcakların temmuz ayında yaş sebze ve meyve fiyatlarını olumsuz etkilemesi, TEFE enflasyonun değişiminde temel belirleyicilerinden birisi olacaktır. Ayrıca dünyadaki petrol ve bazı metal malların fiyatlarındaki artışların ülkemizdeki yansımalarını da gözardı etmemek gerekir’’.