‘Özel Bölge’ için ABD İsrail, Türkiye üçgeni

Türkiye ile ABD arasındaki ekonomik ilişkileri artırmak için ilk toplantısını Ankara'da yapan Türkiye-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu, çalışmaların Türkiye ayağını tamamladı. İki gün süren ilk toplantıda, Türkiye'nin ABD ve İsrail arasında olan Nitelikli Sanayi Bölgeleri (NSB) Anlaşması'na dahil edilmesi kararlaştırıldı. Bu bölgeler için yeni bir anlaşma ya da yasal bir çerçeve hazırlanmayacak, mevcut anlaşmaya Türkiye de dahil edilecek. Böylece ABD Başkanı George W. Bush, Türkiye ile ticari ilişkilerde Kongre'nin onayını almak zorunda kalmayacak. Başbakan Bülent Ecevit'in ABD ziyareti sırasında kurulması kararlaştırılan Türkiye-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu'nun iki gün süren ilk toplantısı dün Ankara'da sonuçlandı. Komisyon, bundan sonraki toplantısını yaklaşık 1 ay sonra ABD'de gerçekleştirecek.

Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Uğur Ziyal ve ABD Dışişleri Bakanlığı Ekonomi, Ticaret ve Tarımdan Sorumlu Bakan Yardımcısı Alan Larson başkanlığındaki heyetlerin toplantısında Türkiye ile ABD arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesindeki anahtar unsurun kurulacak NSB'ler olduğu konusunda görüşbirliğine varıldı. Toplantıya katılan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin, NSB'lerin kurulması konusunda ortaya attığı İsrail formülü her iki taraftan da kabul gördü. TOBB, sadece Türkiye ve ABD ortaklığında kurulacak NSB'ler için ABD Kongresi'nin onayı gerektiğini. buna karşılık ortaklığa İsrail'in de dahil edilmesi durumunda sürecin hızlanacağını savunmuştu. İsrail'in de NSB'ye dahil edilmesi formülü ABD tarafının Türkiye karşıtı lobileri aşmasını da kolaylaştıracak. Çünkü İsrail ile anlaşmaya bağlı olarak ABD Kongresi'nden çıkarılmış bir yasa, İsrail-ABD katılımıyla üçüncü bir ülkede ayrıcalıklı endüstri bölgesi oluşturma yetkisini Bush'a vermiş durumda.

ÖZEL FİNANSMAN

Görüşmelerde, Amerikalı ve Türk yatırımcıların her iki ülkede yapacakları sanayi, inşaat, enerji, hizmet, turizm gibi ortak yatırımların Amerikalı finans kuruluşları tarafından uzun vadeli kredilerle teşvik edilmesi ve bu yatırım tutarlarının kendi ülkelerinde ödeyecekleri vergilerden de mahsup edilmesi sağlanması Türk tarafının öncelikli istekleri arasında yer aldı. Buna göre, ABD ve Türk yatırımcıların Pakistan, Afganistan ve Ortadoğu ülkelerinde yapacakları tüm işbirliklerini teşvik etmek üzere ortak yeni finansman mekanizmalarının yaratılması isteniyor.

Türk tarafı toplantıda öncelikli tercihlerini ortaya koyarken, NSB düzenlemelerinin şekline 6 ay içinde karar verilmesi, tekstil ve konfeksiyon kotalarının kaldırılması demir ve çelik ihracatının önünün açılması, tercihli ticaret düzenlemelerine açıklık getirilmesi gibi konuların 4 ile 6 hafta içinde çözümlenmesini istedi.


Türkiye'ye yabancı yatırım için özel konsey kuruluyor


ABD'nin Ekonomi, Ticaret ve Tarımdan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Alan Larson Ankara'daki toplantıda gerçekleştirilen görüşmelerin temel amacının Türkiye'nin ekonomik büyümesini sağlamak, Türkiye'nin rekabetçi bir ekonomiyle, küresel ekonomiye dahil olmasını gerçekleştirmek olduğunu kaydetti. Türkiye'nin diğer OECD ülkelerine nazaran daha az doğrudan yabancı sermaye çektiğini hatırlatan Larson, bunu artırmak için iş konseyi oluşturmaya karar verdiklerini, bu konseyin her iki ülke işadamlarının karşılıklı iş imkanlarının artırılması için çalışacağını ifade etti. Toplantılarda Türk heyetine başkanlık yapan Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Uğur Ziyal ve Larson, ortak bir basın toplantısı yaptı. ABD yönetimini Türkiye'nin ekonomik reformlarını gerçekleştirebilmesi için uluslararası mali yardımın yapılmasındaki katkısından memnun olduğunu ifade eden Larson, şunları söyledi: ‘‘Görüşmelerde, el işi halı ve tekstil ürünlerinin ABD'ye ihracındaki Genelleştirilmiş Tercihli Ticaret Sistemi Programı (GTT) çerçevesinde yeni imkanlar sunulacaktır. Nitelikli Sanayi Bölgelerinin oluşturulması konusunda hükümetlerimize önerilerde bulunulması için anlaştık. Bu bölgeler Türkiye'nin ABD ve üçüncü ülkelere ihracatını artıracaktır.’’


Bölgelerin yerini Türkiye belirleyecek


ABD Dışişleri Bakanlığı Bakan Yardımcısı Alan Larson Nitelikli Sanayi Bölgeleri'nin (NSB) nereye inşa edileceğine Türkiye'nin karar vereceğini söyledi. Larson ayrıca ABD'ye düşen ödevin bölgelerin Türkiye'de kurulması için Kongre'deki onaylama sürecini başlatmak olacağını belirterek, işbirliği için Amerikalı sanayicilere de danışacaklarını ifade etti. Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Uğur Ziyal da bölge belirlenmesi ve bölgenin sınıflandırılması konusunda Türkiye'nin iradesinin esas olacağını belirtti.


ABD İzmir'e ofis açıyor


Toplantı sonunda yayımlanan ortak basın açıklamasında, heyetlerin toplantısında ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi amacıyla çeşitli konuların ele alındığı belirtildi. Açıklamada, Komisyon toplantısında Türkiye'nin ABD'ye vergisiz olarak çeşitli ürünleri ihraç edebilmesine ve üçüncü ülkelere yönelik ihracatını artırması için düşünülen Nitelikli Sanayi Bölgeleri'nin (NSB) kuruluş esaslarının belirlenmesine ilişkin ilerleme sağlandığı kaydedildi. Türkiye ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu toplantısında, söz konusu komisyon toplantılarına süreklilik kazandırılması konusunda görüş birliğine varılırken, iki ülkenin hükümetleri ve iş dünyası arasındaki temasların da sıklaştırılmasına karar verildi. Bu bağlamda, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile ABD Ticaret Odası arasındaki temasların teşvik edileceği ve destekleneceği belirtildi. Ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi kapsamında ABD'nin İzmir'de bir Daimi Ofis, Gaziantep'te de bir Enformasyon Bürosu açacağı kaydedildi.


Kotayı bırakın GSP'ye yüklenin

Toplantıda Türk tarafının ‘‘kotaları kaldırın’’ teklifine ABD tarafından ‘‘Genişletilmiş Tercihler Sistemi’’ (GSP) kapsamında ihracat önerisi geldi. ABD'ye GSP kapsamında ihracat olanaklarının artırılması halinde Türkiye'nin birçok sektörde ABD'ye gümrüksüz ihracat yapması mümkün olacak ve ABD'ye toplam ihracatımız hızla artacak. Toplantı sonrasında dün açıklanan ortak deklarasyonda da tarafların, Türkiye'nin ABD'nin GSP kapsamında sağlanan fırsatlardan tümüyle yararlanması konusunda işbirliğini güçlendirmek konusunda da anlaştıkları ifade edildi.