ÖTV indirimi yetmedi, TİCARİ ARAÇTA kampanya silahı çekildi

TÜM dünyayı etkisi altına alan küresel krizin Türkiye’de hafif ticari araç pazarını otomobile göre çok daha fazla vurduğu ortada. 2008 yılında otomobil satışları 2007 yılına göre yüzde 14 düşerken, ticari araç satışlarındaki kayıp ise yüzde 20’yi aştı. 2009 yılına girildiğinde de ticari araçlarda yaşanan kan kaybı artarak devam etti. Ocak-Şubat’ta ticari araç satışları yüzde 50 düşerken, otomobilde bu oran yüzde 30’lar seviyesinde kaldı. Türkiye’de son 5 yıldan bu yana satılan her 100 araçtan 41-42’si ticari araçlardan oluşurken, krizin etkisiyle bu sayı son dönemde 31’e kadar geriledi. Hatta Mart’te bu oran 28’e kadar düştü.RAHATLAMA OTODA OLDUGlobal krize çok yüksek stok rakamlarıyla yakalanan otomotiv sektörü 16 Mart’ta hükümetin ÖTV indirimiyle bir nebze de olsun rahat nefes aldı. Ancak bu rahatlama ticariden çok otomobil satışlarında kendisini gösterdi. Çünkü otomobildeki ÖTV indirimi fiyatlara yüzde 14’lük indirim olarak yansırken, ticari araçlarda bu indirimi tutarı yüzde 4 ila 6 arasında sınırlı kaldı. Mart sonunda otomobil satışları şubat ayına göre yüzde 180 artarken, ticari araç satışlarında ise yüzde 100’lük bir yükseliş oldu. Ancak bu yükseliş ticari cephesinde istenilen morali yaratmadı. Çünkü geçtiğimiz yılın mart ayına göre kıyasladığımızda otomobil satışlarında yüzde 19’luk artış yaşanırken, ticarideki kaybın sürdüğü net olarak ortaya çıktı. Mart’ta hükümetin hafif ticari modellerde ÖTV oranlarını yüzde 10’den 1’e indirmesi yeterli gelmemiş, satışlar bir önceki yıla göre yüzde 30 düşmüştü. Bu düşüşte kuşkusuz kriz nedeniyle ticari araç müşterilerinin içinde bulunduğu sıkıntıların da büyük etkisi bulunuyor.STOK BASKISI SÜRÜYORTicari araçlarda yaşanan bu kayıp kendisini stoklarda da net olarak ortaya koydu. Ocak sonu itibariyle 151 bin adet olduğu belirtilen stok miktarının, 90 bin adedi otomobil 60 bin adedi de ticari araçlardan oluşuyordu. ÖTV indirimiyle birlikte Mart sonu itibariyle binek stoğu azalırken, ticari araçtaki büyük stok baskısının ise halen sürdüğü görüldü. Otomotiv firmaları da hafif ticari araç segmentinde yaşanan bu durgunluğun devam etmesi ve stok baskınını artmasından dolayı kampanya silahlarını kuşandı. Zaten Mart ayındaki kıpırdanmada hükümetin ÖTV indirimine ek olarak bir çok firmanın uyguladığı kampanyalarında etkisi görüldü.Mart ayında hafif ticari araç satışlarındaki artış otomobile göre sınırlı olunca, firmalar Nisan ayında da satışlarını artırmak için birbirinden cazip kampanyayı devreye soktu. Bu kampanyalarda; KDV’yi karşılamaktan, yüzde 10’ları aşan fiyat indirimlerine, sıfır faizli kredi imkanlarından, yaz döneminde taksitleri öteleme şansına kadar bir çok fırsat ticari araç müşterilerine sunuluyor.Ticari araç üretimi yüzde 69 ihracatı yüzde 66 düştüÜretim ve ihracatta 2008 Ağustos döneminde başlayan düşüş ÖTV indirimine rağmen Mart ayında da devam etti. Türkiye’de üretimin yüzde 80’inin ihraç edilmesi nedeni ile iç pazardaki talep azalmasına ek olarak ihracatta da keskinleşmeye başlayan daralma 2009 yılının ilk üç aylık döneminde artarak devam etti. Ticari araçlar Türkiye’de sadece iç pazarda değil, üretim ve ihracatta da otomotiv sektörü için kritik bir öneme sahip. Geçtiğimiz yıl Türkiye’de üretilen araçların yüzde 45’i ticari araç modellerinden oluşurken, krizin etkisiyle ticari talebindeki düşüş, bu oranı 2009 yılının ilk üç ayında yüzde 35’e kadar geriletti. Bu da iç pazarda olduğu gibi üretim ve ihracatta da ticari araçlardaki kaybın çok daha fazla olduğunu ortaya koydu.Otomotiv Sanayi Derneği’nin (OSD) raporuna göre 2009 yılı Ocak-Mart döneminde toplam taşıt aracı ihracatı, 2008 yılı aynı dönemine göre yüzde 56 azalarak 121 bin adet oldu. 2009 yılı Ocak-Mart döneminde otomobil ihracatı yüzde 47.4 düşüş ile 80 bine inerken, ticari araç ihracatındaki kayıp ise yüzde 66 azalarak 41 bin adede geriledi. İlk üç ayda toplam üretim ise yüzde 59.4 düşerken, ticari araç üretimindeki kayıp yüzde 69’u buldu. 2009 yılı Ocak-Mart döneminde toplam üretim 143 bin adede geriledi, otomobil üretimi ise azalarak 91 bin adet oldu. 2009 yılı Ocak-Mart döneminde üretim, küçük kamyonda yüzde 91, büyük kamyonda yüzde 88, midibüste yüzde 85, kamyonette yüzde 68, minibüste yüzde 64 ve otobüste yüzde 15 oranında azaldı. Ticaride hurda teşviği şartTürk otomotiv yetkilileri ÖTV indirimi sonrasında hükümetin alacağı hurda teşviği kararıyla hem iç pazarın daha da canlanabileceğini hem de üretimde çarkların hızlanacağını kaydediyor. Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanı Turgay Durak, kriz döneminde ÖTV indiriminin ivmelenmenin sağlanmasına katkı sunduğunu ifade ederek, alınacak basit önlemlerle sektörün sıkıntılarının giderilebileceğini savunuyor. Durak, 16 yaş araçlar için alınacak hurda indirimi kararıyla ticari araç pazarın daha da canlanabileceğine işaret ederek, "Otomotiv sanayisi olmayan yunanistan bile hurda indirimi yaptı. Ülkemizde iç pazarı canlandıracak bu tür adımların atılması gerekmektedir" diye konuştu. Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Ömer Burhanoğlu ise, ÖTV indirimiyle bir nebze de olsa hareketliliğin başladığını belirterek, "Ancak ticari araçlar için de bir açılım şart. 16 yaş üstü araçlar için planlanan fakat devreye alınmayan hurda indirimi muhakkak tekrar düşünülmelidir" dedi. Otomotiv Yetkili Satıcılar Derneği (OYDER) Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Taşar ise stokların yüzde 80’ine yakınını ticari araçların oluşturduğuna işaret ederek, bir yıllık kamyon stoku bulunduğuna, otomotivde ÖTV indirimiyle yaratılan canlılığın, ticari araçlarda da hurda teşviğiyle sağlanması gerektiğini savundu.Yıllara göre ticari araç pazarıYıl Adet Toplamdaki (bin) payı (%)1999112.769282000189.79528200163.65232200283.827482003170.927422004290.060392005319.940422006292.296432007276.741432008220.54641*200931.72731* İlk üç aylık pazar rakamları.Yıllara göre ticari araç üretimiYıl Adet Toplamdaki (bin) payı (%)1996692419971022919981053019997625200013330200195352002142402003240442004376452005426482006442442007464432008525452009* 5135* İlk üç aylık üretim rakamları<ımg>