Otomotive virüs bulaştı

Türkiye otomotiv sektörü mart ayında yaşanan kapanmaların ardından çok ciddi önlemler alarak özellikle yaz aylarını tüm ülke çapındaki yayılmanın altında bir koronavirüs pozitif oranı ile geçmeyi başardı. Ancak bu olumlu tablonun getirdiği bir miktar gevşeme ile birlikte kontrolsüz sosyal hayatın artması, otomotiv sektörü çalışanları arasında da vaka sayılarının artmasına sebep oldu. Fabrikalarda ve çalışma ortamlarında alınan tüm önlemlere rağmen hastalık sebebiyle işe gelmeyen çalışanların oranı yüzde 5.3’ün üzerine çıktı. Yapılan öngörüler bu oranın önümüzdeki aylarda ikiye katlanacağını gösteriyor. Bu ise 20 bin işçinin raporlu olacağı anlamına geliyor. Şirketler ek istihdam ve fazla mesai ile üretimi devam ettiriyor.

YÜZDE 80 DIŞARIDAN

Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği’nin (TAYSAD) gerçekleştirdiği araştırmalar ve anket sonuçlarına bakıldığında şirket ve fabrikalarda alınan önlemlerin işlevini yerine getirdiği gözlemleniyor. Hastalık şirketlerde değil, sosyal hayattan yayılıyor. TAYSAD Başkanı Alper Kanca, “Anket sonuçlarından aldığımız rakamlara göre şirketlerde pozitif çıkanların yüzde 80’inin şirket dışarısında bu hastalığı kaptığı tahmin ediliyor. Yüzde 20 ise şirket içerisindeki temaslardan. Alınan önlemler işe yarıyor. Bununla birlikte bir çok çalışan da pozitif olmamasına karşın, filyasyon önlemleri dolayısıyla karantinada bulunuyor” şeklinde konuştu.

ÇEMBER DARALIYOR

“7 aylık bir süreçte 5.4 olan pozitif oranı, sadece 1 günde yani 5 Kasım’da yüzde 1.8 olmuş” diyen Kanca “Bu da aslında hepimizin ‘çember daralıyor’ dediği olgunun şirketlere de geldiğinin bir işareti. Şirketlerde de artık ciddi miktarda hastalığı hissediyoruz. Tabii ki, sadece hasta olduğu için değil temasta olduğu için işe gelmeyenler de var. 5 Kasım günü yüzde 3.5 oranında çalışan şüpheli-temaslı olması nedeniyle işe gelememiş. Her ikisini topladığımız zaman yüzde 5.3 yapıyor. Sonuç olarak, otomotiv tedarik sanayisinde 5 Kasım günü şirketlerimizde her 100 çalışandan 5’i salgın nedeniyle işe gelemedi. Dikkat çeken bir diğer konu da koronavirüs ile beklentiler oldu. Bu kapsamda, sektör önümüzdeki birkaç ay içerisinde pozitif vaka sayısının yüzde 9.7’ye yükselmesini bekliyor. Yani hastalığın seyrinin şirketlerde iki katına çıkacağı öngörülüyor” diye konuştu.

KAPATMA BEKLENMİYOR

TAYSAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Kemal Yazıcıoğlu ise, “Bu yayılıma rağmen, önceki dönemden ciddi tecrübeler edindik. Bireysel mobilite talebi çok arttı. Bu sebeple yeniden bir kapatma beklenmiyor” değerlendirmesi yaptı.

‘İHRACAT KAYBI TEDARİK SANAYİSİNDE DAHA AZ’

Başkan Yardımcısı Kemal Yazıcıoğlu, “Bahar ayları Çin hariç tüm dünyada çok kötü geçti. Yazın toparlanan sektör, kasımda yeniden karamsar havaya girdi. 5 milyon adedi Avrupa’da olmak üzere, araç üretimi küresel olarak 16 milyon adet azalacak. 2021 yılında bir toparlanma olacağı, küresel üretim artışının yüzde 13 ve Avrupa’daki artışın ise yüzde 16 seviyelerinde olacağı öngörülüyor. Avrupa’da üretilen ürünlere Türkiye’nin gerçekleştirdiği tedarikin artması ve bu dönemde yeni modelleri de almamız sebebiyle ihracat kaybı ana sanayiye göre daha düşük oldu. Yıl sonunda tedarik sanayisinin ulaşacağı ihracat hacminin 9 milyar dolar ve toplam ihracat kaybımızın 1.6 milyar dolar olmasını bekliyoruz” dedi.

‘ŞİRKETLERİN YÜZDE 72’Sİ FAZLA MESAİ YAPIYOR’

Otomotiv sektörünün çalışan koruma politikaları ve Covid-19 önlemleri ciddi maliyet artışlarını da beraberinde getiriyor. Alper Kanca: “Üretim yapmanın maddi ve manevi ciddi maliyeti var. Yöneticiler, zamanın büyük bir kısmını hastalığın yayılmasını engelleyemeye yönelik tedbirlere ayırıyor. Her pozitif haber bizleri çok üzüyor” dedi. Maddi olarak da ciddi bir yükün olduğunu söyleyen Kanca “Örneğin, servis araçlarımız en fazla yüzde 50 doluluk ile çalışıyor. Uzman çalışan arkadaşlarımız hasta olduğunda onların yerine daha genç, tecrübesiz arkadaşlarımızı yönlendiriyoruz. Bu da verimliliği düşürüyor. Ankete göre, iş gücü kayıplarına karşı alınan önlemler arasında yüzde 72 ile fazla mesai ilk sırada yer alıyor. İnanılmaz derecede fazla mesai var. Üretimin aksamaması için fazla mesailer yapılıyor. Bununla birlikte, geçtiğimiz yıllara göre ürettiğimiz ürün sayısı değişmezken üretimin sürekliliğini koruma için ilave istihdamlar gerçekleştirdik. Anketimize katılan firmaların yüzde 47’si salgın nedeniyle ilave istihdam yaptığını belirtti. Aynı vardiyada çalışan kişini sayısını azaltmak için vardiya sayısı 3’e çıkartıldı. Yine son ankete göre, otomotiv tedarik sanayisi sektöründe yüzde 24 oranında taşeron hizmeti alınıyor” dedi.