Otomatik BES’e işveren de katılsın

GARANTİ Emeklilik ve Hayat Genel Müdürü Burak Ali Göçer, bireysel emekliliğe otomatik katılımda kalma oranını arttırabilmek için revizyona ihtiyaç olduğunu belirterek, en çabuk sonuç verecek uygulamanın ise işveren katkısı olacağını söyledi. Göçer, bunun işverene yük getirmeyecek şekilde tasarlanması gerektiğini ifade ederek, “Örneğin, işveren katkısı düşük olarak başlar, sonra kademeli olarak artabilir. Otomatik BES’te kalan katılımcı sayısına endeksli gelir vergisi ya da SGK prim indirimi yapılabilir. Ana felsefeye karar verdikten sonra detaylar halledilir” dedi.

CAYMAYI ANLATAMADIK
İkinci önemli konunun ise cayma süresi olduğuna değinen Göçer, cayma süresini tam anlatılamadığını vurgulayarak, şunları söyledi: “İki aylık cayma süresi deyince, ‘iki ay içinde caymazsam bir daha çıkamam ya da çıksam bile kesinti yapılır’ gibi algı oluşmasını engelleyemedik. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin cayma hakkını kullanan yaklaşık 10 bin katılımcı ile gerçekleştirdiği ankette, otomatik BES’ten ayrılanların yüzde 38’inin cayma süresi sonunda da ayrılabileceğini bilmediğini gördük. Cayma oranı bu yanlış algıdan dolayı yüzde 50’nin üzerinde. İki aylık cayma süresinden sonra ayrılan katılımcılardan hiçbir ekstra kesinti yapılmıyor. Cayma süresinin tek farkı katılımcının ödediği anaparanın koruma garantisi olması. Bunun yerine adı ‘karar süresi’ olsa ve 6 ay kaldıktan sonra ayrılma hakkı başlasa, sistemin faydasını gören katılımcıların kalma oranı artar.”

Burak Ali Göçer,  sistemden ayrılmış katılımcılardan sisteme tekrar girmek için çok talep aldıklarını da belirterek, mevzuata göre ancak 2019 yılında sisteme girebileceklerini, bir düzenleme ile tekrar sisteme girme hakkı sağlanabileceğini kaydetti.

FONLARININ GETİRİSİ
Burak Ali Göçer, “Emeklilik fonlarında düşük getiri sorunu çözüldü mü?” sorusunu ise şöyle cevapladı: “BES’in veya otomatik katılımın amacı, katılımcılara emeklilik döneminde amaçladıkları standartta bir hayat sürebilmeleri için gerekli birikimi sunabilmek. Her yatırım enstrümanının emeklilik fonlarında bir karşılığı var. BİST 100 endeksinin çok hızlı yükseldiği bir sene, bizim hisse fonlarımız da iyi getiri sağlıyor. Ya da altın çok yükseldi ise fonların içinde de altın fonları var. Yani getirileri fon türü bazında incelemek lazım. Örneğin, bu sene 9 aylık enflasyon yüzde 7.3 ama hisse fonlar yüzde 33.7, değişken fonlar yüzde 12.3 getiri sağladı. Tüm fonların ortalaması da yüzde 11 ile enflasyonun üzerinde.   Katılımcılara tavsiyem, fonları takip etmeleri, yılda 1-2 defa fon dağılım değişikliği yapmaları. Sistemde biriken paralar büyüdü, artık yatırım olarak değerlendirilmeli ve yönetilmeli.”

ROBO DANIŞMANLIK İLE FON KOÇLUĞU YAPIYORUZ
BURAK Ali Göçer, şirket olarak katılımcılara fon danışmanlığı verebilmek için önemli bir adım attıklarını belirterek, şunları söyledi: “Yatırım dünyasında trend, Robo Advisory, yani robot danışmanlık. Robo danışmanlık, matematiksel yaklaşımı, algoritmaları kullanarak piyasaları yorumluyor. Örneğin, fon dağılımlarına karar veriyor, kişilere göre risk anlayışı ve yatırım vadesini göz önüne alarak öneri yapıyor. Bu hizmet bir robot insan işbirliği ile karar alıyor. İnsan faktörü kararlarda olmaya devam ediyor. Bu yaklaşım dünyayı şekillendiren dijital rüzgarıyla örtüşüyor. Dijital ile hem anlık hem kişiye özel sunum yapmak mümkün. Biz de bu yeni yaklaşımı Türkiye’ye taşıyan emeklilik şirketi olduk. Robo danışmanlık konusunda çok araştırdık ve aradığımızı Türkiye’nin Fintech ekosisteminde bulduk. Aldığı ödüllerle göze çarpan Zekai şirketi ile anlaştık ve fon dağılım önerilerinde finansal mühendislik, robot danışmanlık teknolojileri alanında çözüm ortağı olduk. Danışmanlık servisinin ismini Fon Koçu koyduk. İnternet şubemizden hizmet vermeye başladık ve 2 aylık gözlem döneminde şu anki dalgalı piyasada bile önerdiğimiz fon sepetlerinin getirilerinin başarılı olduğunu gördük.”

GÖNÜLLÜ BES’TE BÜYÜME YAVAŞLADI
Burak Ali Göçer, 2003’te başlayan gönüllü BES’de 6,8 milyon katılımcı olduğunu ve 9,6 milyar TL’si devlet katkısı olmak üzere 73 milyar TL fon biriktiğini belirterek, şunları söyledi: “Bu yıl otomatik BES’in başlamasıyla tüm çalışanlar için yeni bir sayfa açıldı ve 9 ay gibi bir sürede 3,3 milyon katılımcı otomatik BES ile birikim yapmaya başladı. Bu, ümit verici bir rakam. 2018 ile birlikte yeni firmalar girmeye başlayacak ve sistem büyümeye devam edecek. Gelinen bu nokta tahminlerimiz ile örtüşüyor. Bu yıl gönüllü BES’te büyüme hızının yavaşlayacağını öngörmüştük. Çünkü bu yıl gönüllü BES ile sisteme girmesini hedeflediğimiz katılımcıların çoğu zaten otomatik katılım ile sisteme girdiler. Yine de 9 ayda gönüllü BES’te 210 binden fazla yeni katılımcı sisteme katıldı. Gönüllü BES istikrarlı bir şekilde büyümeye devam ediyor.”