111 yıllık tarihi test!
Güncelleme Tarihi:
Almanlara inat 1895 yılında bir mühendis ve bir kitapçı tarafından bisiklet üretimiyle temelleri atılan Çek Skoda’nın 121 yıllık tarihi aslında otomobil üretiminin seyrini ortaya koyuyor. Bu tarihe geçtiğimiz hafta ‘Laurin&Klement’ markalı 111 yıl önce üretilen ilk otomobili test ederek şahit olduk. Bugün logosunda Kızılderili simgesi bulunan markanın Almanların kontrolüne geçmesi ise ilginç bir tesadüf olmuş.
BUGÜN Alman Volkswagen Grubu’nun bünyesinde yer alan Çek otomobil üreticisi Skoda, dünyanın en eski 3-4 markasından biri. Geçtiğimiz hafta Yüce Auto-Skoda Genel Müdürü Tolga Senyücel’in davetlisi olarak 1895 yılında kurulan bu 121 yıllık markanın tarihine yolculuk yapıp, Mlada Boleslav’da yer alan müzesini ve en büyük fabrikasını ziyaret ettik. Ayrıca markanın ilk ürettiği otomobilleri test etme imkânı da bulduk. Bugün aslında Skoda’nın 120 yılı aşan tarihi otomobil üretmenin ne denli zor ve badireli bir iş olduğunu da net olarak ortaya koyuyor. ‘Skoda’ ismi aslında bu şirketin kuruluşunda yok. Bu şirketi Vaclav Laurin isimli bir mühendis ile Vaclav Klement isimli bir kitap satıcısı kurmuş, hem de Almanlara inat. Bisiklet meraklısı bu 2 Çek girişimci Alman malı bisikletler almışlar. Ancak bisikletlerde sorunlar yaşayınca bunu Almanlara yazmış ve çözüm beklemişler. Ancak Almanlar ‘Önce Almanca yazın mektubunuzu’ diyerek bu kişileri pek ciddiye almayarak biraz da aşağılamış. Onlar da 1895 yılında kendi tasarladıkları bisikleti ‘Slavia’ ismiyle üretmeye başlamışlar.
1925’TE SKODA OLDU
Bisikletler beğenilince ikili 1899 yılında motosiklet üretmeye de başlamış ve şirketin ve markanın ismini Laurin&Klement diye değiştirmişler. 4 binin üzerinde motosiklet üretip, bunların bazılarını Meksiya’ya bile ihraç ettikten sonra 1905 yılında dünyanın yeni fenomeni olan otomobil üretimine soyunmuşlar. İkilinin 1905 yılında ilk ürettiği ve benim de geçen hafta test ettiğim bu otomobil ‘Voiturette A’ olmuş. Çek tarihinde çok başarılı olan ve klasikler adına ismini yazdıran bu otomobille ile Laurin&Klement şirketi uluslararası pazarlara da tam anlamıyla açılmış olmuş.1914 yılında 1. Dünya Savaşı’yla birlikte orduya da üretim yapan ikili, 1920’li yıllarda o dönem ülkenin içinde bulunduğu ekonomik zorluklar nedeniyle hem güçlenmek hem şirketi modernize etmek için bir ortak arayışına girmiş. O dönem Doğu Avrupa’nın en büyük sanayi gruplarından biri olan Emil von Skoda’nın sahibi olduğu Pizen Skodovka tarafından satın alınan şirketin ismi de ‘Skoda’ olarak değişmiş. O dönem Skoda şirketi ‘Laurin&Klement’i almadan önce hem silah, hem lokomotiften uçağa, güç ünitelerinden gemi parçalarına kadar bir çok alanda üretim yapıyormuş. 1930’lu yıllarda zor zamanlar yaşayan Skoda, o dönem ürettiği Popular modeliyle krizi aşarak bir atılım gerçekleştirmiş. 1939 ile 1945 yılları arasındaki Alman işgali şirket tarihinde önemli bir duraklamaya neden olurken şirket Alman İmparatorluğu’nun endüstriyel yapısına dahil olmuş. Sivil üretim programı derhal sınırlanırken, üretim Alman ordusunun gereksinimlerine odaklanış. Savaşın sona ermesinden hemen sonra başlayan geniş çaplı devletleştirme sürecinde, 1946 yılında şirket bir kamu kuruluşu haline gelmiş ve AZNP adını almış.
ÖNCE RENAULT İSTEDİ
Çekoslovak ekonomisi, sosyalist dönemin ardından planlı ekonominin ve aşırı hızlı büyümenin getirdiği değişimler ile beraber yüksek bir standart yakalamış. Bu standart ancak batı dünyasında yeni teknolojilerin gelişmeye başladığı 1960’lı yılların sonlarında sorgulanmaya başlanmış. 1970’li yıllarda yaşanan ekonomik durgunluk şirketin Doğu Avrupa pazarındaki liderliğine rağmen Mlada Boleslav’lı otomobil üreticisini de etkilemiş. Üretim 1987 yılında Skoda Favorit modelinin üretimine başlanması ile yeniden arttırılmış. 1989 yılında yaşanan politik değişimlerin ardından, yeni ekonomik koşullar doğrultusunda Çekoslovakya Cumhuriyeti Hükümeti ile Skoda, deneyimi ve yatırımlarıyla şirkete uzun vadede uluslararası rekabet gücü kazandıracak güçlü bir yabancı ortak arayışına girmiş. Önce Fransız Renault Skoda’yı almak istemiş. Ancak Renault, Skoda markasını değil kendi otomobillerini üretmek isteyince bu görüşme sona ermiş. 1990 yılı Aralık ayında hükümet, Alman Volkswagen Grubu ile işbirliği kararı aldı. Skoda, VW, Audi ve SEAT markalarının ardından Volkswagen Grubu bünyesindeki dördüncü marka oldu. Yani Almanlara inat kurulan Çek marka sonunda Almanların oldu.
KIZILDERİLİ ETKİSİ
1900’de ölen Emil Skoda’nın tam bir Kızılderili fanatiği olan oğlu tarafından satın alınan ve adı ‘Skoda’ olarak değişen şirketin logosunda da bu fanatiklik ortaya konuyor. Kanatlı ok şeklindeki figür o dönem logoya eklenmiş ve halen kullanılmaya devam ediyor.
SKODA’DAN OGD’YE ‘SUPERB’ TEŞEKKÜRÜ
SKODA üst yönetimi Mlada Boleslav’da gerçekleşen incelemelerin ardından bir açıklama yaparak, Otomotiv Gazetecileri Derneği (OGD) ve tüm üyelerine düzenledikleri ‘Türkiye’de Yılın Otomobili’ yarışması için teşekkür etti. Skoda Superb’in birinci olduğu yarışmanın Çek basınında da geniş yer bulduğunu kaydeden yetkililer, “Bugün Superb’in Almanya’dan sonra en çok satılan pazarında bu ödülü alması tüm çalışanlarımızı da motive etti. Bu ödülle ilgili gelişmeyi tüm çalışanlarımıza bildirdik. Türkiye bizim için çok önemli bir pazar ve son yıllarda hızlı büyümesi ve 20 bin adetleri aşması bizi çok sevindiriyor” dedi.
ÜRETİMİN YÜZDE 50’Sİ BOLESLAV’DA
ÇEK üretici Skoda’nın üretimdeki kalbi olarak tanımlanan 43 bin nüfuslu Mlada Boleslav’daki fabrikası halen bu özelliğini sürdürüyor. 111 yıllık bir geçmişe sahip olan, bugüne kadar sürekli yenilenip genişletilen fabrikada, 1905 yılından bu yana 12 milyon adetten fazla araç üretilmiş. ‘Vaclav Klement Yolu’ üzerindeki fabrikada 20 binin üzerinde kişi çalışırken, sürekli yatırımlarla birlikte, kapasite de katlanarak günde 1.200 adede yılda 600 bin adede ulaşmış durumda. Volkswagen Grubu ile Skoda birlikteliğinin başladığı 1991 yılından bu yana tamamen yenilenip gelişen fabrikaya, 2012’de yapılan yatırımlarla yeni bir gövde hattı ve tam otomatik boyahane eklenirken, 2013’te yeni çevre dostu pres hattı yapılmış. Bir diğer yeni pres hattının ise 2017 başlarında hizmete alınması planlanıyor. Halen Octavia, Octavia Combi, Fabia, Fabia Combi, Rapid ve Rapid Spaceback üretimlerinin yapıldığı fabrikada birlikte VW Grubu markaları için de otomobil, benzinli motorlar, vites kutuları da imal ediliyor. Çek Cumhuriyeti’nde iki tesisi daha bulunmasına ve Çin, Rusya, Hindistan gibi ülkelerde de üretim yapılmasına karşın, Mlada Boleslav, Skoda’nın tüm dünyadaki üretiminin yüzde 50’sini gerçekleştiriyor. Skoda’nın Çek Cumhuriyeti’ndeki diğer iki tesisi ise Kvasiny ve Vrchlabí.
KRİSTALDEN İLHAM ALIYORLAR
GEÇMİŞİNDEN ilham alarak evrimleşme hareketi başlatan ve ‘2018 Gelişim Stratejisi’ ile önemli bir atağa kalkan Skoda, bu çerçevede her 6 ayda bir yeni veya yenilenmiş bir model sunuyor. Skoda’nın yeni modelleri, bir anlamda 121 yıllık bir geçmişi temsil ediyor. Skoda kendi tarihinden ilham alırken aynı zamanda Çek sanatlarından da faydalanıyor. Yeni Skoda tasarım dili, Çek Cumhuyeti’nin tarihinde önemli bir yer edinen kristalden ilham alıyor. Şaşırtıcı bir potansiyele sahip kristalin keskin ve dinamik şekilleri, işini büyük bir keyifle yapan tasarımcılarla Skoda’nın otomobillerine aktarılıyor. Çek Cumhuriyeti’nde özellikle Prag’da modern evlerden tarihi binalara kadar bu mimarinin etkisini görmek de mümkün. Ayrıca sanatta da kristal formları sıkça görmek mümkün.