Organize perakendeyle 330 milyar dolar kayda girdi istihdam 600 bini geçti

TÜRKİYE’deki perakende sektörünün büyüklüğünü söylemek güç. Her kaynağa, her kuruma göre değişen bir büyüklük söz konusu. Bu bir yandan data eksikliğinden, diğer yandan da sektörün içine dahil edilenlerin değişmesiyle farklılaşıyor. Türk perakende sektörü hem nüfus artışı nedeniyle büyüyor hem de organize perakendeye kayışın sektörü kayıt altına alması rakamlara yansıyor. Her kaynağa göre büyüklüğü değişen perakende sektörünün 200-220 milyar dolar civarında bir hacme sahip olduğu tahmin ediliyor. Bunun organize perakende kısmı ise 90 milyar dolar civarında.�

2011’de büyük umutlar
Perakende sektörü hızlı büyüyor ancak 2008’de Lehman Brothers’ın çöküşüyle tırmanan ekonomik kriz nedeniyle dünyanın iştahını kabartan bu büyüme sekteye uğramıştı. Ekonomik krizin 2009’da daha çok hissedilmesi, 2010 ve 2011’i önceki yıllardan sarkan projelerin de devreye girmesiyle ‘altın yıllar’ olarak tarihe geçirmişti. Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği’nin (AMPD) verilerine göre, 2009 yıl sonunda 450 bin kişi olan organize perakende sektörü istihdamını, 2010 yıl sonunda yüzde 15 artışla 70 bin kişi artarak 520 bin olarak gerçekleşmişti. Tüm perakende sektöründe çalışanların sayısı ise 2.5 milyonu geçmişti. 2011 yılına yüzde 10 dolayında büyüme beklentisiyle girilmişti. Alışveriş merkezi (AVM) sayısı 245’e ulaşmış (90’nı İstanbul’da) ve 2011 yılında 60’tan fazla alışveriş merkezi projesinin daha devreye girmesi bekleniyordu. 2011, perakende sektöründe yüzde 20, giyimde ise yüzde 30 civarında büyüme beklentisiyle girilmiş bir yıldı.

Çılgın mağaza açılışı olmayacak
2011 yılı sonu itibarıyla, Türkiye’de 47 şehirde toplam 300 civarında alışveriş merkezi sayısına ulaşıldı. Sektör yılı toplam sekiz milyon metrekare kiralanabilir alan ve 55 bin mağaza ile kapatıyor. Bu rakamlara bakıldığında 2011 hedeflerinin büyük oranda tuttuğu görünüyor. 2011 yılı için hedefler tuttu ama 2012 yılı için sektör uçuş irtifasını bir miktar düşürdü. 2012 yılı için planlanan alışveriş merkezi yatırımlarının, 2013 yılına sarkacağının sinyalleri şimdiden geliyor. Beklenti son beş yıl içerisinde yüzde 63 büyüyen sektörün 2012’de bir miktar mevcut yatırımların sindirilmesi için beklemeye geçeceği yönünde. Sektör alçaktan da olsa uçmaya devam edecek ama son yıllarda görmeye alışık olduğumuz gibi çılgın sayılarda mağaza açılışlarıyla karşılaşmayacağız.

330 milyar dolar
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, perakende sektöründe istihdam ve cironun paralel büyüdüğünü vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı: “Organize perakende sektörü Eylül 2011 ayı itibarıyla 577 bin kişiyi istihdam ediyor. Yıl sonunda istihdamımız yüzde 15 oranında artış göstermiş olacak. Bu yaklaşık 80 bin kişi. Sektörde son 5 yılda istihdamda yüzde 100 artış yaşandı. Sektörde son 5 yılda yaşanan yüzde 63’lük büyüme ile toplamda 330 milyar dolar işlem hacmi kayıt içine döndü.”

Tüketici elektroniği 20 milyar liraya dayandı

2008 yılında yaşanan global kriz nedeniyle küçülme kaydeden dünya tüketici elektroniği pazarı 2010’daki toparlanma ile birlikte yükselişe geçerken, 2011’de de büyümesini artırarak sürdürdü. Tüm sektörlerde kriz dönemlerinde yaşanan dönemsel duraksamalar, dalgalanmalar teknoloji perakendeciliğinde de yaşandı ancak sektör, attığı adımlarla bunu olumlu bir yıla dönüştürmeyi başardı. Toplam pazar büyüklüğünün 2011 yılı sonunda beyaz eşya dahil 20 milyar TL’ye (8 milyar Euro)  seviyelerine ulaşırken, bu pazarda organize perakendenin payı da artış gösterdi. Dünyadaki bütün dev oyuncuların faaliyet gösterdiği yegane pazar olan Türkiye’de, Amerikalı Best Buy ise 2011’de havlu attı ve gitti.

Avrupa krizi sınırlı etkiler daha uzun vadeli bakıyoruz

AVRUPA’daki krizin Türkiye’yi ‘sınırlı’ etkileyeceğini savunan Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Mehmet Nane, “2012 yılının, 2011 kadar parlak geçmemesi beklense de, Türkiye’nin genç ve dinamik bir perakende sektörüne sahip olduğu yadsınamaz. Sektörün hedeflerini daha uzun vadeli koyuyor, geleceğe daha vizyoner bakmaya çalışıyoruz. Sektörümüzün hedeflerini de 2023 vizyonu içerisinde değerlendiriyoruz ve bu doğrultuda çalışıyoruz” diye konuştu.

Avrupa’da 6’ncı sıraya yerleştik

2010’da sektör cirosu 200 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Bunun içinde gıda dışı modern perakende ciroları ise yıllık bazda yaklaşık yüzde 20 civarında artış kaydederek 50 milyar dolar düzeyine çıktı.
2011’de ise  220-230 milyar dolar büyüklüğe ulaştı.
Burada modern (organize) perakende ise 100 milyar doların üzerine çıktı.
Gıda-dışı perakendenin payı 55 milyar dolar civarında.
Bu rakamlar Türkiye’yi Avrupa’nın 6’ncı büyük perakende harcamasına sahip ülkesi yaptı.
2011 yılı 47 şehirde toplam 300 alışveriş merkeziyle (AVM) kapanıyor.
AVM’lerde 8 milyon metrekare kiralanabilir alan ve 55 bin mağazaya ulaşıldı.

Marka ekonomisi 50 milyar doların üzerine çıktı

BİRLEŞMİŞ Markalar Derneği (BMD) Başkanı Yılmaz Yılmaz’ın yıl değerlendirmesi ve 2012 beklentisi şöyle:
2011 için 200 milyar dolar perakende cirosu büyüklüğü bekliyorduk bu fazlasıyla gerçekleşti. Bunun 100 milyar dolardan fazlası modern perakende.
Hazır giyim ise, 2011 yılını ciroda yüzde 14-15 artışla kapatıyor.
Türkiye’de marka ekonomisi 2011’de 50 milyar doların üzerine çıktı.�
50 binden fazla satış noktasında yaklaşık 3 milyon metrekare satış alanına sahip 160 BMD üyesi 30 milyar doların üzerinde ciro yaptı.
2010 yılında yurtdışında 1858 mağazaya sahip olan BMD üyeleri 31 Ekim 2011 itibarıyla 97 ülkede 2503 mağazada hizmet veriyor.
2011 yılında 1 milyar doların üzerinde markalı ihracat yapan Türkiye’de, bu tutarın 2023’te 10 milyar doları aşması hedefleniyor.
Dünyada ve Türkiye’de 2012 yılı, 2011’e göre daha olumsuz şartlarda yaşanacak. En az etkilenecek şekilde önlemlerimizi aldık. Yine de en az yüzde 15-20 büyüme bekliyoruz.