Oral: Bütçenin ÅŸartları kolay deÄŸil

Maliye Bakanı Sümer Oral, bütçenin ÅŸartlarının kolay olmadığını vurgularken, ''bu ÅŸartlar karşısında ezilecek deÄŸiliz. El birliÄŸiyle toparlanıp yolumuza gideceÄŸiz'' dedi.Bakan Oral, düzenlediÄŸi basın toplantısında 2002 yılı bütçe tasarısı ile 2001 gerçekleÅŸmeleri konusundaki açıklamalarının ardından, gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bir gazetecinin, 2002 yılı bütçesinde ''büyümeye, kura yönelik önemli bir ifade bulamadığını'' söylemesi üzerine Bakan Oral, şöyle konuÅŸtu: ''2002 yıl bütçesinin, Türkiye'nin bütün meseleleri çözecek ve beklentilerini karşılayacak bir bütçe olması mümkün deÄŸil. Ama imkanlar dahilinde imkanları ve ihtiyaçları formüle etmek önemlidir. Geçen yıl bu dönemde, bütçe açığının büyük olacağı, vergi gelirlerinde sapma olacağı ve harcama limitlerinin içinde kalınmayacağı söyleniyordu. Ama bu olmadı. Bütçeyi uygulamak çok önemli. Bütçenin yüzde 45'e yakınını faize verirsen, vergi gelirlerine yakın bir bölümünü faiz ödemelerine verirsen, bu saÄŸlıklı bir kamu maliyesi deÄŸildir.'' 2002 BÃœTÇESÄ° ORTAM SAÄžLAYACAKNitekim 2001 bütçesi yapılırken, bir önceki bütçede yüzde 80 olan faiz giderinin yüzde 52'ye çekildiÄŸini, 2001 yılı bütçesinin faiz üreten deÄŸil faizde indirime giden bir bütçe olduÄŸuna iÅŸaret eden Bakan Oral, şöyle devam etti: ''Ama 2001 yılında yaÅŸanan ekonomik konjoktür, faizleri arttırdı. Enflasyonda kurun etkisiyle yukarıya çıkmaya baÅŸladı. Onu tekrar normale döndürmeye çalışıyoruz." dedi."BÄ°R ELÄ°MÄ°ZÄ°N EKONOMÄ°NÄ°N NABZINDA OLMALI" Maliye Bakanı Sümer Oral, Türkiye'nin ekonomik programa önem vermesi gerektiÄŸini belirterek, ''bir elimizin ekonominin nabzında, diÄŸer elimizin programın nabzında olmazı lazım'' dedi. Soruları yanıtlayan Bakan Oral, reel ekonomiyi canlandırmak için çeÅŸitli tedbirler aldıklarını, ancak reel sektörle ilgili bir takım iyileÅŸtirmeler yaparken, programı da ihmal edemeyeceklerini bildirdi.Bugün Türkiye'nin en önemli ihtiyacının, kredibilitesi olduÄŸunu kaydeden Oral, ''O zedelendiÄŸi zaman, ÅŸartlar daha ağırlaşır (programa o kadar önem verilmesin, tutması ÅŸart deÄŸil) dediÄŸimiz zaman, çok ÅŸey kaybediriz''diye konuÅŸtu.Garantili borçların bütçeye konulmadığına dikkati çeken Maliye Bakanı, bu konunun zaten borç idaresinde yürüdüğünü, bu nedenle, bütçeye konulması gerektiÄŸi halde, konulmayan bir ÅŸeyin söz konusu olmadığını ifade etti. Ä°HALE YASA TASARISI BU AY TBMM'YE SUNULACAKÄ°hale Yasa Tasarısı'na iliÅŸkin çalışmaların bittiÄŸini ve bu ay TBMM'ye sunulacağını anlatan Oral, saydamlık, ÅŸeffaflık ve dürüstlüğü temel ilkeler olarak sıraladı. Oral, yüde 4'lük büyüme hızına iliÅŸkin bir soruyu yanıtlarken de, söz konusu rakamın hayali olmadığını, çeÅŸitli göstergelere göre belirlendiÄŸini söyledi. Dünyada yaÅŸanan ekonomik küçülmenin, Türkiye'yi de olumsuz etkilediÄŸine iÅŸaret eden Oral, ilk olarak yüzde 5 tespit edilen büyüme oranının, konjonktür dikkate alınarak, yüzde 4'e çekildiÄŸini anlattı. Türkiye'nin yeniden büyümeyi yakalaması gerektiÄŸini, ancak bunun istikrarlı olması zorunluluÄŸu bulunduÄŸunu kaydeden Oral, bu ÅŸartlarda yüzde 4'ün de yakalanacağını bildirdi. İÇİMÄ°ZE SÄ°NMEDÄ°Oral, ''iÅŸyerleri tek tek kapanırken, vergi gelirlerinde yüzde 50 artışın nasıl saÄŸlanacağı'' sorusu üzerine de, şöyle konuÅŸtu: "Bunun, gönlümüzün arzu ettiÄŸi bir bütçe olmadığı, her zaman söylenebilir kaynağın sınırlı olduÄŸu sürece, istenen bir bütçenin olmaması doÄŸaldır. Yatırımlar bütçenin yüzde 6'sı, GSMH'nin de yüzde 2'si.. Biz bunun, yüzde 3'ün üzerinde olmasını istedik ama kaynaklar ortada. Bunu ayıramadığımız için içimize sinmedi.Vergi gelirlerinin faize gitmesi, kimsenin içine sinmez. KeÅŸke, ÅŸartlar daha müsait olsaydı...Ama vergi gelirlerini de artırmak için önlem almamız lazım.'' Oral, yeni yılda ilave vergi getirilip, getirilmeyeceÄŸi sorusunu yanıtlarken de, ''Vergi gelirlerine ilave yükler getirecek düzenlemeler de düşünmüyoruz. Daha fazla vergi ödeme imkanı olduÄŸuna inanmıyorum''dedi. Oral, gelir tahminlerinde son derece samimi hareket ettiklerini veiyimser bir tablo içine girmediklerini vurguladı. VERGÄ° Ä°ADELERÄ°Maliye Bakanı, bir baÅŸka soru üzerine, hem emekli hem de ücretlilerin, yeni yılda vergi iadelerinin aynen devam edeceÄŸini ifadeetti. Oral, bütçedeki gider hedeflerinin nasıl tutturulacağına iliÅŸkin de görüşlerini açıklarken, bu rakamlara ulaşılması için birtakım ilave tedbirlere ihtiyaç bulunduÄŸunun kesin olduÄŸunu söyledi. Bu konuda, birden fazla seçeneÄŸin tartışıldığını kaydeden Oral, hükümetin 4-5 gün içinde karara varacağını bildirdi. Maliye Bakanı Oral, reel sektöre yönelik iyileÅŸtirmeler hakkında bilgi verirken de, ÅŸirket birleÅŸmelerine yönelik teÅŸvikler getirdiklerini, ek taşıt alım vergisini yüzde 6'ya indirdiklerini gayrimenkullerin satışına iliÅŸkin kurumlar vergisinin de ilgili maddesinin, stopaj oranlarını yüzde 15'den 10'a çeken düzenlemenin de, Bakanlar Kurulu'nun önünde olduÄŸunu belirtti. Oral, turizm gelirlerinin ekonomideki önemine dikkat çekerken, bu yıl Türkiye'nin tanıtımı için 60 milyon dolar ödenek ayrıldığını, yeni yılda bu rakamın 634 milyon dolara çıkacağını açıkladı. DOÄžRUDAN GELÄ°R DESTEĞİNE 1.4 KATRÄ°LYONOral, 2002 yılı bütçesinde doÄŸrudan gelir desteÄŸi için 1.4 katrilyon lira kaynak ayrıldığını da bildirdi. Oral, sübvansiyon niteliÄŸindeki ödemelerle de, tarıma destek saÄŸlanmaya çalışılacağını söyledi. Oral bu çerçevede, bütçeye ÅŸeker için 210 trilyon lira, tütün ve pamuk için 200'ÅŸer trilyon lira, hayvancılık için 75 trilyon lira, çay için de 40 trilyon lira ödenek konduÄŸunu kaydetti."BÃœTÇENÄ°N ÖZÃœ BÃœYÃœME YARATACAK OLMASIDIR" Maliye Bakanı Sümer Oral, zor bir dönemde hazırlanan 2002 yılı bütçesinin, ekonomide tekrar büyümeyi yaratacağını ve tam bir disiplinle uygulanacağını bildirdi. Oral, bütçelerin sadece rakamların sıralandığı, sayılardan ibaret bir belge olmadığını, o rakamların içinde geleceÄŸin canlılığı ve ÅŸeklinin de bulunduÄŸunu vurguladı. Bütçenin topluma ve vatandaÅŸa ne verdiÄŸinin önemli olduÄŸunu kaydeden Maliye Bakanı, ''2002 bütçesinin özü, ekonomide tekrar büyümeyi yaratacak olmasıdır. Enflasyon düşüş trendine girecektir'' dedi. SOSYAL GÃœVENLÄ°K KURULUÅžLARINA 7.9 KATRÄ°LYONBakan Oral, daha sonra 2002 yılı bütçe ödeneklerinin dağılımı konusunda açıklamalarda bulundu. Bakanın verdiÄŸi bilgiye göre 98.1 katrilyon lira büyüklüğe sahip 2002 yılı bütçesi içinde personele 21.9 katrilyon lira, diÄŸer carilere 7.8 katrilyon lira, yatırımlara 5.7 katrilyon lira, transferlere de 62.7 katrilyon lira ayrıldı. Transfer ödeneklerinin 42.8 katrilyon liralık bölününü faizler oluÅŸtururken, sosyal güvenlik kuruluÅŸlarına 7.9 katrilyon lira, tarımsal desteklemeye 2.1 katrilyon lira, emeklilere vergi iadesi olarak da 400 trilyon lira ödenek konuldu. Bütçedeki 71.1 katrilyon liralık gelirin de 57.9 katrilyon lirasının vergilerden, 13.2 katrilyon lirasının da diÄŸer kalemlerden saÄŸlanacağı belirtildi. Maliye Bakanı, bu rakamlar çerçevesinde 2002 yılı bütçesinin GSMH içindeki payının 7.2 puan azaldığını, bunun 6.7 puanının faizlerden kaynaklandığını bildirdi. Personel, diÄŸer cari ve yatırım kalemlerinin GSMH içindeki payı aynı kalırken, harcama kalemlerinin bütçe içindeki payları da şöyle sıralandı: Faiz ödemeleri: Yüzde 44 Personel ödemeleri: Yüzde 22 Transfer ödemeleri: Yüzde 20 Cari harcamalar: Yüzde 8 Yatırım harcamaları: Yüzde 6 ZOR DÖNEMOral konuÅŸmasında, bütçenin zor bir dönemde hazırlandığını, bu durumun bütçenin önemini olaÄŸanüstü artırdığını da anlattı. Bütçenin, hükümetin vatandaÅŸa ve piyasalara taahhüt ettiÄŸi ekonomi politının temel uygulama aracı olacağına dikkat çeken Oral, toplumun bütün kesimlerini ilgilendiren bütçenin vatandaşın da beklentilerine cevap vermek zorunda olduÄŸunu kaydetti. Bu cevabın inandırıcı ve samimi olması gereÄŸine iÅŸaret eden Maliye Bakanı, hazırlanma ve uygulanma ortamında, yurt içi ve dışındaki beklenmedik olaylardan etkilenen 2002 bütçesinin kararlılıkla uygulanacağını söyledi. Bütçe hazırlık döneminde, mali politika tercihlerinin iki unsuru ön plana çıkardığını kaydeden Oral, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Bunlar borcu döndürmek, ekonomiyi canlandırmak. Ancak bu konu, kamuoyunda bir bakıma iki yönden yanlış tartışıldı. Bu iki amaç, birbirinin alternatifi deÄŸildir. Sadece biri seçilirse, ikisi de gerçekleÅŸmez. Yine bu ikki amaç yan hedeflerdir. Bütçenin esas hedefi,kamu görevlerini en küçük aksamaya meydan vermeden sürdürmektir. DeÄŸiÅŸemez öncelik budur. Hükümet bu bilinç içindedir.'' 3 TEMEL FAALÄ°YET ALANIMaliye Bakanı, basın toplantısında daha sonra 2002 yılında gerçekleÅŸtirecekleri çalışmalar hakkında açıklamalarda bulundu. Yeni yılda 3 temel faaliet alanları olacağını vurgulayan Oral, bunları ''bütçe, yapısal reformlar ve idari reform'' olarak sıraladı. Bütçenin güçlü ve bugünün ÅŸartlarında en temel politika aracı olduÄŸunu kaydeden Oral, ama tek başına da bütün problemlerin halli için yeterli olamayacağını savundu. Birinci ve ikinci ekonomik programların temelini oluÅŸturan yapısal reformların da titizlikle ÅŸekillendirilecek ve kararlılıkla uygulanacağını belirten Oral, idari reformlar konusunda da ÅŸunları söyledi: ''Hesap veribilirlik ve saydamlık ilkeleri, iyi yönetiÅŸimin yükselticisi olacaktır. Toplam kaliteye yönelen, performansa dayalı yönetim ve denetim süreçleri geliÅŸtirilecektir. Yeni bütçe kod yapısı ve tahakkuk muhasebesi buna hizmet edecektir. Sonuçlar Say 2000i otamasyon sistemi üzerinde izlenecektir.Hükmeden deÄŸil, hizmet veren, vatandaşın gönülsüz itaatin deÄŸil, memnuniyetini ve gönülden katılımını gözeten bir kamu kültürü yaratılmaya çalışılacaktır. Ä°dari reform çalışmaları AB'ye uyum, Dünya Bankası projeleri, OECD ile iÅŸbirliÄŸi çerçevelerinde uyumlu bir bütünlük içinde yürütülecektir.'' ''DÄ°SÄ°PLÄ°NLÄ° BÄ°R KAMU MALÄ°YE YÖNETÄ°MÄ° ÅžART''Maliye Bakanı Oral, enflasyonun makul düzeylere çekilebilmesi, üretim ve yatırım ikliminin, ÅŸevkinin oluÅŸması, kaynakların verimli kullanılması, büyümenin hızlandırılması, ihracatın artması ve adil bir gelir dağılımının ÅŸartının, disiplinli bir kamu mali yönetimi olduÄŸunuda ifade etti. ''Bütçeler hiç kuÅŸkusuz tahmindir. Önemli olan, uygulama ve gerçekleÅŸmedir'' diyen Oral, uygulanan programların en olumlu sonuçlarının kamu maliyesinde alındığını ve bu alanda hedeflere ulaşıldığını anlattı. Bunun kararlı ve disiplinli bir uygulamanın sonucu olduÄŸunu vurgulayan Oral, aynı uygulamanın 2002'de de devam edeceÄŸini bildirdi. Oral, sözlerini ''bu bütçe içimize sinen, gönlümüzün istediÄŸi bütçe deÄŸildir. Fakat kamu maliyesinde saÄŸlıklı bir yapıya doÄŸru saÄŸlam adımların atıldığı bir bütçedir'' diyerek tamamladı. Â