Oral: Bütçenin şartları kolay değil

Güncelleme Tarihi:

Oral: Bütçenin şartları kolay değil
Oluşturulma Tarihi: Ekim 18, 2001 12:05

Maliye Bakanı Sümer Oral, bütçenin şartlarının kolay olmadığını vurgularken, ''bu şartlar karşısında ezilecek değiliz. El birliğiyle toparlanıp yolumuza gideceğiz'' dedi.

Bakan Oral, düzenlediği basın toplantısında 2002 yılı bütçe tasarısı ile 2001 gerçekleşmeleri konusundaki açıklamalarının ardından, gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Bir gazetecinin, 2002 yılı bütçesinde ''büyümeye, kura yönelik önemli bir ifade bulamadığını'' söylemesi üzerine Bakan Oral, şöyle konuştu:

''2002 yıl bütçesinin, Türkiye'nin bütün meseleleri çözecek ve beklentilerini karşılayacak bir bütçe olması mümkün değil. Ama imkanlar dahilinde imkanları ve ihtiyaçları formüle etmek önemlidir. Geçen yıl bu dönemde, bütçe açığının büyük olacağı, vergi gelirlerinde sapma olacağı ve harcama limitlerinin içinde kalınmayacağı söyleniyordu. Ama bu olmadı. Bütçeyi uygulamak çok önemli.

Bütçenin yüzde 45'e yakınını faize verirsen, vergi gelirlerine yakın bir bölümünü faiz ödemelerine verirsen, bu sağlıklı bir kamu maliyesi değildir.''

2002 BÜTÇESİ ORTAM SAĞLAYACAK

Nitekim 2001 bütçesi yapılırken, bir önceki bütçede yüzde 80 olan faiz giderinin yüzde 52'ye çekildiğini, 2001 yılı bütçesinin faiz üreten değil faizde indirime giden bir bütçe olduğuna işaret eden Bakan Oral, şöyle devam etti:

''Ama 2001 yılında yaşanan ekonomik konjoktür, faizleri arttırdı. Enflasyonda kurun etkisiyle yukarıya çıkmaya başladı. Onu tekrar normale döndürmeye çalışıyoruz." dedi.

"BİR ELİMİZİN EKONOMİNİN NABZINDA OLMALI"

Maliye Bakanı Sümer Oral, Türkiye'nin ekonomik programa önem vermesi gerektiğini belirterek, ''bir elimizin ekonominin nabzında, diğer elimizin programın nabzında olmazı lazım'' dedi.

Soruları yanıtlayan Bakan Oral, reel ekonomiyi canlandırmak için çeşitli tedbirler aldıklarını, ancak reel sektörle ilgili bir takım iyileştirmeler yaparken, programı da ihmal edemeyeceklerini bildirdi.

Bugün Türkiye'nin en önemli ihtiyacının, kredibilitesi olduğunu kaydeden Oral, ''O zedelendiği zaman, şartlar daha ağırlaşır (programa o kadar önem verilmesin, tutması şart değil) dediğimiz zaman, çok şey kaybediriz''diye konuştu.

Garantili borçların bütçeye konulmadığına dikkati çeken Maliye Bakanı, bu konunun zaten borç idaresinde yürüdüğünü, bu nedenle, bütçeye konulması gerektiği halde, konulmayan bir şeyin söz konusu olmadığını ifade etti.

İHALE YASA TASARISI BU AY TBMM'YE SUNULACAK

İhale Yasa Tasarısı'na ilişkin çalışmaların bittiğini ve bu ay TBMM'ye sunulacağını anlatan Oral, saydamlık, şeffaflık ve dürüstlüğü temel ilkeler olarak sıraladı.

Oral, yüde 4'lük büyüme hızına ilişkin bir soruyu yanıtlarken de, söz konusu rakamın hayali olmadığını, çeşitli göstergelere göre belirlendiğini söyledi.

Dünyada yaşanan ekonomik küçülmenin, Türkiye'yi de olumsuz etkilediğine işaret eden Oral, ilk olarak yüzde 5 tespit edilen büyüme oranının, konjonktür dikkate alınarak, yüzde 4'e çekildiğini anlattı. Türkiye'nin yeniden büyümeyi yakalaması gerektiğini, ancak bunun istikrarlı olması zorunluluğu bulunduğunu kaydeden Oral, bu şartlarda yüzde 4'ün de yakalanacağını bildirdi.

İÇİMİZE SİNMEDİ

Oral, ''işyerleri tek tek kapanırken, vergi gelirlerinde yüzde 50 artışın nasıl sağlanacağı'' sorusu üzerine de, şöyle konuştu:

"Bunun, gönlümüzün arzu ettiği bir bütçe olmadığı, her zaman söylenebilir kaynağın sınırlı olduğu sürece, istenen bir bütçenin olmaması doğaldır. Yatırımlar bütçenin yüzde 6'sı, GSMH'nin de yüzde 2'si.. Biz bunun, yüzde 3'ün üzerinde olmasını istedik ama kaynaklar ortada. Bunu ayıramadığımız için içimize sinmedi.

Vergi gelirlerinin faize gitmesi, kimsenin içine sinmez. Keşke, şartlar daha müsait olsaydı...Ama vergi gelirlerini de artırmak için önlem almamız lazım.''

Oral, yeni yılda ilave vergi getirilip, getirilmeyeceği sorusunu yanıtlarken de, ''Vergi gelirlerine ilave yükler getirecek düzenlemeler de düşünmüyoruz. Daha fazla vergi ödeme imkanı olduğuna inanmıyorum''dedi.

Oral, gelir tahminlerinde son derece samimi hareket ettiklerini veiyimser bir tablo içine girmediklerini vurguladı.

VERGİ İADELERİ

Maliye Bakanı, bir başka soru üzerine, hem emekli hem de ücretlilerin, yeni yılda vergi iadelerinin aynen devam edeceğini ifadeetti.

Oral, bütçedeki gider hedeflerinin nasıl tutturulacağına ilişkin de görüşlerini açıklarken, bu rakamlara ulaşılması için birtakım ilave tedbirlere ihtiyaç bulunduğunun kesin olduğunu söyledi. Bu konuda, birden fazla seçeneğin tartışıldığını kaydeden Oral, hükümetin 4-5 gün içinde karara varacağını bildirdi.

Maliye Bakanı Oral, reel sektöre yönelik iyileştirmeler hakkında bilgi verirken de, şirket birleşmelerine yönelik teşvikler getirdiklerini, ek taşıt alım vergisini yüzde 6'ya indirdiklerini gayrimenkullerin satışına ilişkin kurumlar vergisinin de ilgili maddesinin, stopaj oranlarını yüzde 15'den 10'a çeken düzenlemenin de, Bakanlar Kurulu'nun önünde olduğunu belirtti.

Oral, turizm gelirlerinin ekonomideki önemine dikkat çekerken, bu yıl Türkiye'nin tanıtımı için 60 milyon dolar ödenek ayrıldığını, yeni yılda bu rakamın 634 milyon dolara çıkacağını açıkladı.

DOĞRUDAN GELİR DESTEĞİNE 1.4 KATRİLYON

Oral, 2002 yılı bütçesinde doğrudan gelir desteği için 1.4 katrilyon lira kaynak ayrıldığını da bildirdi.

Oral, sübvansiyon niteliğindeki ödemelerle de, tarıma destek sağlanmaya çalışılacağını söyledi. Oral bu çerçevede, bütçeye şeker için 210 trilyon lira, tütün ve pamuk için 200'şer trilyon lira, hayvancılık için 75 trilyon lira, çay için de 40 trilyon lira ödenek konduğunu kaydetti.

"BÜTÇENİN ÖZÜ BÜYÜME YARATACAK OLMASIDIR"

Maliye Bakanı Sümer Oral, zor bir dönemde hazırlanan 2002 yılı bütçesinin, ekonomide tekrar büyümeyi yaratacağını ve tam bir disiplinle uygulanacağını bildirdi.

Oral, bütçelerin sadece rakamların sıralandığı, sayılardan ibaret bir belge olmadığını, o rakamların içinde geleceğin canlılığı ve şeklinin de bulunduğunu vurguladı.

Bütçenin topluma ve vatandaşa ne verdiğinin önemli olduğunu kaydeden Maliye Bakanı, ''2002 bütçesinin özü, ekonomide tekrar büyümeyi yaratacak olmasıdır. Enflasyon düşüş trendine girecektir'' dedi.

SOSYAL GÜVENLİK KURULUŞLARINA 7.9 KATRİLYON

Bakan Oral, daha sonra 2002 yılı bütçe ödeneklerinin dağılımı konusunda açıklamalarda bulundu.

Bakanın verdiği bilgiye göre 98.1 katrilyon lira büyüklüğe sahip 2002 yılı bütçesi içinde personele 21.9 katrilyon lira, diğer carilere 7.8 katrilyon lira, yatırımlara 5.7 katrilyon lira, transferlere de 62.7 katrilyon lira ayrıldı.

Transfer ödeneklerinin 42.8 katrilyon liralık bölününü faizler oluştururken, sosyal güvenlik kuruluşlarına 7.9 katrilyon lira, tarımsal desteklemeye 2.1 katrilyon lira, emeklilere vergi iadesi olarak da 400 trilyon lira ödenek konuldu.

Bütçedeki 71.1 katrilyon liralık gelirin de 57.9 katrilyon lirasının vergilerden, 13.2 katrilyon lirasının da diğer kalemlerden sağlanacağı belirtildi.

Maliye Bakanı, bu rakamlar çerçevesinde 2002 yılı bütçesinin GSMH içindeki payının 7.2 puan azaldığını, bunun 6.7 puanının faizlerden kaynaklandığını bildirdi. Personel, diğer cari ve yatırım kalemlerinin GSMH içindeki payı aynı kalırken, harcama kalemlerinin bütçe içindeki payları da şöyle sıralandı:

Faiz ödemeleri: Yüzde 44

Personel ödemeleri: Yüzde 22

Transfer ödemeleri: Yüzde 20

Cari harcamalar: Yüzde 8

Yatırım harcamaları: Yüzde 6

ZOR DÖNEM

Oral konuşmasında, bütçenin zor bir dönemde hazırlandığını, bu durumun bütçenin önemini olağanüstü artırdığını da anlattı.

Bütçenin, hükümetin vatandaşa ve piyasalara taahhüt ettiği ekonomi politının temel uygulama aracı olacağına dikkat çeken Oral, toplumun bütün kesimlerini ilgilendiren bütçenin vatandaşın da beklentilerine cevap vermek zorunda olduğunu kaydetti.

Bu cevabın inandırıcı ve samimi olması gereğine işaret eden Maliye Bakanı, hazırlanma ve uygulanma ortamında, yurt içi ve dışındaki beklenmedik olaylardan etkilenen 2002 bütçesinin kararlılıkla uygulanacağını söyledi.

Bütçe hazırlık döneminde, mali politika tercihlerinin iki unsuru ön plana çıkardığını kaydeden Oral, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Bunlar borcu döndürmek, ekonomiyi canlandırmak. Ancak bu konu, kamuoyunda bir bakıma iki yönden yanlış tartışıldı. Bu iki amaç, birbirinin alternatifi değildir. Sadece biri seçilirse, ikisi de gerçekleşmez. Yine bu ikki amaç yan hedeflerdir. Bütçenin esas hedefi,kamu görevlerini en küçük aksamaya meydan vermeden sürdürmektir. Değişemez öncelik budur. Hükümet bu bilinç içindedir.''

3 TEMEL FAALİYET ALANI

Maliye Bakanı, basın toplantısında daha sonra 2002 yılında gerçekleştirecekleri çalışmalar hakkında açıklamalarda bulundu.

Yeni yılda 3 temel faaliet alanları olacağını vurgulayan Oral, bunları ''bütçe, yapısal reformlar ve idari reform'' olarak sıraladı.

Bütçenin güçlü ve bugünün şartlarında en temel politika aracı olduğunu kaydeden Oral, ama tek başına da bütün problemlerin halli için yeterli olamayacağını savundu.

Birinci ve ikinci ekonomik programların temelini oluşturan yapısal reformların da titizlikle şekillendirilecek ve kararlılıkla uygulanacağını belirten Oral, idari reformlar konusunda da şunları söyledi:

''Hesap veribilirlik ve saydamlık ilkeleri, iyi yönetişimin yükselticisi olacaktır. Toplam kaliteye yönelen, performansa dayalı yönetim ve denetim süreçleri geliştirilecektir. Yeni bütçe kod yapısı ve tahakkuk muhasebesi buna hizmet edecektir. Sonuçlar Say 2000i otamasyon sistemi üzerinde izlenecektir.

Hükmeden değil, hizmet veren, vatandaşın gönülsüz itaatin değil, memnuniyetini ve gönülden katılımını gözeten bir kamu kültürü yaratılmaya çalışılacaktır. İdari reform çalışmaları AB'ye uyum, Dünya Bankası projeleri, OECD ile işbirliği çerçevelerinde uyumlu bir bütünlük içinde yürütülecektir.''

''DİSİPLİNLİ BİR KAMU MALİYE YÖNETİMİ ŞART''

Maliye Bakanı Oral, enflasyonun makul düzeylere çekilebilmesi, üretim ve yatırım ikliminin, şevkinin oluşması, kaynakların verimli kullanılması, büyümenin hızlandırılması, ihracatın artması ve adil bir gelir dağılımının şartının, disiplinli bir kamu mali yönetimi olduğunuda ifade etti.

''Bütçeler hiç kuşkusuz tahmindir. Önemli olan, uygulama ve gerçekleşmedir'' diyen Oral, uygulanan programların en olumlu sonuçlarının kamu maliyesinde alındığını ve bu alanda hedeflere ulaşıldığını anlattı.

Bunun kararlı ve disiplinli bir uygulamanın sonucu olduğunu vurgulayan Oral, aynı uygulamanın 2002'de de devam edeceğini bildirdi.

Oral, sözlerini ''bu bütçe içimize sinen, gönlümüzün istediği bütçe değildir. Fakat kamu maliyesinde sağlıklı bir yapıya doğru sağlam adımların atıldığı bir bütçedir'' diyerek tamamladı.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!