Önce güreşiyorlar sonra sucuk oluyorlar
Güncelleme Tarihi:
Ege ve Akdeniz bölgelerinde düzenlenen deve güreşi organizasyonları son yıllarda büyük ilgi görüyor. Ancak 160 bin liraya kadar varan fiyatlarla satılan develer güreşlerde ne kadar başarılı olursa olsun kaderleri değişmiyor. Yaşları itibariyle güreşlerden düşen develer sonunda kasabın yolunu tutuyor ve sucuk oluyor...
EN PAHALI DEVE ÇILGIN ÖZER
Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Federasyonu geçtiğimiz yıl 32 derneğin birleşimiyle kuruldu. Ancak resmi olarak faaliyete geçebilmesi için TBMM'den onay gelmesi gerekiyor. Aydın Valiliği'nden onay aldıklarını ancak halen Meclis onayını beklediklerini ifade eden Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Federasyonu Başkan Yardımcısı Aytekin Kaya, şimdiye kadar satılan en pahalı devenin 160 bin TL ile Çılgın Özer (aşağıda) adlı deve olduğunu söyledi. Kemalpaşa Ulucak'ta satılan ve Metin Özer tarafından satın alınan bu devenin rekorunun kırılmasının şimdilik zor olduğunu söyleyen Kaya, devecilik ve güreşlerle ilgili şu bilgileri verdi:
GÜREŞTEN DÜŞEN SUCUK OLUYOR
"Bizim güreşlerimiz bir gelenek. Hayvanların ağzı kapalı olduğu için birbirlerine zarar veremiyorlar. Deveyi güreştiren sahibi de genelde para için değil hobi amaçlı ve ismini duyurmak için yapıyor. Eskiden bu güreşler için Aydın Belediyesi'nden daha çok destek alırdık ama Büyükşehir Yasası çıkınca bütçe ayrılmamaya başlandı. Biz yine de yılmadık, bu geleneği sürdürebilmek için bir araya gelerek konfederasyonumuzu kurduk. Yarışı izlemek isteyen bir vatandaş, tüm masraflarla birlikte 100 lira para harcıyor. Seyircilerden toplanan gelirin bir kısmı kazananlara giderken büyük bir kısmı da okul ve camii yapımına bağışlanıyor. Güreşlerde ortalama 10 bin seyirci bulunuyor. Bunların 4 bine yakını kadın ve çocuk. Onlardan bilet ücreti almıyoruz. Bilet tarifeleri genelde 15 lira olarak uygulanıyor."
Güreşlerden düşen ve artık yarışmayan develerin ise kasaplara satıldığını söyleyen Kaya, "Yarışmayan develer Kasım ayından itibaren kasaplara satılıp, et ve et ürünü haline dönüşüyor. Yarışan develer ise 20 yaşından sonra kasaplara veriliyor. Ortalama bir deveden 300 ile 400 kilo et çıkabiliyor. Develer kasaplar tarafından 7-8 milyara alınıyor, kilosu kasapta ortalama 35 liradan satılıyor. Kasaplar da bu alım satımdan 10 bin liranın üzerinde kâr ediyor. Yani deve yetiştiriciliği ile para da kazanılabiliyor."
130 BİN LİRAYA DEVE ALDI
Şimdiye kadar satılan en pahalı develerden biri de Kaykıbey adındaki deve. Önceki gün deveyi 130 bin liraya satan Bekir Kaykı, "Ben Kaykıbey'i 2 yaşındayken bin 200 liraya satın almıştım. 7 yaşına geldiğinde ise 130 bin liraya satarak büyük bir kazanç elde ettim. Gerçi satarken çok zorlandım. Aramızda duygusal bir bağ oldu. Ancak 130 bin lira teklif gelince dayanamadım" dedi.
Kaykı, sektörle ilgili şunları anlattı:
"Ezelden beri yapılan deve güreşleri Van, Mersin gibi yerlerden alınan develerin karşılaşması sonucu oluyor. En iyi develer Van'dan çıkıyor. Develerin bakım masrafı yıllık 500-bin TL arasında değişiyor. Ama bu işin bazı riskleri de var. Aldığınız her deve güreşecek diye bir şey olmuyor. Müsabakalarda başarılı olan develere sponsor bulmak ise çok kolay oluyor. Devenin masraflarını sponsor firma karşılıyor ve devenin üstünde firmanın adı yer alıyor. Kazançların artacağını söylemek isterdim ama ekonomi böyle kötü durumdayken bunu söylemek pek de mümkün gözükmüyor. Asıl para yetiştiricilikte yer alıyor. Deveyi alıp bakıyorsunuz ardından amatör müsabakalara sokuyorsunuz. Deve bu yarışlarda isim yaparsa harcadığınız paraların çok üstünde kazanabiliyorsunuz."
KAMU YARARI SAĞLANIYOR
Bekir Kaykı, "7 yaşına kadar develer yetiştirilir ve ondan sonra da satışa sunulurlar. 7 yaşından itibaren profesyonel yarışlara girebilen develer, Ege, Akdeniz ve Marmara bölgesinde kış aylarında rakipleriyle karşı karşıya geliyor.
Kazanan devenin sahibi 200 lira ile 1000 lira arasında ödül alabiliyor. Ayrıca güreşlerden elde edilen gelirle, okul, yol, cami, sağlık ocağı, çeşme, hastane yapılarak kamu yararı sağlanıyor. Yörüklerdeki hayvan sevgisini deve güreşlerinde görebilirsiniz. Her zaman centilmence yarış olur" diye konuştu.