‘Olası İstanbul depreminin faturası 120 milyar dolar’

İstanbul Valiliği’nce yürütülen İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi’nde (İSMEP) gelinen aşama Meclis Deprem Araştırma Komisyonu’nda değerlendirildi. Meclis’te sunum yapan Proje Direktörü Gökhan Elgin, 1999’da 18 bine yakın can kaybına neden olan Kocaeli ve Düzce depremlerinde 113 binanın tamamen yıkıldığını, 675 bin kişinin evini terk ettiğini ve doğrudan ekonomik kaybın 15 milyar dolarla gayrisafi hasılanın yüzde 7’sine yaklaştığını vurguladı.

NEDEN İSTANBUL?

Elgin şu bilgileri verdi: “Sürdürülebilir kalkınmanın afetle imtihanı diyoruz. Önceliklendirme neticesinde ilk adım İstanbul’du. Neden İstanbul? Dünyada deprem riski en büyük 3 şehirden biri ve 15 milyonu aşan nüfusuyla Türkiye’nin en büyük şehri. Kilometrekare başına 2 bin 840 kişi düşüyor, Türkiye’nin en yoğun ili. Turizm, ticaret ve sanayisiyle gayrisafi hasıla dağılımına göre yüzde 31 katkıyla lider il. İstanbul’daki bir depremin, Allah korusun, ekonomiye de çok olumsuz etkisi olacak. İstanbul’da olası 7.5 büyüklüğündeki bir depremin faturası, Swiss Re’nin (uluslararası risk ölçüm şirketi) çalışmasına göre, 90 ila 120 milyar dolar arasında.”

ÖĞRENCİLER GÜVENDE

1999 öncesi İstanbul’da yapılan okulların yüzde 90’dan fazlasının ya güçlendirildiğini ya da yeniden yapıldığını ifade eden Elgin, “Oradaki kriter de, yüzde 40 maliyeti aşıyorsa yıkıp, yeniden yapıyoruz. Hastanelerde yüzde 75-80 civarı, idari binalarda yüzde 50, yurtlarda yüzde 94 ve sosyal hizmet binalarında yüzde 80 gibi bir rakama ulaşmış olduk İSMEP Projesi’nde. Bin 66 okulda bin 254 binayı güçlendirdik veya yeniden yaptık. 5 milyon metrekare inşaat alanına tekabül ediyor, 1.7 milyon öğrenci ve öğretmenimiz artık güvenli okullarda. 30 bin 950 toplam derslik sayımız var. Ayrıca İstanbul’un en büyük sorunu arsa arsa üretmek. Bin metrekare bir okulu yıktığımızda, 2 bin 500 metrekare yapmışız ortalamada, yani büyütüyoruz da. 7 bin 486 derslik yıktık, yerine 12 bin 538 derslik yaptık. Bunu 24 dersliğe bölersek ilave 210 okul yapmışız gibi. Şu an 2.3 milyar euronun 2 milyar eurosunu kullandık. 2023’e kadar İstanbul’daki 1999 öncesi okullarımızı tamamlayacağız” diye konuştu.

‘HASTANELER DEPREMDE ÇALIŞACAK’

Sağlık sektöründe, 12 hastane, 59 polikliniğin güçlendirmesini, 5 hastane, 2 polikliniğin yeniden yapımının tamamlandığı bilgisini veren Gökhan Elgin, “Bunlarda temel seviyesinde kullandığımız sismik izolatörler zaten deprem yükünün çoğunu absorbe ediyor. Yukarı katlara çok deprem yükü gelmediği için deprem sırası ve sonrasında çalışacak inşallah bu hastaneler. İzolatör için kolonları seçip krikoya taşıttırıyoruz. Yükü krikoyla alıp, kolonun altına veriyoruz. Tabiri caizse peynir gibi kesiyoruz arayı. Daha sonra oraya izolatörümüzü yerleştiriyoruz” dedi.

HARCAMADA 1’E 10 DÖNÜŞ VAR

Deprem öncesi harcanan 1 liranın, deprem sonrası kaç lira olarak döndüğü konusunda da çalışma yaptıklarının altını çizen Gökhan Elgin, sözlerini şöyle sürdürdü: “Deprem öncesi harcanan 1 lira, eğer deprem gününün herhangi bir saatinde olursa, 7.3 lira olarak dönüyor. Eğer gündüz saatlerinde olursa 9.6, 10 liraya yakın geri dönüş oluyor. Uluslararası literatürde aslında 1’e 7, 1’e 8 rakamı kabul edilebilir. Bu projenin 7 ile 10 arası geri dönüşü var.”