Ocakta 8 kuruş sanayide 400 lira

Türkiye'nin, dünya rezervinin yüzde 43'üne sahip olduğu pomza, savunma sanayinden, inşaat sektörüne, tarımdan tekstile, kimya sektöründen elektronik ürünlere kadar birçok alanda ham madde olarak kullanılabiliyor. Türkiye'de ağırlıklı olarak inşaat sektöründe duvar malzemesi ve yalıtım sıvası olarak kullanılan pomza madeninden ülke rezervinin yüzde 41.7'si Bitlis sınırları içerisinde yer alıyor.

Katip Çelebi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof Dr. Seyfullah Gündüz, pomzanın Türkiye'nin "gri altını" olduğunu söyledi. Değerli bir maden olan pomzanın dünya rezervinin büyük bölümünün Türkiye, Yunanistan, İtalya ve Meksika'da bulunduğunu kaydeden Gündüz, Türkiye'nin dünyada ekonomik değeri her geçen gün artan bu cevheri iyi değerlendirmesi gerektiğini ifade etti.

Gündüz, Türkiye'nin bu madende yaklaşık 9 milyar metreküp ile dünya rezervinin yüzde 43'üne sahip olduğunu anımsatarak, "Geniş bir kullanım alanı olan pomzanın değerini 8 kuruştan 400 liraya kadar çıkarabiliyoruz. Türkiye halen büyük bölümünü inşaat sektöründe kullandığı bu gri altını Ar-Ge faaliyetleriyle daha yüksek bir ekonomik değere çıkarmalıdır" diye konuştu.

Türkiye'nin halen bu madenin yüzde 60-65'ini yapı malzemesi üretiminde kullandığını anlatan Gündüz, pomzanın hafif beton üretimindeki payının yüzde 5-5.5, yalıtım ürünlerindeki payının ise yüzde 4-5 olduğunu dile getirdi. Kalan kısmın da ziraat ve kimya sektöründe kullanıldığına dikkati çeken Gündüz, su tutma özelliği sebebiyle topraksız tarım üretiminin yapıldığı seralarda kullanımının her geçen gün arttığını bildirdi.

Ar-ge çalışmalarıyla madeni daha özellikli malzemeler ve endüstriyel ürünler haline getirmenin mümkün olduğunu vurgulayan Seyfullah Gündüz, şunları kaydetti:

"10 kilogramlık bir pomza ham maddesini ocaktan çıkış itibarıyla baktığımızda fiyatı 8 kuruş civarındadır. Aynı ürünün değeri yıkama sonrasında 30 kuruşa çıkıyor. Bunu bimsbloka dönüştürdüğümüzde 70-75 kuruşluk bir değere ulaşıyor. Ziraatte kullandığımızda 1-1.2 lira, tekstil sektöründe kullanıldığında 1.5-2 liralık değere ulaşıyor. Bunu toz boyutuna getirip saflaştırdığımızda fiyatı 3.2-3.5 liraya yükseliyor. Bu 10 kilogramlık üründen yalıtım harcı yaptığımızda 8.5-9 lira, kimya sektöründe katkı maddesi olarak kullandığımızda 92-95 liralık değere ulaşıyor. Savunma sanayinde doğal zırhların yapımında kullandığımızda 360 ile 400 liralık bir değere geliyor. Biz pomzayı kullanıyoruz ama hak ettiğimiz kadar endüstriyel anlamda ekonomiye dönüşümünü sağlayamıyoruz."

Isı yalıtım özelliği çok yüksek

Pomzanın ısı yalıtım özelliğinin çok yüksek olduğunu belirten Gündüz, "Bu malzemeyi inşaat sektöründe yoğun olarak kullandığımızda malzemenin doğal özelliği nedeniyle ısı yalıtımı yüksek olur. Özellikle enerji verimliliğinde yüksek katma değer sağlayan ürünler olarak ortaya çıkıyor. Daha yalıtımlı daha üst performanslı binalar yapma imkanı sunuyor" dedi.

Gündüz, ayrıca pomzanın gözenekli ve hafif olma özelliği sayesinde binalardaki ağırlığı azalttığını depreme karşı salımın hareketlerinde daha iyi imkan sağladığına değindi.

"Yoğun olarak inşaat sektöründe kullanılıyor"

Türkiye'nin pomzayı yoğun olarak inşaat sektöründe tuğla ve yalıtım sıvası gibi duvar malzemesi olarak kullandığına işaret eden Gündüz, "Bimsblok olarak kullanımı 2001 yılından itibaren başladı. O dönemde yüzde 1.7 olan inşaat sektöründe kulanım oranı, bu yıl yüzde 40'a çıktı. Türkiye'de yapılan binaların yarıya yakını pomza taşından üretilen bimsblok kullanılıyor. Ankara'da yoğun olarak kullanılıyor. Kamu binalarında son yıllarda yapılan okul ve hastanelerin büyük bölümünde pomza taşı kullanıldı. TOKİ inşaatlarında ağırlıklı olarak bimsblok ürünleri kullanılıyor" şeklinde konuştu.

Pomzanın dünyada 210, Türkiye'de ise 45 sektörde kullanıldığı bilgisini veren Prof. Dr. Gündüz, madenin yarı mamul ve mamul olarak ekonomik değerinin her geçen gün arttığını söyledi. Gündüz, 2001 yılında 29 milyon lira olan madenin ticari değerinin şu anda 1.5 milyar liraya ulaştığını kaydetti.

2023 yılı için beklenen ticari hacmin 4.5 milyar lira olduğunu ifade eden Gündüz, "Ürüne ekonomik değer katacak Ar-Ge çalışmaları yapmamız gerekiyor. Türkiye pomza madenini devlet stratejisi olarak ele almalıdır. TÜBİTAK bu konuyu öncelikli bir konu olarak ele alabilir. Proje destekleriyle yeni ürünlerde kullanımı teşvik edilmelidir" şeklinde konuştu.