Nesrin Hanım’ın Hazine bonoları

ÖNCEKİ gün Londra’dan döndüğümde, kapıcımız Hüseyin, komşularımızdan Bülent Bey’in bir mektubunu getirdi. Zarfı açtım ‘... vergiler konusuna hassas olmama rağmen, sizin köşenize konu olabilecek şekilde gol yemişiz’ diye başlayan mektubunda, eşi Nesrin Hanım’ın 1999 yılı Hazine bonosu faiz geliri ile ilgili bir olayı anlatıp, bazı sorular soruyordu.Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ve Gelirler Genel Müdür Vekili Osman Arıoğlu da yakın komşumuz olmasına rağmen, komşular vergilerle ilgili sorunlarını, galiba daha rahat ulaşabildikleri için bana sormayı tercih ediyorlar. Özellikle Datça’daki yazlık komşularımız Neriman Teyze ve Fatma Teyze’nin sorularını da yazı konusu yapınca, tatil dönüşü sorular yağmaya başladı.MALİYE İZ PEŞİNDE Nesrin Hanım’ın konusu, 1999 yılında elde ettiği Hazine bonosu faiz geliri ile ilgili... 14 Eylül 2004 günü yani aradan yıllar geçtikten sonra, vergi dairesinden arayıp, 1999 yılı faiz gelirini beyan edip etmediğini sormuşlar. O da ‘Faiz gelirini alırken vergi ve fon kesintisi yaptılar’ demesine rağmen ‘Hayır efendim ayrıca beyanname verecektiniz’ diyerek, cezalı işlem yapmışlar. Benden öğrenmek istedikleri ise, yapılan işlemin doğru olup olmadığıyla ilgiliydi.Kendisini arayıp, 1999 yılı Hazine bonosu faiz geliri tutarından, o yıl için uygulanan yüzde 45.9 ‘enflasyon indirimi’ni düştükten sonra, kalan kısım 3,5 milyar lirayı geçiyorsa, beyan edilmesi gerektiğini’ belirttim. Bülent Bey de ‘Maliye beş yıl sonra iz peşinde. Hiç değilse, bu durumda olan diğer vatandaşları bilgilendirmek ve yol göstermek için, bu konuyu yazsanız çok iyi olur’ deyince, geçmiş yıllarda Hazine bonosu faiz geliri olanlar için, olayı açıklamaya karar verdim.BEYAN SINIRI1999, 2001, 2002 ve 2003 yıllarında, Hazine Bonosu (HB) ve Devlet Tahvili (DT) faiz geliri elde edenler, ‘beyan sınırı’ olan tutarı aştığında, bu gelirlerini, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile ilgili vergi dairesine beyan etmek zorundalar. 2000 yılı gelirleri, o yıl enflasyon indirimi yüzde 151 olduğu için, beyan edilmeyecek.Tabloda belirtilen yıllarda HB ve DT faiz geliri elde edenler, vergi dairesine kendiliklerinden ‘pişmanlıkla beyan ediyorum’ diye bir dilekçe ekinde beyanname verirler ve 15 gün içinde vergiyi ve faizini (pişmanlık zammını) öderlerse, ‘vergi ziyaı’ cezasından kurtulurlar.Bir başka yol ise, inceleme sonrası, vergi ve cezalar geldiğinde ‘uzlaşma’ isteminde bulunmak olabilir. Uzlaşma sırasında, yalnızca cezanın değil, verginin de indirilmesi mümkün. Özellikle 1999 yılı vergilerinde, vergi ve cezanın yanısıra hesaplanan gecikme faizi yüzde 300’ü aştığı için, uzlaşma komisyonunca, vergide indirim yapılması faiz yükünü aşağı çekeceği için, sorun yargıya intikal etmeden idari aşamada çözümlenip, vergiler kısa yoldan tahsil edilebilir.