Ne yastıkmış ama!

Maliye Bakanı Şimşek’in rekor ‘net hata noksan’ın yastık altından geldiği değerlendir-melerine karşılık ağustos rakamı da yüksek çıkınca ‘Ne yastıkmış ama!’ yorumları yapıldı.

CARİ açık, ağustos ayında yılın en düşük seviyesini yakalayarak 2 milyar dolar oldu. Enerji ithalatındaki düşüşe bağlı olan dış ticaret açığındaki gerilemenin etkisiyle ekim 2012’den bu yana en düşük seviyeyi gören cari açık, ocak-ağustos döneminde ise, bir önceki yılın aynı dönemine göre 8.94 milyar dolar artarak 44.29 milyar dolara yükseldi. Ancak Temmuz ayında da olduğu gibi, Ağustos ayı cari açık verilerinde de kaynağı belirsiz para girişini ifade eden ‘net hata ve noksan’ kaleminin yüksekliği dikkat çekti. Ağustos ayında 2 milyar 865 milyon dolar olarak gerçekleşen ‘net hata ve noksan’ kalemi, geçen Temmuz ayında da 4.8 milyar dolar gibi rekor bir seviyeye ulaşmış ve paranın kaynağı merak konusu olmuştu. Kaynağı belirsiz para girişi olarak görülen ve bazı aylarda da eksi değer olarak gerçekleşen net hata noksan kalemi böylelikle yıl başından bu yana 3 milyar dolara ulaşmış oldu.

İKİ AY ÜST ÜSTE REKOR

Temmuz ayındaki 4.8 milyar dolarlık rekor ‘net hata noksan’ın neden kaynaklandığı, paranın nereden gelmiş olabileceği konusunda ekonomi yönetiminden somut bir açıklama gelmezken, paranın kaynağı konusunda, ‘varlık barışı, yastık altı parının sisteme girişi, Suriye veya Irak’tan gelen para’ şeklinde tahminler yürütülmüştü. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek hafta başında yaptığı değerlendirmede, net hata noksan kalemi içinde varlık barışı kaynaklı çok büyük bir rakam olacağını tahmin etmediğini belirterek, “Bu durum adı üzerinde bir ‘net hata ve noksan’. Bazen turizm gelirlerinin çok iyi hesaplanamamasından kaynaklanabilir. Bir diğer önemli kaynak şu olabilir bizim vatandaş her zaman yastık altında döviz bulundurur ve şartlar ağırlaşınca o döviz piyasaya gelir. Yastık altından da para girdiğinde sisteme para girmiş olur illa Suriye’den gelmiş olması gerekmiyor. Suriye’den de gelebilir bilemiyorum.” Şimşek’in değerlendirmesinde yastık altındaki varlıkları işaret etmesinin ardından Temmuz ayı gibi Ağustos ayında da 2.8 milyar doları aşan bir net hata noksan kaleminin açıklanması, ekonomi çevrelerinde, ‘ne yastık altıymış ama’ yorumlarına neden oldu.

Doğrudan yatırım azaldı

YILIN ilk sekiz ayında yurtdışında yerleşik kişilerin yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, bir önceki yılın ilk sekiz ayına göre 2.14 milyar dolar azalarak 7.49 milyar dolara geriledi. Enerji ithalatı ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 14.4 azalarak 4.62 milyar dolar olurken, ocak-ağustos döneminde ise yüzde 7.5 azalarak, 36.53 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

Milli gelirin yüzde 7.1’i

CARİ açıkta son bir yıldır gözlenen artışların ana nedeni dış ticaret açığındaki artış olurken, Merkez Bankası verilerine göre 12 aylık toplam cari açık Temmuz ayındaki 55.96 milyar dolardan 56.69 milyar dolara yükseldi. Cari açık Nisan ayında 8 milyar dolar, Mayıs’ta 7.5 milyar dolar, Haziran’da 4.6 milyar dolar ve Temmuz’da da 6 milyar dolar olmuştu. Ağustos ayında cari dengede başta bono piyasasına girişler olmak üzere sermaye girişlerindeki toparlanma, net hata noksanda devam eden artış ve turizm gelirlerindeki güçlü seyir dikkat çekti.
Bu hafta açıklanan Orta Vadeli Program’a göre cari açığın yıl sonunda 58.8 milyar dolar ile GSYH’nin yüzde 7.1’i seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. Önümüzdeki yıl ise cari açığın 55.5 milyar dolara yani GSYH’nin yüzde 6.4’üne gerilemesi bekleniyor.