Nakit alışverişe gözaltı

2011-2013 dönemini kapsayan Kayıt  Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı'nda yazarkasa ve POS cihazlarının  uyumlaştırılması öngörülüyor.

Buna yönelik ön hazırlık süreci Kayıt Dışıyla Mücadeleye dönük 1. Eylem  Planında yer almıştı. 2008-2010 yılını kapsayan 1. Eylem Planında, “POS  cihazlarının yazar kasa niteliğine kavuşturulmasına yönelik fizibilite, teknik  gereksinimler, yeterlilik ve uygulanabilirlilik incelemelerinin  gerçekleştirilmesi, sonuçlara göre de yasal düzenlemeler yapılması” hükme  bağlanmıştı.

Gelir İdaresi Başkanlığı, bu çerçevede Bankacılık Düzenleme ve Denetleme  Kurumu ve Bankalar Birliği ile görüşmeler yapmıştı.

İkinci Eylem Planı döneminde uygulamaya dönük hukuki düzenlemeler ve  teknik alt yapı hayata geçirilecek.

İKİ ALTERNATİF

Gelir İdaresi Başkanlığının yeterlilik ve uygulanabilirlik incelemelerinde buna yönelik iki alternatif gündeme geldi. İlk alternatifi, kredi  kartlarıyla alışverişi de ihtiva eden yazarkasalar oluşturdu. POS cihazlarının  yazarkasalara monte edilmesini içeren bu alternatife pek sıcak bakılmadığı, işletmelerin de POS cihazlarına öncelik verdiği belirlendi.

İdarenin ağırlıklı olarak üzerinde durduğu ikinci alternatifte ise POS  cihazından biraz daha büyük cihazlar kullanılıyor. Çekmecesi olmayan bu cihazlar yine kredi kartlı alışverişlerin POS cihazı özelliği taşıyor. Ancak cihazın  formatı değiştirilerek, halen sadece ticari bilgilerin yer aldığı bu cihazlarda  mali bilgilere de yer veriliyor.

İdarenin uygulamaya koymayı düşündüğü bu alternatifte kredi kartı kullanıldığında da, nakit alışverişlerde de aynı cihaz kullanılacak.
       �
BÜTÜN ALIŞVERİŞLER İZLENEBİLECEK
       �
Bu modelde, yazar kasalar devre dışı kalacak. Kredi kartıyla alışverişlerde POS cihazı slibi, fatura veya fiş yerine geçecek. Vergi  mevzuatında da slipler, geçerli belge kabul edilecek. Kredi kartında olduğu gibi nakit alışverişlerde de, bilgiler POS cihazına işlenecek. Bu şekilde bütün alışveriş bilgileri bankacılık sistemine girecek.

Alışveriş bilgileri, buradan da kredi kartı alışverişlerinde olduğu gibi, Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezine aktarılacak. Böylece Başkanlık,  her türlü alışverişi bankalar kanalıyla takip edebilecek. Ticari işletmelerin  sadece kredi kartlı alışverişleri değil, nakit alışverişlerinin de KDV  beyannamelerinde yer alıp yer almadığı sistem üzerinde görülebilecek. Bu  bilgiler, gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerindeki kişi ya da kurum  kazançlarının takibine de imkan verecek.

Gelir İdaresi, bu bilgiler kanalıyla kişi ve kuruluşların harcamalarına  da ulaşacak ve bunlar gelir ve harcamaların karşılaştırıldığı çapraz kontrollerde  kullanacak.

İdare, oluşturulacak sistemi, kademeli olarak devreye sokmayı planlıyor.

Bu arada Gelir İdaresi Başkanlığı, kayıt dışı ekonominin kayda alınmasına  dönük önlemler çerçevesinde yeni cihazlar için Avrupa ülkelerindeki uygulamalara  da baktı. POS cihazlarının yazar kasa olarak da kullanıldığı Norveç'te bu alanda  çok iyi işleyen bir sistem oluşturulduğunu belirledi.

Yetkililer, Türkiye'de de aynı tür bir altyapı kurulmasının planlandığını  bildirdi.