Mustafa Kutlay: Asker, bu kez Dijital Kıyamet nöbeti tutacak
Güncelleme Tarihi:
Pek çok kurum ve kuruluş gibi Türk Silahlı Kuvvetleri de yılbaşı akşamını bilgisayar başında geçirecek. Bugüne kadar tüm bilgisayar altyapısını Dijital Kıyamet için defalarca test eden Türk Silahlı Kuvvetleri'nde, tüm ordu komutanlıkları, 31 Aralık'ta alarma geçecek. Oluşturulan kriz merkezi, Türkiye genelindeki tüm birliklerden gelecek bilgileri dakika dakika değerlendirecek.
Türkiye'de pek çok konuda olduğu gibi 2000 yılı sorununu en fazla ciddiye alan kurumların başında Silahlı Kuvvetler geliyor. Kurum, uzun süre önce başlattığı çalışmalarla Türkiye'nin tüm güvenlik altyapısını elden geçirdi. Yaklaşık 3 yıldır süren çalışmalarda, hava, kara ve deniz ulaşım sistemleri, açık ve kriptolu haberleşme, savunma altyapısı gibi pek çok alanda uluslararası uzmanların da desteği ile testler yapıldı. Uzun süre önce başlayan hazırlıklar sayesinde, ortaya çıkan aksaklıklar giderildi.
Kamu sektörü, yeni yılı Başbakanlık Kriz Merkezi'nde kurulacak Çalışma Grubu ile karşılarken, özel sektör de dijital kıyamet hazırlıklarını tamamladı.
Banka ve finans kuruluşlarının tamamında, bilgi işlem personeli ile bilgi işlemden sorumlu yönetim kademeleri yılbaşını ofiste kutlayacak. Bu nedenle, kuruluşlar yılbaşı gecesi için bünyelerinde kriz merkezleri oluşturdu. Şirketler, kriz merkezi oluşturmanın yanısıra, özellikle bilgi sistemlerinden sorumlu personelin yılbaşı gecesi şehir dışına çıkışını yasakladı.
HAZIR KITA
Microsoft Türkiye, oluşturduğu 25 kişilik özel bir ekibi, 24 sbaat kesintisiz olarak hazır tutacak. Ekipte Microsoft Türkiye Genel Müdürü Süreyya Civil de bulunuyor. Microsoft gibi Oracle da, 4 Ocak 2000 tarihine kadar özel bir ekibi ‘‘müdahaleye’’ hazır durumda tutucak. Türkiye'nin en büyük bilgiişlem altyapısı projesi olan MERNİS'in (Merkezi Nüfus İşlemleri Sistemi) veri bankası yazılımını da üreten Oracle, olası bir sorunda özel sektörün yanısıra kamu için de destek sağlayacak.
Akbank, Genel Müdürlük binasında, sadece 2000 yılı sorunu için özel bir yapılanmaya gitti. Akbank yönetimi o akşam kriz merkezinde görev alacak personelin rahat edebilmesi için herşeyi düşündü. Kriz merkezinde o akşam görev yapacak olan personel için özel yılbaşı ikramı yapılacak. Kriz personeli, geceyarısından itibaren bankanın tüm bilgisayar sistemini izlemeye alacak. Ve olası bir soruna anında müdahale edilebilecek. Akbank'ın yanısıra Garanti ve Yapı ve Kredi gibi pek çok bankada bilgi sistemlerinden sorumlu çalışanlar, yeni yılı kriz merkezlerinde karşılayacak.
HOLDİNGLER
Bankaların yanısıra, holdingler de 2000 yılını özel ekipler ve çalışma grupları ile karşılayacak. Sabancı, Koç, Eczacıbaşı ve Doğuş gibi Türkiye'nin önde gelen grupları, genel merkezlerinde çalışacak kriz komitelerini şimdiden oluşturdu. Bu komitelerde, kurumların kendi bilgisayar sistemi uzmanlarından başka, bu kurumlara bilgisayar altyapısı sağlayan IBM, HP, Compaq, Microsoft, Oracle, Sun gibi şirketlerin temsilcileri de bulunacak.
2000 sorunu nedir?
2000 yılında bilgisayar sistemlerinde yaşanacak sorunun temelinde, tarih formatlarının iki haneli olarak kullanılması yatıyor. ‘‘1998’’ yılını ‘‘98’’ olarak kullanan tüm bilgisayar sistemleri, 2000 yılını ‘‘00’’ olarak algılayacaklar. Dünyada kurulu bilgisayar sistemlerinin yüzde 60 kadarının, 1 Ocak 2000 tarihinde bu sorun ile karşı karşıya kalacağı tahmin ediliyor. 1997 ve öncesinde üretilen bilgisayar sistemlerinin ise yüzde 90'ının sorundan etkileneceği belirtiliyor. İki haneli tarih formatının 2000 yılında yaratacağı karışıklık, bankacılık sistemlerinden sağlığa, ulaştırmadan savunmaya, asansörlerden dijital saatlere kadar her alanda kendini hissettirecek.
1 Ocak sabahı neler olacak?
Bankanıza gittiğinizde, 1999 başında açtırdığınız hesabınıza 1 yıl yerine 99 yıllık faiz işlediğini göreceksiniz.
1965 doğumlu olduğunuz halde, nüfus idaresinin bilgisayarı ‘‘2000-1965=35’’ yerine ‘‘65-00=65’’ hesabını yapacağı için yaşınız birden 65 olarak hesaplanacak.
Kredi kartınız 2000 yılının haziran ayına kadar geçerli olduğu halde, alış-veriş yaptığınız mağazanın sistemi kartınızın tarihini ‘‘00’’ olarak görecek ve kartınızı kullanamayacaksınız.
2000 yılının ocak ayında kredi kartı ekstrenizde 200 trilyon liralık bir hesap olacak. Çünkü, bankanızın 2000 yılına uyumlu olmayan sistemi, size 99 yıllık faiz işletecek.
Yolculuk yaptığınız uçağın kullandığı ve dünyada 23 tane bulunan uydusal yön bulma sistemi, yanlış koordinat vereceği için iniş yapacağınız hava limanına ulaşmakta zorlanacaksınız.
Telefon idaresi, 2000 yılbaşında yeni yılını tebrik etmek için aradığınız ailenizle yaptığınız telefon görüşmesinin 99 yıl sürdüğünü ve 150 milyar lira ödemeniz gerektiğini savunacak.
Bilgisayarınıza 2000 testi yapın
BİLGİSAYARINIZIN 1 Ocak 2000 tarihinde neler yaşayacağını merak ediyorsanız, bunu küçük bir test ile görme şansına sahipsiniz.
Windows'dan MS-DOS'a çıkın.
‘‘time’’ komutunu girin ve saati 23:58'e ayarlayın.
‘‘date’’ komutunu girin ve tarihi 31-12-1999'a ayarlayın.
Bir kaç dakika sonra tarihin 1 Ocak 2000'i göstermesini bekleyin.
Bilgisayarınızı yeniden açıp kapatın ve tarihi kontrol edin.
Eğer bilgisayarınızda tarih 1 Ocak 2000 olarak görülüyorsa, PC'niz bu küçük sınavı geçmiş sayılır.
Türkiye kıyamete ne kadar hazır? (Yüzde)
Sektör Bilgisayar Gömülü Genel
sistemleri sistem* uyum
Ulaştırma 89.9 93.9 91.9
Haberleşme 97.8 97.8 97.8
Sağlık 81.8 75.3 78.5
Genel idare 98.1 94.1 96.1
Enerji 95.4 94.3 94.8
Maliye-finans 99.8 100.0 99.9
Savunma 99.0 99.0 99.0
Güvenlik 97.0 97.0 97.0
Sosyal güvenlik 87.4 96.1 91.8
Üretim 95.3 82.6 88.9
Hizmetler 92.0 88.8 90.4
Eğitim 88.7 88.7 88.7
Adalet 80.0 100.0 90.0
TÜRKİYE 92.6 92.9 92.8
(*) Asansör, hesap makinası, mikrodalga fırın gibi, içinde mikroişlemci bulunan sistemler.
Kaynak: DPT 15 Aralık 1999 raporu