Mobius: Ben de ÇEAŞ'ta Uzanlar'ın kurbanıyım

MARK Mobius'u uluslararası finans piyasaları Templeton Fonu'nun yöneticisi, yani para sihirbazı olarak biliyor. Mobius, ‘‘Passport to Profits’’ adlı 420 sayfalık kitabında, Çukurova Elektrik'te uğradığı zararları anlatıyor. Mobius, ‘‘Tüm çabalarıma rağmen, Uzanlar'la görüşemedim. Hisseleri zararına satıp çıktım. Onlara yenildim’’ diyor.

UZAN Ailesi'nin Çukurova Elektrik hisselerini kamudan alıp yönetimi ele geçirmesinden sonra şirkette yaptığı oyunlar, dünyanın en büyük yatırım fonlarından Templeton'un yöneticilerinden Mark Mobius'un kitabında da yer aldı.

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) yaptığı işlemler nedeniyle hisse senediyle ilgilenen herkesin uzun yıllardır ‘‘para sihirbazı’’ olarak tanıdığı Mobius, Türkiye'deki kötü Çukurova deneyimini 420 sayfalık ‘‘Passport to Profits’’ adlı kitabında anlattı.

Mobius, kitabında şirketin zarar etmeye başlamasından itibaren tüm çabalarına rağmen görüşemediği Uzan Ailesi'yle olan kavgasında yenildiğini, 1995 yılında Çukurova hisselerini büyük zararla satarak çekildiğini belirtiyor.

Mobius, tasarruf sahiplerine dünyanın çeşitli ülkelerinde hisse senedine yatırım yapmanın püf noktalarını anlattığı kitabında, Çukurova'daki kötü deneyimine ve Uzan Ailesi'ne 6 sayfa ayırıyor. Mobius, Çukurova olayından çıkardığı dersleri de beş ana başlıkta toplayarak, yatırımcıları özellikle ‘‘şirketin bilançosu kadar yöneticilerinin dürüstlüğü’’ne dikkat etmesi için uyarıyor.

Kitabında, Çukurova hisselerini şirketin mali yapısı güçlü olduğu için aldığını anlatan Mobius, Uzan Ailesi'nin şirket yönetimine gelmesiyle birlikte sorunların başladığına dikkat çekiyor.

Mobius'un kitabına göre, 1993 yılında Uzan Ailesi'nin Çukurova'nın kamuya ait hisselerini satın alıp yönetime gelmesinden sonra büyük sıkıntılar yaşamaya başlıyor. Uzan Ailesi'nin İMKB'den de hisse topladığına işaret eden Mobius, Uzanlar'ın şirket yönetimine gelmesinden bir süre sonra da zarar etmeye başladığını belirtiyor.

Bu dönemde hisse fiyatının hızla düştüğünü ve borç miktarının yükseldiğini ifade eden Mobius, 1994'te Çukurova'nın tarihinde ilk kez zarar ettiğine dikkat çekiyor.

Türkiye piyasalarına 1980'li yılların ortalarında giren Mobius, o dönemlerde Türk hisselerine yaptığı yatırımlarla oldukça iyi para kazandı. Mobius, bu dönemde hatırlamak istemediği bazı olayları da yaşadı.

Mark Mobius, ‘‘Passport to Profits’’ adlı kitabında hatırlamak istemediği yatırımların başında Çukurova hisselerinin geldiğini belirtiyor.

Şirketin ırzına geçildi

KİTABINDA, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) ÇEAŞ yönetimi hakkında sürekli olarak dava açtığını belirten Mark Mobius, iddiaların en önemlisinin ‘‘şirketin içinin boşaltılması’’ olduğu vurguluyor. Tüm çabalarına rağmen Uzan Ailesi'yle bir türlü görüşemediğini ifade eden Mobius, hissenin fiyatı sürekli düştüğü için büyük zarar gördüğünü anlatıyor. Mobius, sonunda Uzanlar’la kavgaya başlıyor. Kavga, Newsweek Dergisi'ne İMKB ile ilgili bir haberde ‘‘Çukurova Elektrik'in ırzına geçildi’’ diye yansıyor. Bu arada, Mobius’un Tüpraş'ın halka arzında da 120 milyon dolarlık teklifle yine en büyük yabancı yatırımcı olduğunu hatırlatmak gerekiyor.

Beş önemli ders

Şirketi yönetenler, en az bilanço rakamları kadar önemlidir. Hisse almadan önce yöneticileriyle tanışıp, haklarında bilgi sahibi olmanın yollarını arayın.

Yasaların yanınızda olduğunu zannetmeyin. Yasalar gelişmekte olan ülkelerin çoğunda sizi korumaz. Hele azınlık ortaksanız ve yabancıysanız çoğu zaman aleyhinize çalışır.

Bir şirket zarar etmeye başlarsa, bu durumdaki şirketin hissesini satın almadan önce şirketin neden zarar ettiğini ve yönetimle ilgili sorunların çözümü için neler yapıldığını araştırın.

Fırsat peşinde koşun, ancak dikkatli olun.

Şirket yönetimi ya da ortağı sizinle görüşmek istemezse dikkat edin.