MKE, yeniden yapılandırılıyor

Bu amaçla Makina ve Kimya Endüstrisi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve Milli Savunma Bakanlığına sunulan, “Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde kararnameye Ek Madde ve Geçici Maddeler Eklenmesi ve Bazı Kanunlara Ek Madde Eklenmesi Hakkında” Kanun Taslağı, ilgili kurumların görüşüne açıldı.

Kurumun modernizasyonu ve faaliyetlerinde daha esnek bir yapıya kavuşturulmasını öngören taslağın genel gerekçesinde, “Türkiye'nin içinde bulunduğu coğrafyada, jeopolitik ve jeostratejik özellikleri itibariyle ulusal bütünlük ve güvenlikte devamlılığın sağlanmasının en öncelikli mesele” olduğu vurgulanarak, şöyle denildi:
“Balkanlar, Kafkasya ve Orta doğu, muhtemel çatışma bölgelerini oluşturmakta. Risk değerlendirmesinde, Türkiye'nin bu bölgelerde çıkabilecek çatışmalara siyasi, askeri, ekonomik ve ulusal çıkarları nedeniyle katılmak zorunda kalabileceği hususu güçlü bir olasılık olarak ortaya çıkmaktadır. Bütün bu nedenlerle NATO içinde de Türkiye kanat ülkesi olmaktan çıkmış, merkez ülkesi olmuştur. Türkiye'nin güvenlik sorunları, batı ülkelerinin hiçbirisi ile karşılaştırılamayacak ölçüde ağır ve farklıdır. Ayrıca Türkiye'nin birlik ve beraberliği ile üniter yapısının bozulması için çeşitli iç ve dış mihraklar tehdit oluşturmakta.
Bütün bu tehditler nedeniyle, Türkiye caydırıcı bir askeri güce ve onu destekleyecek modern savunma sanayine sahip olmak zorunda.”

“DİĞER ÜLKELERDEN TEDARİKTE ZORLUK, SINIRLAMA...”

Modern silah ve mühimmatın, pazar koşulları içinde diğer ülkelerden tedarikinde bedeli ödenmiş olsa bile zorluklar, sınırlamalar ve bazı koşullarda imkansızlıklar ile karşı karşıya kalındığı ifade edilen gerekçede, “Gereksinme duyulan silah, silah sistemleri, bunlarla ilgili teknolojiler ve özellikle mühimmatın yurt içinde üretilmesi, bu amaca yönelik ulusal kapasite ve yeteneğin geliştirilmesi ülke güvenliği açısından bir zorunluluk haline gelmiştir” denildi.

Makine ve Kimya Endüstrisi yapısının, savunma sanayi içinde varlığının güçlendirilmesi gerektiği vurgulanan gerekçede, şu ifadelere yer verildi:
“Bu husus ise ülke güvenliği açısından yaşamsal bir sorun olma özelliği taşımaktadır. Ülke güvenliğini doğrudan ilgilendiren bu sorunun aşılabilmesi için uzun bir süreden beri önemli ölçekte bilgi, beceri ve deneyim biriktirmiş Makina ve Kimya Endüstrisinin söz konusu alanda hızla gelişen teknolojileri izleyip üretebilecek, yurt dışı firmalarla rekabet edebilecek, genel ekonomik ve yapısal değişimlerden etkilenmeyecek, kendi ayakları üzerinde durabilecek, hareket esnekliğine sahip ve özerk bir kuruluş haline dönüşmesi gerekmektedir. Bu yasa ile Makina ve Kimya Endüstrisinin değinilen amaçları gerçekleştirmesi hedeflenmiştir.”

KURUMUN SERMAYESİ 1 MİLYAR YTL OLACAK

Bu arada yasa taslağıyla, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye, bir ek madde ve 2 geçici madde eklenmesi, ilgili yasalarda değişiklik yapılması öngörülüyor.

Taslakta, Kurumun kendisine yasayla verilen görevi yerine getirebilmesi, doğabilecek modernizasyon ve araştırma-geliştirme (Ar-Ge) harcamalarını karşılayabilmesi amacı gözetilerek, finans yapısı ele alındı.

Taslağa göre, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunun sermayesi asgari 1 milyar YTL ve tamamı devlete ait olacak.
“Ödenmemiş sermayenin bakiyesinin, düzenleme yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde ödeneceği” ve “sermayenin bu kanun hükmünde kararname hükümlerine göre artırılacağı” kaydedildi.

Taslağa göre, Milli Savunma Bakanlığı tarafından ulusal güvenlik yönünden stratejik olduğu belirlenen hat ve tesislere, kuruluş kapasitesi ölçüsünde yeterli veya hiç sipariş verilmediği işletme dönemine ait atıl kapasitenin getireceği işletme ve personel giderleri, Kurum kayıtları esas alınmak suretiyle tespit edilecek ve müteakip yıl Hazine Müsteşarlığı bütçesi Kamu İktisadi Teşebbüsleri ödeneği faslına konulan ek ödenekle karşılanacak.

Tüm kamu kurum ve kuruluşları, resmi daire ve idareler, belediyeler, özelleştirme kapsam ve programında olanlar dahil Kamu İktisadi Teşebbüsleri, sermayesinin yüzde 50'sinden fazlası devlete veya belediyeye ait birim, müessese, iktisadi işletmeler ve bağlı ortaklıkları, “gümrüklü veya gümrüksüz olarak veya bağış yolu ile sahip oldukları sivil ve askeri amaçlı her türlü metal, maden hurdaları ve bunların hurda halindeki karışımlarının ve kullanılır veya kullanılmayacak hale gelmiş bulunan hareketli ve hareketsiz araç-gereç, makina, tezgah ve benzeri tüm hurdalarını” Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yıllık olarak belirlenen bedel üzerinden Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna devredecek.

KURUM, KAMU İHALE KANUNUNDAN MUAF TUTULACAK

Savunma Sanayine yönelik üretim veya ihracat maksatlı her türlü mal, malzeme, döşeme ve demirbaş, tezgah ve teçhizat ve benzeri ihtiyaçların alımı, yapım işleri, seyahat ve benzeri harcamalara ilişkin genel veya özel düzenlemelerden kaynaklanacak kısıtlamalar, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna uygulanmayacak.

Taslakta, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa da birer madde ilave edildi. Ek maddelere göre, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü, söz konusu kanunların hükümlerine tabi olmayacak.

PERSONEL REJİMİNDE DEĞİŞİKLİK

Taslağa göre Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunda iş mevzuatına tabi personel istihdam edilecek. Toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında kalan personelin sayısı, istihdamı, ücret ve diğer hak ve yükümlülüklerine ilişkin esas ve usuller, performans, iş değerlemesi, sipariş, karlılık, verimlilik ve benzeri kriterler dikkate alınarak Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Yönetim Kurulunca çıkarılacak yönetmelik ve yönergelerle belirlenecek. Genel Müdür Yardımcılarının atama esas ve usulleri de Genel Müdür atama esas ve usulüne tabi olacak.

Kurumda gerektiği hallerde, özel hukuk hükümleri çerçevesinde süreli veya süresiz yerli ya da yabancı tam veya kısmi zamanlı uzman çalıştırılabilecek.

Personelin iş mevzuatına tabi çalıştırılabilmesi için Kurumun kamu personelinin tabi olduğu yasal mevzuattan muaf tutulması gerekiyor. Taslakta bu çerçevede yapılan düzenlemeye göre, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu, “6245 sayılı Harcırah Kanunu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 237 sayılı Taşıt Kanunu, 399 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname” hükümlerine tabi olmayacak.

233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye getirilen geçici maddeler ile de özellikle personelin yeni statüye geçişi düzenlendi. Geçici maddeye göre, kanun yürürlüğe girdiği tarihte Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunda 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak memur veya sözleşmeli personel statüsünde çalışmakta olanlar, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6. ay sonu itibariyle 4857 sayılı İş Kanununa tabi personel statüsüne geçirilecek.

4857 sayılı iş kanununa tabi personel statüsüne geçmek istemediklerini beyan eden personel, emeklilik, istifa veya sair nedenlerle Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumundan ayrılana veya İş Mevzuatına geçene kadar mevcut statü, sosyal ve özlük hakları ile çalışmaya devam edecek.

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Yönetim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikler, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde yürürlüğe konulacak. Yönetmeliklerin yürürlüğe giriş tarihine kadar geçecek sürede mevcut mevzuatın uygulanmasına devam edilecek.