Mersin’in yüzde 61'inin aylık geliri asgari ücretin altında

Mersin Büyükşehir Belediyesi, Mersin’in ‘Yoksulluk Haritası’nı çıkardı. Ünlü iktisatçı Prof. Dr. Kemal Görmez’in, il genelinde 2 bin 500 hanede yaptığı araştırmanın sonuçları, Mersin’in ‘imdat’ çığlığı niteliğinde. Prof. Dr. Kemal Görmez’in yaptığı ‘Mersin Büyükşehir Belediyesi Yoksulluk Araştırması’nın sonuçları, Mersin Büyükşehir Belediyesi Meclis Toplantısı’nda meclis üyeleriyle paylaşıldı.

Prof. Dr. Görmez, meclis toplantısında, 19-26 Şubat 2015 tarihleri arasında yaptığı ‘Mersin Büyükşehir Belediyesi Yoksulluk Araştırması’na ilişkin bir sunum gerçekleştirdi. Mersin’in yoksulluk görünümünü tespit etmek amacıyla Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz’ın talimatı doğrultusunda yapılan ve Kocamaz’ın, “Mersin’in durumu dışarıdan göründüğü gibi değil” şeklinde yorumladığı araştırma, ‘zengin’ ve ‘iyi durumda’ görünen Mersin’in aslında giderek yoksullaşan bir kent olduğunu ortaya koydu.

“MERSİN’DE 140 BİN KİŞİYE SADECE YAŞAYABİLMELERİ İÇİN YARDIM YAPMAK ZORUNDAYIZ”
Sunumunda, 19-26 Şubat 2015 tarihleri arasında yaptıkları araştırma ile bundan sonra yapacakları çalışmalara kaynak teşkil etmesi amacıyla Mersin’in ilk yoksulluk haritasını çıkarmayı planladıklarını belirten Prof. Dr. Görmez, Mersin merkez ve 13 ilçede Ulusal Adres Veri Tabanı’nı baz alarak 2 bin 500 hanedeki 18 ve daha yukarı yaştaki herkesle yüz yüze görüşme yöntemiyle veri topladıklarını anlattı. Yaptıkları ankette, konut, demografik yapı, ekonomik dağılım, göç, eğitim, çalışma, sosyal güvenlik kurumlarıyla ilişkileri, gelirlerine baktıklarını aktaran Görmez, “Bu anket çalışmasından elde ettiğimiz verilere göre, Mersin’de yıllık kişi başına medyan gelir düzeyi 12 bin liradır.

Bu, Türkiye ortalamasında çok düşük bir rakam. Medyan gelirde, yıllık gelirler en küçükten en yükseğe sıralandıktan sonra ortaya denk gelen değerin altında kalanlar göreli yoksul olarak kabul edilmiştir. Ve Mersin kentsel alanında yıllık kişi başına medyan gelir düzeyinin yüzde 50’sini esas aldığımızda, yoksulluk sınırı yıllık 6 bin lira. Mersin’de yıllık geliri bu 6 bin liranın altında olan yoksul hane oranı yüzde 7,8. Yani Mersin’de, sadece yaşayabilir hale getirmek için bugünden itibaren biz en az 140 bin kişiye yardım yapmak zorundayız” diye konuştu.

Yaptıkları ankette, yoksulluğun kimlerde daha yaygın olduğunu da belirlemeye çalıştıklarını dile getiren Görmez, “Mersin’de kadınlarda, okuryazar olmayan ve ilkokul mezunu, yani eğitimsiz kesimde, 55 ve üzeri yaşta olanlarda, yevmiyeli ve ücretsiz aile işçisi olarak çalışanlarda, göç edenlerde, işsizlerde, hem çalışmayan hem de herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlarda yoksulluk son derece yaygın” ifadelerini kullandı.

“YÜZDE 75’İ HAFTADA EN AZ 3 GÜN ET, TAVUK, BALIK ALAMIYOR”
“Daha korkutucu şeyler var, hanelerin yüzde 75’i haftada en az 3 gün et, tavuk, balık alamayacak durumda” diyen Görmez, araştırma sonucuna göre, hanelerin yüzde 84’ünün beklenmedik bir harcama (yaklaşık 500 TL) olduğunda karşılayamayacak durumda olduğuna, yüzde 57’sinin evlerinin ısınma ihtiyacını yeterince karşılayamadıklarına, yüzde 89’unun yıpranmış veya eskimiş mobilyalarını yenileyemediklerine dikkat çekti.
Mersin’de yüzde 39,7’lik bir oranın hiçbir sosyal güvencesi olmadığının da altını çizen Görmez, “Bu da ciddi bir sorun. SSK kayıtlı olanlar yüzde 44, BAĞ-KUR kayıtlı olanlar yüzde 8,7, Emekli Sandığı kayıtlı olanlar yüzde 7,5 oranında” şeklinde konuştu.

“HANELERİN YÜZDE 61,2’SİNİN AYLIK NET GELİRİ ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA"
Deneklere, ‘Hane geliri kaç kişi tarafından karşılanıyor?’ sorusunu da yönelttiklerini ifade eden Görmez, şunları söyledi: “Yüzde 84’ünde bir kişi var hanede çalışan. İki kişi olan yüzde 14,3. Yani her evden neredeyse bir kişi çalışıyor, ikinci kişi yok durumunda. Hane halkı gelirlerine baktık, yüzde 61,2’sinin aylık net geliri asgari ücretin altında Mersin’de. Bu ürkütücü bir tablo Mersin için. Araştırma sonucuna göre, yüzde 67’si kazancından memnun değil. Memnun olanların oranı yüzde 13. Geçinme durumuna baktık, çok zor geçinen yüzde 44, ‘çok kolay geçiniyorum’ diyen neredeyse yok, orta düzeyde yüzde 21 çıkıyor. 5 yıl öncesine göre maddi ya da manevi anlamda gelişmişlik durumu gerileyen hanelerin oranı yüzde 50, aynı seviyede kalan hanelerin oranı yüzde 37, gelişen hanelerin oranı yüzde 13. Türkiye’de de benzer bir tablo var ama Mersin’de tablo biraz daha son 5 yılda geriye gitmiş.”

“YÜZDE 9’U YARDIM ALIYOR”
Mersin’de son 1 yılda hanelerin yüzde 9’unun ayni ya da nakdi yardım aldığına işaret eden Görmez, şöyle devam etti:
“Ama şu da ilginç, belediyeler yardım yapmıyor, merkezi idare yardım yapıyor gözüküyor. Son 1 yılda yardım alanların yüzde 76’sı devlet eliyle, yüzde 13 belediyeden, yüzde 7,3 akraba-komşudan, yüzde 1,9’u müftülükten yardım almış. Doğduğundan beri Mersin’de yaşayanların oranı yüzde 42,8, Mersin’e göç edenlerin oranı yüzde 57,2. Mersin’e göç edenlerin yüzde 29’u 15 yıldan daha uzun süredir Mersin’de yaşıyor.

Mersin’e bir umutla gelenlerin de geldiklerinden bu yana hayatlarında ciddi bir değişiklik olmamış. Zaten Mersin son 5 yılda da göç almıyor. Herkes ‘Mersin çok göç alıyor’ diyor ama Mersin göç almıyor. Bu tabloda Mersin göç almaz zaten. Eğer yüzde 49’u ‘hayatımda bir değişiklik olmadı’, yüzde 27’si ‘daha kötüye gitti’ diyorsa, burada bir sıkıntı var. Hanelerin yüzde 22’sinde de engelli var.”

Mersin’de kiracı olanların oranının yüzde 31,4, ev sahibi olanların oranının ise yüzde 55,4 olduğu bilgisini veren Görmez, “Konutların çoğu sorunlu konutlar. Özellikle Akdeniz ve Toroslar ilçelerinde çok ciddi anlamda sorunlu konut var. Elektrik, su gibi ödemelerin haneye çok yük getirdiğini belirtenlerin oranı yüzde 60,8 çıktı ki, bu rakam asgari ücretin altında gelire sahip olanlarla neredeyse denk durumda” dedi.
Prof. Dr. Görmez, tüm Mersin’i önümüzdeki 4 yıl boyunca taramayı ve sürekli olarak endeksi yenilemeyi ve güncelleştirmeyi planladıklarını da sözlerine ekledi.