Merkez Hazine'ye kredi açmayacak

Merkez Bankası, 5 Kasım 2001'den itibaren Hazine'ye kredi açmayacak, avans vermeyecek. Böylelikle karşılıksız para basılması engellenecek. Hazine, ihtiyaç duyduÄŸu kaynağı ikincil piyasalardan saÄŸlayacak. Merkez Bankası Kanunu'nda deÄŸiÅŸiklik yapılmasına dair 25 Nisan 2001 tarihli ve 4651 sayılı Kanun'un 56. maddesi, 5 Kasım 2001 tarihinde yürürlüğe giriyor. Buna göre, Merkez Bankası, 5 Kasım'dan itibaren Hazine ile kamu kurum ve kuruluÅŸlarına avans vermeyecek ve kredi açmayacak. Ayrıca Merkez Bankası, Hazine ile kamu kurum ve kuruluÅŸlarının ihraç ettiÄŸi borçlanma araçlarını birincil piyasadan satın almayacak. Banka bu Kanun'la yetki verilen iÅŸlemler dışında avans veremeyecek ve kredi açamayacak. VereceÄŸi avans ve açacağı kredi teminatsız veya karşılıksız olamayacak. Her ne ÅŸekilde olursa olsun kefil olamayacak ve doÄŸrudan kendisi ile ilgili iÅŸlemler dışında teminat veremeyecek. Avrupa BirliÄŸi standartlarına ve Avrupa Merkez Bankası'na uyum çerçevesinde çıkartılan kanunun 56. maddesinin yürürlüğe girmesi ile piyasalar bir bakıma yeniden ÅŸekillenecek. BANKNOT MATBAASI FAZLADAN ÇALIÅžMAYACAKKanun'da ''Bankanın Yapamayacağı Ä°ÅŸlemler'' baÅŸlığı altında yer alan madde uyarınca, Hazine ile kamu kurum ve kuruluÅŸlarına avans verilmesi ve kredi açılması yasaklanıyor. Böylelikle, karşılıksız para basılması engellenecek. Bu tarihten itibaren Hazine ile kamu kurum ve kuruluÅŸlarının ihraç ettiÄŸi borçlanma araçlarının birincil piyasadan satın alınması da yasak kapsamına girecek. Buna neden olarak, Hazine veya bir baÅŸka kamu kurum ve kuruluÅŸunun ihraç etmiÅŸ olduÄŸu borçlanma senetlerinin Banka tarafından birincil piyasadan satın alınması da karşılıksız para basılması anlamına gelebilmekte ve piyasa faiz oranlarının para politikası ile amaçlanan düzeyinden sapmasına neden olabilmesi gösteriliyor. Ä°htiyaç duyduÄŸu kaynağı Merkez Bankası'ndan borçlanamayan Hazine, doÄŸrudan ikincil piyasaya girerek buradan saÄŸlayacak. Hazine'ye ikincil piyasalara girerek borçlanabilmesine imkan saÄŸlayan Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Yasa tasarısı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu gündeminde bulunuyor. 5 Kasım tarihinden sonra, IMF tarafından Türkiye'ye verilen ve Merkez Bankası'ndaki Hazine hesabına yatırılan IMF kredilerin Hazinece ne ÅŸekilde kullandırılacağı üzerinde Merkez Bankası ve Hazine yetkilileri görüşmelerde bulunuyor. MERKEZ BANKASI'NIN BAÄžIMSIZLIÄžIMerkez bankalarının temel amacı olan fiyat istikrarının saÄŸlanabilmesinin önündeki en önemli engellerden biri, Hazine ile diÄŸer kamu kurum ve kuruluÅŸlarına avans verilmesi ve kredi açılması olarak görülüyor. Bu tür krediler, ekonomik birimlerce talep edilmediÄŸi halde parasal geniÅŸlemeye yol açmakta, diÄŸer bir deyiÅŸle sisteme ''karşılıksız'' para çıkmasına neden olmakta ve dolayısıyla, mevcut enflasyon düzeyini yükseltiyor. Merkez bankalarının bağımsızlığının en temel göstergelerinden biride hazine ve kamu kuruluÅŸlarına kredi açma zorunluluklarının olmamasıdır. Bu nedenle, ''ekonomik bağımsızlık'' olarak ifade edilen, merkez bankalarının hazineye avans vermemesi ve kamu kurum ve kuruluÅŸlarına kredi açmaması hususu, günümüz merkez bankacılığına yön veren öncelikli ilkeler içinde yer alıyor. AVRUPA BÄ°RLİĞİAB'nin temel anlaÅŸması niteliÄŸinde olan Maastricht AntlaÅŸması ve Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Statüsü'nün ilgili maddelerinde ''Avrupa Merkez Bankası ve milli merkez bankaları; topluluk kurumlarına, hükümetlere veya üye devletlere ait baÅŸka kamu kuruluÅŸlarına mevduatlarından fazla miktarda çek keÅŸide etmeyecekler veya daha baÅŸka bir tür kredi kolaylığı tanımayacaklar veya doÄŸrudan doÄŸruya onlardan borç senedi satın almayacaklardır'' hükmünü içeriyor. Â