Merkez enflasyonda iyimser ama temkinli

Merkez Bankası, önümüzdeki dönemin enflasyon açısından ''iyimser'' bir dönem olacağının tahmin edildiÄŸini bildirdi. Buna karşın kamu fiyat artışlarındaki enflasyon eÄŸiliminin beklenen düşüşü sınırlayabilecek bir risk unrusuru olarak görülüyor.Merkez Bankası'nın ''Mayıs Ayı Enflasyonu ve Görünüm'' baÅŸlıklı deÄŸerlendirmesinde, enflasyonda olumlu geliÅŸmeler gözlenmesine raÄŸmen, Mayıs ayı TÃœFE enflasyonu bekleyiÅŸlerin biraz üzerinde kaldığı, yılın ilk beÅŸ ayında ise birikimli enflasyonun yüzde 12,2'ye ulaÅŸtığı belirtildi. Ancak, enflasyonun bileÅŸenleri incelendiÄŸinde, TÃœFE enflasyonunu yükselten faktörlerin yaz aylarında tersine dönmesi beklendiÄŸi vurgulanan deÄŸerlendirmede, dolayısıyla önümüzdeki dönemin enflasyon açısından iyimser bir dönem olacağının tahmin edildiÄŸi ifade edildi. DeÄŸerlendirmede, yıl sonu enflasyon hedefinin ulaşılabilir olması için, ''kamu fiyat ayarlamalarının hedeflenen enflasyonla uyumlu bir ÅŸekilde devam etmesi, iç talebin fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı yaratmaması, yapısal reformlarla mali disiplinin kararlılıkla sürdürülmesi ve bekleyiÅŸlerin iyi yönetilerek mali piyasalardaki dalgalanmaların en aza indirilmesi'' gerektiÄŸinin altı çizildi.      ''SAVAÅž BÄ°TTÄ°, OLAÄžANÃœSTÃœ KOÅžULLAR ORTADAN KALKTI'' Nisan ayının, savaşın bitmesiyle birlikte, ''olaÄŸanüstü'' koÅŸulların ortadan kalktığı ve enflasyon açısından görünümün olumluya dönmeye baÅŸladığı bir ay olduÄŸu hatırlatılan deÄŸerlendirmede, bu sürecin döviz kurlarındaki gerileme ve akaryakıt fiyatlarındaki geliÅŸmelerle birlikte, 1987 yılı Haziran ayından bu güne ilk defa TEFE'de fiyatların 0,6 oranında düşmesi ile sonuçlandığına dikkat çekildi. TÃœFE'de de mevsimsel olarak artan giyim fiyatları ve beklentilerin ötesinde yüksek artış gösteren gıda fiyatları dışındaki gruplarda fiyat artışlarının oldukça düşük kaldığına iÅŸaret edilen deÄŸerlendirmede, TÃœFE'de Mayıs ayı gerçekleÅŸmesinin bekleyiÅŸlerin üzerinde olduÄŸu, yıllık enflasyonun da yüzde 30,7'ye yükseldiÄŸi belirtildi ve şöyle devam edildi:      ''Ancak, bu durumun, gıda ve giyim fiyatlarındaki artışlar ve daha önce de bir kaç kez altını çizdiÄŸimiz gibi 2002 yılı ilk yarısında enflasyonun seyrinden kaynaklanan baz etkisi nedeniyle ortaya çıktığı açıktır. Nitekim, gıda ve tarım dışı gruplardaki fiyat artışları incelendiÄŸinde enflasyondaki olumlu gidiÅŸat daha belirgin olarak görülmektedir. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre gıda dışı TÃœFE ve tarım dışı TEFE aylık artışları yılın ilk dört ayına göre önemli oranda yavaÅŸlamış, yıllık fiyat artışları da düşmeye devam etmiÅŸtir.''      ''TALEPTE CANLANMA RÄ°SK OLUÅžTURABÄ°LÄ°R''  ''Mayıs ayı sonunda gerçekleÅŸen kamu fiyat artışları enflasyon eÄŸiliminde önümüzdeki aylarda beklenen düşüşü sınırlayabilecek bir risk unsuru olarak görülmektedir'' denilen deÄŸerlendirmede, doÄŸalgaz fiyatlarında yapılan indirimin, bu olumsuzluÄŸun etkilerini sınırlayabileceÄŸi belirtildi. Öte yandan deÄŸerlendirmede, iç talepte görülen canlanma sinyallerinin yılın ikinci yarısında belirginleÅŸme olasılığı da enflasyon açısından risk oluÅŸturabileceÄŸine dikkat çekildi.      HAZÄ°RAN'DA TARIM VE GIDA FÄ°YATLARI Tarım fiyatlarının Haziran ayından itibaren hava koÅŸullarının da iyileÅŸmesi ile belirgin bir ÅŸekilde düşmesinin ve gıda fiyatlarının daolumlu etkilemesinin olası olduÄŸu belirtilen deÄŸerlendirmede, ÅŸunlar kaydedildi: ''GeçtiÄŸimiz aylarda tarım fiyatlarındaki artışların TÃœFE gıda grubu üzerinde yaratabileceÄŸi olumsuzluklara dikkat çekmiÅŸtik. Bu olumsuzlukların Mayıs ayı rakamlarında kısmen görüldüğü söylenebilir. Bununla birlikte, önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarının seyrinin de olumluya dönmesi beklenmektedir. Yılın ilk beÅŸ ayında mevsimsellikten arındırılmış olarak dahi oldukça yüksek oranda artış gösteren tarım fiyatlarının Haziran ayından itibaren hava koÅŸullarının da iyileÅŸmesi ile belirgin bir ÅŸekilde düşmesi ve gıda fiyatlarını da olumlu etkilemesi olası görülmektedir. Bu durumda önümüzdeki dönemde, TEFE enflasyonundaki benzer eÄŸilimin TÃœFE'de de görüleceÄŸi tahmin edilmektedir.''TEFE ENFLASYONUNDA NEGATÄ°F GERÇEKLEÅžME Merkez Bankası'nın ''Mayıs Ayı Enflasyonu ve Görünüm'' baÅŸlıklı deÄŸerlendirmesinde,  Mayıs ayında Türk lirasının güçlenmesi ve akaryakıt ürünleri fiyatlarındaki gerilemenin, TEFE enflasyonunun 1987 yılı Haziran ayından bu güne ilk defa negatif gerçekleÅŸmesine neden olduÄŸu ifade edildi. TÃœFE artışında ise gıda fiyatlarının önemli rol oynandığı belirtilen deÄŸerlendirmede, ''Genel TÃœFE artışı geçen yılın Mayıs ayının üzerinde gerçekleÅŸmesine raÄŸmen, gıda dışı TÃœFE artışı yüzde 1,5 ile 2002 yılı Mayıs ayının gerisinde kalmıştır. Gıda dışı TÃœFE'deki artış bir önceki aya göre de yavaÅŸlamış, Nisan ayında yüzde 29,3 olan gıda dışı TÃœFE'deki yıllık enflasyon Mayıs ayında yüzde 28,6'ya gerilemiÅŸtir'' denildi. Mevsimsellikten arındırılmış enflasyonun son üç aydaki ortalaması TEFE'de yüzde 1,4, TÃœFE'de ise yüzde 2,4 olduÄŸu hatırlatılan deÄŸerlendirmede, ÅŸunlar kaydedildi:     ''Söz konusu ortalama oranlar yıllık bazda sırasıyla yüzde 19,0 ve yüzde 33,2'ye karşılık gelmektedir. Aynı dönemde, söz konusu büyüklükler aylık olarak tarım dışı TEFE'de yüzde 0,3, gıda dışı TÃœFE'de ise yüzde 1,9 olmuÅŸtur. Bu artışlar yıllık olarak, tarım dışı TEFE'de yüzde 3,4'e, gıda dışı TÃœFE'de ise yüzde 25,9'a karşılık gelmektedir''        TÃœFE'DEKÄ° GELÄ°ÅžMELER Mayıs ayında TÃœFE artışı bekleyiÅŸlerin 0,4 puan üzerinde kaldığı hatırlatılan deÄŸerlendirmede, yüzde 1,6 oranındaki fiyat artışının 1,2 puanı gıda ve giyim gruplarından kaynaklandığı, mal grubu fiyat artışının, giyim grubundaki yüzde 6,4 oranındaki artışa raÄŸmen yüzde 1,6 oranında gerçekleÅŸtiÄŸi bildirildi.    Hizmet grubunda da fiyat artışının, saÄŸlık hizmetleri fiyat artışının düşük oranda kalmasına karşın, özellikle ulaşım hizmetleri fiyatlarındaki artışın katkısıyla yüzde 1,5 olduÄŸu ifade edilen deÄŸerlendirmede, gıda, içki ve tütün grubu fiyat artışı, Mayıs ayında yüzde 1,8 oranında gerçekleÅŸtiÄŸi kaydedildi. Mevsimsellikten arındırılarak bakıldığında, gıda grubu fiyat artışı yüzde 4,2 ile Mart ayındaki yüzde 6,2'lik artışın ardından son 17 ayda gerçekleÅŸen en yüksek ikinci artış olduÄŸuna dikkat çekilen deÄŸerlendirmede, ''Gıda fiyatlarındaki artışta önceki aylarda tarım fiyatlarının izlediÄŸi yüksek seyrin önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Giyim grubu fiyat artışı ise mevsimsellikten kaynaklanmıştır'' denildi. TÃœFE'de gıda ve giyim dışındaki gruplarda genel olarak fiyat artışları oldukça sınırlı kaldığı belirtilen deÄŸerlendirmede, mevsimsellikten arındırılmış TÃœFE artışının ise yüzde 1,7'den yüzde 2,5'e yükseldiÄŸi, bu durumun büyük ölçüde gıda fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığı kaydedildi.     DeÄŸerlendirmede, mevsimsellikten arındırılmış gıda dışı TÃœFE artışının yüzde 1,5 ile son 8 aydaki en düşük deÄŸerine gerilediÄŸine dikkat çekildi.      TEFE'DEKÄ° GELÄ°ÅžMELER Mevsimsellikten arındırılmış TEFE enflasyonunun, yüzde 0,2 oranında artış gösterdiÄŸi Mayıs ayı TEFE enflasyon geliÅŸmelerinde, imalat sanayi fiyatları belirleyici olduÄŸu belirtilen deÄŸerlendirmede, 2002 yılı Aralık ayından itibaren yüksek seyreden aylık tarım fiyat artış oranının, Mayıs ayında yüzde -0,1 oranında gerçekleÅŸerek TEFE'deki düşüşü desteklediÄŸi ifade edildi.     DeÄŸerlendirmede, ''mevsimsellikten arındırılmış olarak bakıldığında da, tarım fiyat artış oranının Nisan ayındaki yüzde 4,9'un ardından Mayıs ayında yüzde 3,4 seviyesine gerilediÄŸi, ancak yine de mevsimsellikten arındırılmış TEFE artış oranı olan yüzde 0,2'nin oldukça üzerinde kaldığının görüldüğü'' bildirilirken, Ocak ayından beri sürekli olarak gerileyen tarım dışı TEFE aylık artış oranının ise Mayıs ayında yüzde -0,8 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi kaydedildi. Tarım dışı TEFE enflasyonunda gerilemenin, toplam imalat sanayi fiyatlarının yüzde 0,7 oranında gerilemesinden kaynaklandığına iÅŸaret edilen deÄŸerlendirmede, şöyle devam edildi: ''Kamu imalat sanayi fiyatları Mayıs ayında da gerilemeye devam etmiÅŸ ve yüzde 3,0 oranında düşüş göstermiÅŸtir. Bu geliÅŸmede, kamu imalat sanayi içinde en yüksek ağırlığa sahip olan petrol ürünleri imalatı sektörü fiyatlarının, uluslararası ham petrol fiyatlarında ayın ilk yarısında meydana gelen düşüşe ve Türk lirasının güçlenmesine baÄŸlı olarak yüzde 4,1 oranında gerilemesi önemli rol oynamıştır. Böylelikle, Mayıs ayında, yıllık fiyat artış oranı kamu imalat sanayinde yüzde 43,2'den yüzde 35'e gerilemiÅŸtir.   Özel imalat sanayi fiyatları ise maliyet baskısının etkisini kaybettiÄŸi Nisan ayında olduÄŸu gibi Mayıs ayında da sınırlı bir oranda, yüzde 0,3 oranında, artmıştır. Bu oran, özel imalat sanayi fiyatlarında 1982-2003 yılları arasında görülen en düşük artış oranıdır. Buna paralel olarak, özel imalat sanayi yıllık artış oranı, Mayıs ayında yüzde 28'e gerilemiÅŸtir.''Â