Merkez’den kredi kartlarına aylık yüzde 5.75 faiz sınırı
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Nisan 03, 2006 00:00
Merkez Bankası, bankaların kredi kartlarına uygulayacağı faiz oranının üst sınırını akti faiz için yüzde 5.75, aylık gecikme faizi için de yüzde 6.88 olarak belirledi. Merkez Bankası Başkanvekili Erdem Başçı, kredi kartı faizlerinin, diğer kredi faizlerine göre dünyanın her yerinde yüksek olmasının "anlaşılabilir" olduğunu söyleyerek, "Ama 5 ayda, kredi kartı faizleri ile diğer kredi türlerinin faizleri arasındaki makas açıldı" dedi.
KREDİ Kartları Yasası ile kart işlemlerinde uygulanacak akdi faiz oranlarını belirleme yetkisi verilen Merkez Bankası, ilk düzenlemesini dün yayımladığı tebliğle ilan etti. Kredi kartlarına 1 Haziran’dan itibaren uygulanacak akdi faiz oranı, yüzde 5.75, aylık gecikme faizinin üst sınırı ise yüzde 6.88 olarak belirlendi. Aylık en yüksek gecikme faiz oranı, dolar için 3.34, Euro için ise yüzde 3.05 olarak uygulanacak. Merkez Bankası’nın konuyla ilgili "Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliği", Resmi Gazete’de yayımlanırken, Başkanvekili Erdem Başçı da "bu konuyla sınırlı olmak üzere", EMD (Ekonomi Muhabirleri Derneği) ile dün sabah biraraya geldi. Toplantıya, Başçı’nın yanısıra, bu akşam emekliye ayrılacak olan Başkan Yardımcısı Fatih Özatay, Başkan Yardımcısı vekili Rifat Günay, Piyasalar Genel Müdürü Çiğdem Köse ve Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdür Yardımcısı Çiğdem Koğar katıldı.
MAKAS BEŞ AYDIR AÇIK: Başçı, kredi kartı faizlerinin, diğer kredi faizlerine göre dünyanın her yerinde yüksek olmasının "anlaşılabilir" olduğunu söyleyerek, "Ama özellikle son 5 ayda, kredi kartı faizleri ile diğer kredi türlerinin faizleri arasındaki makas açıldı. Bu dikkat çekici bir durum. Neden böyle olduğu konusunda Merkez Bankası olarak bir süredir çalışıyoruz" diye konuştu. Kredi kartı dışındaki diğer kredi türlerinde piyasa rekabetinin çalıştığını gözlediklerini söyleyen Başçı, şunları söyledi: "Tüketici kredi faizleri düştü. Mevduatta yoğun bir rekabet var. Ama kredi kartlarında rekabet çalışmıyor. Biz bu rekabeti engelleyen iki faktör saptadık. Bu engellerden birisi yasanın yürürlüğe girmesiyle ortadan kalktı. İkinci engel de Merkez Bankası’nın ne yapacağı konusundaki belirsizlikten kaynaklanıyordu. İkinci engel de bu tebliğle ortadan kalktı."
ENGELLER İYİ NİYETLİYDİ: Kart faizlerinde rekabeti bozan iki unsurun aslında iyi niyetle konulduğu söyleyen Başçı, üç yıl önce Tüketiciyi Koruma Yasası kapsamında getirilen "gecikme faizi akdi faizin yüzde 30’unu geçemez" kuralının akdi faiz oranlarının yüksek kalmasına neden olduğunu vurguladı. Aynı şekilde geçen yıl şubatta gündeme gelen Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasası’nın da af söylentilerine yol açtığını belirterek, "Piyasa da bu söylentilere faizle yanıt verdi" dedi.
FAİZLER REKABETLE DÜŞECEK: Bu iki engelin ortadan kalkmasının, rekabeti daha sağlıklı hale getireceğini vurgulayan Başçı, "Önümüzdeki dönemde hep birlikte izleyeceğiz" dedi. Erdem Başçı, Merkez Bankası olarak, konuyla ilgili kamu ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte ortak tüketicileri bilgilendirme kampanyaları düzenleyeceklerini açıkladı.
ZORLA DÜŞÜRMEK OLMAZ: Başçı, belirlenen oranların, tüketicilerin beklentilerinin altında kaldığını söyleyen bir gazeteciye, "Merkez Bankası kredi kartı faizlerini düşürmek için zorla bir şey yapmayacaktır. Bundan fazlasını yapmayacaktır" dedi. "İktisatta (kasıtlı davranışların kastedilmeyen sonuçları) diye bir kural vardır" diyen Başçı, "Bir niyetle yola çıkıp aksine bir sonuçla karşılaşabilirsiniz" dedi. Başçı, şu değerlendirmede bulundu: "Bu yasanın gerekçesinde, ortalamaların çok çok üzerinde faiz uygulanmasından bahsediliyor. Çok artmışsa indirilmesini söylüyor. Modern para politikası uygulamaları ile örtüşüyor. Uluslararası uygulamalar çok önemli. Uluslararası uygulamalara bakın. Fransa’da kredi kartı faiz oranı piyasa ortalamasının yüzde 33 üzerinde belirleniyor. Piyasa ortalamasının orada da aşağı çekilmesi görevi yok. Beklentileri karşılamayabilir ama verilen görev bu. Merkez Bankası’nın verilen görevin dışına çıkma gibi bir lüksü yok."
Başçı, atama sorularını yanıtlamadı, ’not aldı’
MERKEZ Bankası Başkanvekili Erdem Başçı, EMD üyelerinin bütün ısrarlı sorularına karşın, konunun dışında konuşmaktan ve yanıt vermekten büyük bir özenle kaçındı. Başçı, başkanlık atamasına ilişkin bütün sorulara, "sorunuzu not ediyorum" diye yanıtladı. Başçı, "Sayın Bakan Merkez Bankası başkanlığına atanmayacağınızı ilk günden bildiğinizi açıkladı. Bu süreçte eşinizin başörtüsü bile tartışıldı. Siz de eşiniz de yıprandınız. Gerçekten atanmayacağınızı bilmiyor muydunuz" sorusuna "Gündemin çok dışında" diye cevap verdi. Son Para Politikası Kurulu toplantısı değerlendirmesinde yer alan "Piyasaların para politikasıyla ilgili belirsizlik algılamalarını" hatırlatarak "Ne demek istediniz?" diyen gazeteciye ise Başçı, "Merkez Bankası’nın iletişim araçları, Para Politikası Kurulu toplantılarının değerlendirme özeti ve Enflasyon Raporudur" diye kaçamak yanıt verdi. Başçı, başkanlık atamasının bu kadar tartışıldığı bir sırada düzenlediği basın toplantısının zamanlamasını soran bir gazeteciye ise Başçı, "Merkez Bankası’nın bunu tam da bu gün yapması gerekiyordu" diye yanıt verdi. Bu akşam emekliye ayrılacak olan Başkan Yardımcısı Fatih Özatay ise "Niye emekliye ayrılıyorsunuz?" sorusuna, "Aslında emekliye ayrılmıyorum. Zaten ders veriyordum. ETÜ’de dekan olarak görevimi sürdüreceğim" diye yanıtladı. Özatay, "Merkez Bankası’nda kimse kalmayacak" diyen bir gazeteciyi, "Merkez Bankası’nda çok değerli arkadaşlarımız var. Desteklemeniz gerekiyor" diye yanıtlarken, Başçı’nın bu yanıta başını sallayarak onay verdiği görüldü.
Amaç müdahale değil, sapmayı önlemek
MERKEZ Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdür Yardımcısı Çiğdem Koğar, yaptıkları düzenlemenin amacının "müdahale değil, oynaklık ve sapmaları önlemeye dönük" olduğunu açıkladı. Kredi Kartı Azami Faiz Oranları konusunda teknik sunuş yapan Koğar, kart faizlerinin bütün dünyada yüksek olduğunu ve bunun üç nedeni bulunduğunu söyledi. Bu nedenleri; teminatın zayıflığı, likidite riski (nakit çıkışları) ve kurulum maliyeti olarak sıralayan Koğar, Batı’dan da örnekler verdi. ABD’de bireysel kredilerde yüzde 7.5 olan ortalama faiz oranını, kredi kartlarında yüzde 12.5’e kadar yükseliyor. Bunun gibi bireysel kredi, kredi kartı faizleri; İngiltere’de yüzde 14.2-16.5, Avustralya’da yüzde 12-16.8, Yeni Zelanda yüzde 13.7-18.8 olarak uygulanıyor. Bu verilere karşın Türkiye’de tüketici kredisi faizleri yüzde 22.6’yken, kredi kartı faizleri yüzde 84.8 düzeyinde seyrediyor. Bankaların kredi kartı işlemlerinde uygulayacağı aylık azami faiz oranlarını, sektörün ağırlıklı ortalama faiz oranlarına, binde 5 piyasa marjı eklenerek belirlediğini söyleyen Koğar şöyle dedi: "Bankaların kredi kartı işlemlerinde uyguladıkları aylık azami akdi faiz oranları yüzde 2.75 ila 6.50 arasında değişmekte olup, kredi kartı hamillerinin önünde tercih yapabilecekleri geniş bir faiz yelpazesi bulunmaktadır." dedi.
Düzenleme yüzde 44’ü ilgilendiriyor
TOPLANTIDAKİ teknik nitelikli soruların büyük bölümüne, Erdem Başçı’nın isteğiyle, başkan yardımcısı vekili Rifat Günay yanıt verdi. Günay, daha düşük faiz oranları uygulayan bankaları seçmenin tüketicinin tercihinde bir konu olduğunu kaydetti. Günay, faiz oranları aşağıya indikçe, bankaların taksit uygulamalarını da gözden geçirebileceğini söyledi. Günay, bu düzenlemenin borcunu taksitlerle ödeyen yüzde 44’lük kart kullanıcısını ilgilendirdiğini açıkladı. Tüketicilerin yüzde 60’ının borçlarının tamamını ödediğini söyleyen Günay, bu grup açısından faizin bir önemi bulunmadığını vurguladı. Yeni yasa gereğince sözleşmelerin değişmek zorunda olduğunu ve sözleşmelerin 12 punto olması gerektiğini de anımsatarak, "Belki biraz okumanız, zaman ayırmamız gerekiyor" dedi.
Uymayan banka 10 bin YTL ceza ödeyecek
MERKEZ Bankası’nın kredi kartı aylık faizleri ile ilgili getirdiği sınırlamaya uymayan bankalar 10 bin YTL para cezası ödeyecekler. Merkez Bankası, kredi kartlarına uygulanacak en yüksek faiz oranı ise gecikme faiz oranlarını her üç ayda bir yeniden belirleyecek. Yasa gereği bir sonraki azami faiz oranları ise temmuz ayında duyurulacak.
Beş banka faiz indirecek
MERKEZ Bankası’nın düzenlemesine göre Merkez Bankası’nın saptadığı listede yer alan 22 bankadan beşi faizlerini indirmek zorunda kalacak. Faiz oranları yüzde 5.75’in üzerinde olduğu için, 1 Haziran’dan itibaren faizlerini indirmek zorunda kalacak beş banka şunlar: Anadolubank (yüzde 6.5), Citibank (yüzde 5.95) Garanti Bankası (yüzde 5.95), Finansbank (yüzde 5.85) ve HSBC Bank (yüzde 5.85).
MAKAS BEŞ AYDIR AÇIK: Başçı, kredi kartı faizlerinin, diğer kredi faizlerine göre dünyanın her yerinde yüksek olmasının "anlaşılabilir" olduğunu söyleyerek, "Ama özellikle son 5 ayda, kredi kartı faizleri ile diğer kredi türlerinin faizleri arasındaki makas açıldı. Bu dikkat çekici bir durum. Neden böyle olduğu konusunda Merkez Bankası olarak bir süredir çalışıyoruz" diye konuştu. Kredi kartı dışındaki diğer kredi türlerinde piyasa rekabetinin çalıştığını gözlediklerini söyleyen Başçı, şunları söyledi: "Tüketici kredi faizleri düştü. Mevduatta yoğun bir rekabet var. Ama kredi kartlarında rekabet çalışmıyor. Biz bu rekabeti engelleyen iki faktör saptadık. Bu engellerden birisi yasanın yürürlüğe girmesiyle ortadan kalktı. İkinci engel de Merkez Bankası’nın ne yapacağı konusundaki belirsizlikten kaynaklanıyordu. İkinci engel de bu tebliğle ortadan kalktı."
ENGELLER İYİ NİYETLİYDİ: Kart faizlerinde rekabeti bozan iki unsurun aslında iyi niyetle konulduğu söyleyen Başçı, üç yıl önce Tüketiciyi Koruma Yasası kapsamında getirilen "gecikme faizi akdi faizin yüzde 30’unu geçemez" kuralının akdi faiz oranlarının yüksek kalmasına neden olduğunu vurguladı. Aynı şekilde geçen yıl şubatta gündeme gelen Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasası’nın da af söylentilerine yol açtığını belirterek, "Piyasa da bu söylentilere faizle yanıt verdi" dedi.
FAİZLER REKABETLE DÜŞECEK: Bu iki engelin ortadan kalkmasının, rekabeti daha sağlıklı hale getireceğini vurgulayan Başçı, "Önümüzdeki dönemde hep birlikte izleyeceğiz" dedi. Erdem Başçı, Merkez Bankası olarak, konuyla ilgili kamu ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte ortak tüketicileri bilgilendirme kampanyaları düzenleyeceklerini açıkladı.
ZORLA DÜŞÜRMEK OLMAZ: Başçı, belirlenen oranların, tüketicilerin beklentilerinin altında kaldığını söyleyen bir gazeteciye, "Merkez Bankası kredi kartı faizlerini düşürmek için zorla bir şey yapmayacaktır. Bundan fazlasını yapmayacaktır" dedi. "İktisatta (kasıtlı davranışların kastedilmeyen sonuçları) diye bir kural vardır" diyen Başçı, "Bir niyetle yola çıkıp aksine bir sonuçla karşılaşabilirsiniz" dedi. Başçı, şu değerlendirmede bulundu: "Bu yasanın gerekçesinde, ortalamaların çok çok üzerinde faiz uygulanmasından bahsediliyor. Çok artmışsa indirilmesini söylüyor. Modern para politikası uygulamaları ile örtüşüyor. Uluslararası uygulamalar çok önemli. Uluslararası uygulamalara bakın. Fransa’da kredi kartı faiz oranı piyasa ortalamasının yüzde 33 üzerinde belirleniyor. Piyasa ortalamasının orada da aşağı çekilmesi görevi yok. Beklentileri karşılamayabilir ama verilen görev bu. Merkez Bankası’nın verilen görevin dışına çıkma gibi bir lüksü yok."
Başçı, atama sorularını yanıtlamadı, ’not aldı’
MERKEZ Bankası Başkanvekili Erdem Başçı, EMD üyelerinin bütün ısrarlı sorularına karşın, konunun dışında konuşmaktan ve yanıt vermekten büyük bir özenle kaçındı. Başçı, başkanlık atamasına ilişkin bütün sorulara, "sorunuzu not ediyorum" diye yanıtladı. Başçı, "Sayın Bakan Merkez Bankası başkanlığına atanmayacağınızı ilk günden bildiğinizi açıkladı. Bu süreçte eşinizin başörtüsü bile tartışıldı. Siz de eşiniz de yıprandınız. Gerçekten atanmayacağınızı bilmiyor muydunuz" sorusuna "Gündemin çok dışında" diye cevap verdi. Son Para Politikası Kurulu toplantısı değerlendirmesinde yer alan "Piyasaların para politikasıyla ilgili belirsizlik algılamalarını" hatırlatarak "Ne demek istediniz?" diyen gazeteciye ise Başçı, "Merkez Bankası’nın iletişim araçları, Para Politikası Kurulu toplantılarının değerlendirme özeti ve Enflasyon Raporudur" diye kaçamak yanıt verdi. Başçı, başkanlık atamasının bu kadar tartışıldığı bir sırada düzenlediği basın toplantısının zamanlamasını soran bir gazeteciye ise Başçı, "Merkez Bankası’nın bunu tam da bu gün yapması gerekiyordu" diye yanıt verdi. Bu akşam emekliye ayrılacak olan Başkan Yardımcısı Fatih Özatay ise "Niye emekliye ayrılıyorsunuz?" sorusuna, "Aslında emekliye ayrılmıyorum. Zaten ders veriyordum. ETÜ’de dekan olarak görevimi sürdüreceğim" diye yanıtladı. Özatay, "Merkez Bankası’nda kimse kalmayacak" diyen bir gazeteciyi, "Merkez Bankası’nda çok değerli arkadaşlarımız var. Desteklemeniz gerekiyor" diye yanıtlarken, Başçı’nın bu yanıta başını sallayarak onay verdiği görüldü.
Amaç müdahale değil, sapmayı önlemek
MERKEZ Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdür Yardımcısı Çiğdem Koğar, yaptıkları düzenlemenin amacının "müdahale değil, oynaklık ve sapmaları önlemeye dönük" olduğunu açıkladı. Kredi Kartı Azami Faiz Oranları konusunda teknik sunuş yapan Koğar, kart faizlerinin bütün dünyada yüksek olduğunu ve bunun üç nedeni bulunduğunu söyledi. Bu nedenleri; teminatın zayıflığı, likidite riski (nakit çıkışları) ve kurulum maliyeti olarak sıralayan Koğar, Batı’dan da örnekler verdi. ABD’de bireysel kredilerde yüzde 7.5 olan ortalama faiz oranını, kredi kartlarında yüzde 12.5’e kadar yükseliyor. Bunun gibi bireysel kredi, kredi kartı faizleri; İngiltere’de yüzde 14.2-16.5, Avustralya’da yüzde 12-16.8, Yeni Zelanda yüzde 13.7-18.8 olarak uygulanıyor. Bu verilere karşın Türkiye’de tüketici kredisi faizleri yüzde 22.6’yken, kredi kartı faizleri yüzde 84.8 düzeyinde seyrediyor. Bankaların kredi kartı işlemlerinde uygulayacağı aylık azami faiz oranlarını, sektörün ağırlıklı ortalama faiz oranlarına, binde 5 piyasa marjı eklenerek belirlediğini söyleyen Koğar şöyle dedi: "Bankaların kredi kartı işlemlerinde uyguladıkları aylık azami akdi faiz oranları yüzde 2.75 ila 6.50 arasında değişmekte olup, kredi kartı hamillerinin önünde tercih yapabilecekleri geniş bir faiz yelpazesi bulunmaktadır." dedi.
Düzenleme yüzde 44’ü ilgilendiriyor
TOPLANTIDAKİ teknik nitelikli soruların büyük bölümüne, Erdem Başçı’nın isteğiyle, başkan yardımcısı vekili Rifat Günay yanıt verdi. Günay, daha düşük faiz oranları uygulayan bankaları seçmenin tüketicinin tercihinde bir konu olduğunu kaydetti. Günay, faiz oranları aşağıya indikçe, bankaların taksit uygulamalarını da gözden geçirebileceğini söyledi. Günay, bu düzenlemenin borcunu taksitlerle ödeyen yüzde 44’lük kart kullanıcısını ilgilendirdiğini açıkladı. Tüketicilerin yüzde 60’ının borçlarının tamamını ödediğini söyleyen Günay, bu grup açısından faizin bir önemi bulunmadığını vurguladı. Yeni yasa gereğince sözleşmelerin değişmek zorunda olduğunu ve sözleşmelerin 12 punto olması gerektiğini de anımsatarak, "Belki biraz okumanız, zaman ayırmamız gerekiyor" dedi.
Uymayan banka 10 bin YTL ceza ödeyecek
MERKEZ Bankası’nın kredi kartı aylık faizleri ile ilgili getirdiği sınırlamaya uymayan bankalar 10 bin YTL para cezası ödeyecekler. Merkez Bankası, kredi kartlarına uygulanacak en yüksek faiz oranı ise gecikme faiz oranlarını her üç ayda bir yeniden belirleyecek. Yasa gereği bir sonraki azami faiz oranları ise temmuz ayında duyurulacak.
Beş banka faiz indirecek
MERKEZ Bankası’nın düzenlemesine göre Merkez Bankası’nın saptadığı listede yer alan 22 bankadan beşi faizlerini indirmek zorunda kalacak. Faiz oranları yüzde 5.75’in üzerinde olduğu için, 1 Haziran’dan itibaren faizlerini indirmek zorunda kalacak beş banka şunlar: Anadolubank (yüzde 6.5), Citibank (yüzde 5.95) Garanti Bankası (yüzde 5.95), Finansbank (yüzde 5.85) ve HSBC Bank (yüzde 5.85).