Merkez Bankası: Gıda fiyatlarındaki yükseliş trendi sürecek

TCMB, "Temmuz Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu"nu yayımladı.

Rapora göre, temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 0,09 arttı ve yıllık tüketici enflasyonu 0,39 puan azalarak yüzde 6,81'e düştü. Bu dönemde taze meyve sebze fiyatlarındaki düzeltme eğilimi devam etti. Buna karşılık kırmızı et fiyatlarındaki yükseliş eğiliminin devam etmesi, gıda ve yemek hizmetleri fiyatlarını olumsuz etkilemeyi sürdürdü. Sonuç olarak gıda grubu yıllık enflasyonu, bir önceki aya kıyasla yatay seyretti.

Petrol fiyatlarındaki düşüşün belirginleşmesiyle enerji grubunda yıllık enflasyon azaldı. Bu dönemde, döviz kuru etkilerine bağlı olarak temel mal grubu enflasyonu sınırlı bir oranda yükselirken, hizmet enflasyonu geriledi. Bu doğrultuda, çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu ve ana eğiliminde bir miktar iyileşme gözlendi.

Bu dönemde Özel Kapsamlı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Göstergesi-H (ÖKTG) ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranları da yaklaşık 0,2 puan gerileyerek sırasıyla yüzde 7,60 ve yüzde 7,31 düzeyinde gerçekleşti. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, temmuzda enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 0,16 ve 0,09 puan azaldı.

Hizmet grubunun katkısında 0,11 puanlık gerileme gözlenmiş olsa da mevcut durumda 2,49 puanla yıllık tüketici enflasyonuna en belirgin katkı bu gruptan geldi. Temel mal ve gıda gruplarının katkılarında ise belirgin bir değişiklik gözlenmedi.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde bir önceki aya göre iyileşme görüldü. Bu iyileşmede hizmet ve temel mal gruplarının her ikisi de belirleyici oldu.

LOKANTA GRUBUNDA FİYATLAR YÜKSELİYOR
Hizmet fiyatları temmuzda yüzde 0,8 artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 8,42'ye geriledi. Bu dönemde yıllık enflasyon, kira ve lokanta-otel grubunda yükselirken, haberleşme ve ulaştırma hizmetlerinde baz etkisiyle geriledi.

Kırmızı et fiyatlarındaki yukarı yönlü seyrin sürmesine bağlı olarak lokanta-otel grubundaki yüksek oranlı fiyat artışları temmuzda da sürdü ve bu grupta yıllık enflasyon yüzde 13,8'e yükseldi. Ayrıca bu dönemde kira ve diğer hizmet gruplarında da aylık artışlar nispeten yüksek seyretmeye devam etti.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu, temmuzda 0,09 puanlık artışla yüzde 6,05'e yükseldi. Bu dönemde yıllık enflasyon, dayanıklı tüketim mallarında yükselirken, giyim grubunda geriledi, giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda ise yatay seyretti. Giyim grubunda sezon indirimlerinin geçmiş yıllara kıyasla daha yüksek gerçekleşmesiyle yıllık enflasyon bu grupta yaklaşık 2 puan geriledi.

Diğer taraftan, mobilya, otomobil ve beyaz eşya fiyatlarındaki yüksek oranlı artışlar çerçevesinde dayanıklı tüketim malları fiyatları temmuzda yüzde 1,29 yükseldi. Söz konusu artışlarda döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli etkilerinin yanı sıra, özellikle mobilya ve belirli elektrikli ev aletleri (elektrikli süpürge, su ısıtıcısı, ütü) fiyatlarında gümrük vergisindeki artışın yansımaları da gözlendi.

"KIRMIZI ETTE YÜKSELİŞ TRENDİ SÜRDÜ"
Türk lirasındaki birikimli değer kaybının yansımaları giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda hissedilmeye devam etti ve bu grubun yıllık enflasyonunda Eylül 2014'ten beri gözlenen yavaşlama temmuz ayında durakladı.

Öte yandan enerji fiyatları temmuz ayında yüzde 0,47 azaldı. Bu gelişmede, uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak yüzde 1,53 gerileyen akaryakıt fiyatları belirleyici oldu. Yıllık enerji enflasyonu bu olumlu seyirle yüzde 1,58'e geriledi.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon temmuzda yatay seyrederek yüzde 9,25 oldu. Yıllık enflasyon, işlenmemiş gıda grubunda sınırlı oranda artarken, işlenmiş gıda grubunda yavaşlama eğilimini devam ettirdi. İşlenmemiş gıda grubunda taze meyve-sebze fiyatları son dönemdeki olumlu seyrini sürdürdü.

Diğer taraftan, kırmızı et fiyatlarındaki yüksek artış eğilimi devam ederken, beyaz et fiyatlarında da yüksek oranlı bir artış gözlendi. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı bu dönemde hızlandı. Ekmek tahıllar dışı işlenmiş gıda grubu genelinde Türk lirasındaki değer kaybının yanı sıra uluslararası fiyatların etkileri hissedildi.

Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu sınırlı bir artışla yüzde 10,38'e yükselirken, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise yüzde 5,24'e geriledi.

ÜRETİCİ FİYATLARINDAKİ ARTIŞ TRENDİ DEVAM ETTİ
Yurt içi üretici fiyatları temmuz ayında yüzde 0,32 azaldı, yıllık enflasyon yüzde 5,62'ye düştü. İmalat sanayi fiyatlarındaki düşüşte başta petrol olmak üzere uluslararası emtia fiyatları belirleyici oldu. Yıllık enflasyon imalat sanayi fiyatlarında yüzde 6,32'ye, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,07'ye geriledi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, temmuzda ara malı fiyatları gerilerken, sermaye mallarında fiyat artışlarının yavaşladığı, tüketim mallarında ise fiyatların yükseldiği görüldü.

Ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 0,69 düşerken, bu durumda grup genelinde gözlenen ılımlı fiyat hareketleri belirleyici oldu. Sermaye malı imalatındaki yüzde 0,35'lik fiyat artışında ise "diğer genel amaçlı makine" fiyatları ve motorlu kara taşıtları imalatı fiyatları ön plana çıktı.

Dayanıklı tüketim malları fiyat artışında mobilya ve tüketici elektroniği ön plana çıkarken, dayanıksız tüketim malları fiyatlarında ise meyve-sebze dışı gıda imalatı fiyatları belirleyici oldu.

Sonuç olarak, temmuz ayında tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar hafiflemeye devam etti.