Merkez Bankası: Enflasyonda vergi indirimi etkisi geçici olacak

Banka, “Nisan ayında, vergi oranlarındaki indirimin enflasyon üzerindeki etkisinin sürmesi bekleniyor. Otomobil ve beyaz eşya kalemlerindeki düşüşün enflasyona toplam etkisinin Mart ayına kıyasla daha sınırlı olacağı tahmin edilmektedir. Mobilya ve bilişim ürünlerinin KDV oranlarındaki indirimin de Nisan ayı enflasyonu üzerinde kısmen etkili olması beklenmektedir. Bununla birlikte, vergi oranlarındaki indirimlerin geçici süreyle yürürlükte kalması sebebiyle enflasyon üzerindeki olumlu etkilerinin de geçici olacağı not edilmelidir” değerlendirmesinde bulundu.

Merkez Bankası, Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri değerlendirmesini yayınladı. Mart ayında tüketici fiyat endeksinin yüzde 1,1 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 7,89’a yükseldiği anımsatılan açıklamada, “Bu yükselişte, Para Politikası Kurulu duyurularında da belirtildiği gibi, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki sert artış etkili olmuştur. Mart ayında döviz kurundaki hareketlerin kısa dönemli etkilerinin sınırlı kalmaya devam ettiği görülürken, hizmet fiyatlarındaki yavaşlama genele yayılarak belirginleşmiştir. Temel enflasyon göstergelerinin yıllık artış hızındaki düşüş kısmen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranlarındaki indirimleri yansıtırken, bu etki arındırıldığında da enflasyonun ana eğiliminin aşağı yönlü olduğu gözlenmektedir. Bu çerçevede, önümüzdeki dönemde enflasyondaki düşüşün sürmesi beklenmektedir” denildi.

Mart ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,10 oranında yükseldiği ve yıllık enflasyonun 0,16 puan artarak yüzde 7,89 olduğuna işaret edilen açıklamada, şu değerlendirmede bulunuldu:

ÖTV İNDİRİMİ YANSIDI

“Enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranı 2 puan düşerek yüzde 6,18’e gerilemiştir. Bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranı da bir önceki aya kıyasla 1,65 puan gerileyerek yüzde 5,55 seviyesinde gerçekleşmiştir. Özel kapsamlı enflasyon göstergelerindeki bu düşüş enflasyonun temel eğilimindeki yavaşlamanın yanı sıra ay içinde gerçekleştirilen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranlarındaki indirimleri de yansıtmaktadır.

Mart ayında mal grubu fiyatları yüzde 1,49 oranında artarken, hizmet grubu fiyatlarının yüzde 0,01 oranında azaldığına dikkat çekilen açıklamada, yıllık enflasyonun mal grubunda yüzde 7,75’e yükselirken, hizmet grubunda yüzde 8,29’a gerilediğine işaret edildi. Açıklamada şunlar kaydedildi:

İKTİSADİ DARALMANIN ETKİSİ VAR

“Hizmet fiyatlarında, iktisadi faaliyetteki daralmanın ve maliyetlerdeki düşüşün etkisiyle 2008 yılı son çeyreğinden itibaren gözlenen yavaşlama eğilimi Mart ayında belirginleşerek sürmüş, grup yıllık enflasyonu yaklaşık 1 puan gerilemiştir. Başta ulaştırma ile lokanta-oteller olmak üzere yavaşlamanın tüm hizmet alt gruplarına yayıldığı gözlenmiştir. Kira yıllık enflasyonu istikrarlı düşüş eğilimini sürdürmüş ve Mart ayında 0,4 puan azalarak yüzde 10,45 seviyesine gerilemiştir. Enerji grubu fiyatları Mart ayında yüzde 0,04 oranında düşmüş ve böylece grup yıllık enflasyonu yüzde 12,59’a gerilemiştir. Katı yakıtlar kaleminde Aralık ayından itibaren gözlenen gerileme eğilimi Mart ayında da sürmüş ve bu grupta fiyatlar yüzde 2,80 oranında düşmüştür. Diğer taraftan, akaryakıt ürünleri fiyatları yüzde 1,07 artış göstermiştir. Elektrik tarifelerinde Nisan ayı başında yapılan indirim ve baz etkisiyle enerji grubu yıllık enflasyonundaki gerilemenin önümüzdeki dönemde de sürmesi beklenmektedir.”

TÜTÜN FRENLEDİ

Mart ayında, enerji ve gıda dışı mal grubu fiyatlarının yatay bir seyir izlediği ve grup yıllık enflasyonunun yaklaşık 1 puan azalarak yüzde 4,23’e gerilediği belirtilen açıklamada, “Bu gelişmede, ÖTV indirimleri sonucunda dayanıklı mal grubunda gözlenen fiyat azalışları ile giyim grubu yıllık enflasyonunun gerilemesi etkili olurken, tütün ürünlerinde gözlenen yüzde 7,34’lük artış bu düşüşü sınırlamıştır. Altın fiyatları ise yüzde 3,13 oranında artmıştır” denildi.

Mart ayında altın hariç dayanıklı mal grubu fiyatları yüzde 3,95 oranında düşerken, grup yıllık enflasyonunun yüzde ?0,95’e gerilediği ifade edilen açıklamada, “ÖTV indirimine bağlı olarak otomobil ve beyaz eşya fiyatlarında sırasıyla yüzde 6,37 ve yüzde 6,85 düşüş gözlenmiştir. Beyaz eşya haricinde kalan elektrikli ve elektriksiz aletlerinin fiyatlarında ise belirgin bir değişim olmamıştır. Mobilya fiyatları aylık bazda yüzde 1,60 azalırken, grup yıllık enflasyonu yüzde 1,51’e gerilemiştir” denildi.

NİSAN’DA MOBİLYA VE BİLİŞİM VERGİ İNDİRİMİ ETKİLEYECEK

Nisan ayında, vergi oranlarındaki indirimin enflasyon üzerindeki etkisinin sürmesinin beklendiği kaydedilen açıklamada, ”Otomobil ve beyaz eşya kalemlerindeki düşüşün enflasyona toplam etkisinin Mart ayına kıyasla daha sınırlı olacağı tahmin edilmektedir. Diğer taraftan, mobilya ve bilişim ürünlerinin KDV oranlarındaki indirimin de Nisan ayı enflasyonu üzerinde kısmen etkili olması beklenmektedir. Bununla birlikte, vergi oranlarındaki indirimlerin geçici süreyle yürürlükte kalması sebebiyle enflasyon üzerindeki olumlu etkilerinin de geçici olacağı not edilmelidir” denildi.

Yılın ilk iki ayında geçtiğimiz yıllara kıyasla oldukça olumlu seyreden işlenmemiş gıda fiyatlarının, Mart ayında yüzde 8,58 oranında sert bir artış gösterdiği ve bu grupta yıllık enflasyonun yüzde 10,20’ye yükseldiği anlatılan açıklamada, “Fiyatları bir önceki aya göre yüksek oranda (yüzde 16,99) artan taze sebze ve meyve ürünleri bu gelişmede belirleyici olmuştur. Söz konusu fiyatlardaki bu keskin yükselişte ay içindeki olumsuz hava koşulları ile bu ürünlere olan dış talepte gözlenen göreli canlanmanın etkili olduğu düşünülmektedir” denildi.

İşlenmiş gıda fiyatlarının yıllık artış hızı Mart ayında da yavaşlamaya devam ettiği ve grup yıllık enflasyonunun bir önceki aya kıyasla 3,2 puan gerileyerek yüzde 8,30 olduğuna değinilen açıklamada, “İşlenmiş gıda fiyatlarındaki bu olumlu gelişmeye rağmen, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki sert yükseliş nedeniyle gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu yüzde 9,18’e yükselmiştir” denildi.

ARA MALLARINDA 0.21, SERMAYE MALLARINDA 1.04 ARTIŞ

Üretici fiyatlarının Mart ayında yüzde 0,29 oranında artarken, yıllık enflasyonun yüzde 3,46’ya gerilediği belirtilen açıklamada, tarım ürünlerinde fiyatların Mart ayında yüzde 0,29 yükselirken grup yıllık enflasyonundaki gerilemenin sürdüğü ifade edildi.

İmalat sanayi fiyatlarının Mart ayında yüzde 0,20 oranında yükseldiği kaydedilen açıklamada, şu değerlendirmede bulunuldu:

“Petrol ürünleri imalat sanayi fiyatları yüzde 1,90 oranında artmış, petrol ürünleri dışında kalan imalat sanayi fiyatlarında ise belirgin bir değişim gözlenmemiştir. MIGS sınıflamasına göre Mart ayında ara malları fiyatları yüzde 0,21, sermaye malları fiyatları ise yüzde 1,04 oranında artmıştır. Dayanıksız tüketim malları fiyatları, tütün ürünleri ve gıda ürünleri imalatı fiyatlarında gözlenen artışların etkisiyle aylık bazda yüzde 0,29 oranında yükselmiştir. Bu grupta, giyim eşyası imalatı fiyatlarında gözlenen yavaşlama sürmüştür. Öte yandan, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya imalatı fiyatları kaynaklı olarak yüzde 3,60 oranında düşmüştür. Yıllık bazda bakıldığında ise alt grupların tamamında yıllık enflasyonun gerilediği gözlenmektedir.”