Menkul sermaye iradı rehberi

Ticari faaliyeti olup bu faaliyetine bağlı olarak  faiz, repo vb. menkul sermaye iradı elde edenler, sözkonusu  gelirlerini ticari kazanç hükümleri doğrultusunda beyan edeceklerdir.�

BEYAN EDİLMEYECEK MENKUL SERMAYE İRATLARI

1- Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 55. maddesine göre;
• Mevduat faizi gelirleri.
• Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları ile kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve özel finans kurumlarınca kar va zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları.
• Repo gelirleri.
• Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları. 

2- Bedelsiz hisse senedi iktisabı.

3-Gelir Vergisi Kanunu’nun 86. maddesi uyarınca 07.10.2001 tarihinden itibaren düzenlenen şahıs sigorta poliçeleri nedeniyle elde edilen GVK 75 / 15 . madde kapsamındaki  menkul sermaye iratları.

4-Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 62. maddesi uyarınca,  ” Kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikeri kazançlarının”  dağıtımı halinde gerçek kişilerce elde edilen temettüler.

Yukarıda  dört madde halinde belirtilen kazançlar tutarına bakılmaksızın beyan edilmeyecektir. Başka gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de yine beyannameye dahil edilmeyeceklerdir

12 MİLYAR TL SINIRINI AŞMASI HALİNDE BEYAN EDİLECEK MENKUL SERMAYE İRATLARI

1- Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payları.

2-Her nevi tahvil ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler. ( 26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilen devlet tahvili ve hazine bonoları farklı vergileme rejimine sahiptir, bu konu bir sonraki bölümde açıklanacaktır.)
�
Yukarıda belirtilen kazançların 12 Milyar TL nı aşıp aşmadığı tespit edilirken varsa  indirim ve istisnaların dikkate alınması gerekir.

Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının beyana tabi olup olmadığı  belirlenirken kar payının brüt tutarının  yarısı dikkate alınır. Çünkü,  GVK Md. 22 uyarınca tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payının yarısı Gelir Vergisinden müstesnadır. Örnek vermek gerekirse, 2003 yılında 21  Milyar TL net kar payı elde eden gerçek kişi beyanname vermeyecektir. Bunun nedeni ise,   GV stopajı ve fon payı dikkate alındığında brüt kar payı 23.596.000.000 TL olur ki; bunun yarısı gelir vergisinden istisnadır. 23.596.000.000/2=11.798.000.000 TL dir. Rakam 12 Milyar TL nın altında kaldığı için beyanname verilmez. ( Ancak 12 Milyar TL sınırına bağlı olarak beyan edilecek başka geliri varsa bunların toplamı dikkate alınacaktır.) Kar paylarında beyanname verilmesi durumunda, kar dağıtımı yapılırken kurum bünyesinde gerçekleşen vergi tevkifatının tamamı  beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir.  �

Her nevi tahvil ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler  (dövize, altına veya başa bir değere endeksli olanlar hariç ) için indirim oranı uygulaması sözkonusudur. 2003 yılı gelirlerine uygulanacak indirim oranı %57.5 tir. Örnek verecek olursak,  2003 yılında  28 Milyar TL özel sektör tahvil faiz elde eden kişi beyanname vermeyecektir. 28.000.000.000* % 57,5= 16.100.000.000 TL
28.000.000.000 – 16.100.000.000 = 11.900.000.000 TL. Rakam 12 Milyar TL nın altında kaldığı için beyanname verilmez.�
 �
26.07.2001 TARİHİNDEN SONRA İHRAÇ EDİLEN DEVLET TAHVİLİ VE  HAZİNE BONOLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLERİN BEYANI �

Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 59. maddesi uyarınca  26.07.2001 – 31.12.2004 tarihleri arasında ihraç edilmiş davlet tahvili ve hazine bonolarının faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan kazançların belirli bir tutarı vergiden istisna edilmiştir. Faiz gelirleri için aynı zamanda enflasyon indirimi ( 2003 yılı için % 57.5 ) elden çıkarma gelirleri için maliyet bedeli endekslemesi de yapılacaktır.

26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilen  devlet tahvili ve hazine bonolarından elde edilen kazançların 2003 yılı için 121.794.000.000 TL’ sı vergiden istisnadır. Faiz gelirleri açısından enflasyon indirimi uygulandıktan sonra 121.794 Milyon TL kazançtan düşülecek, kalan tutar 12 Milyar TL’nı aşıyorsa beyanname verilecektir. Daha açık ifade etmek gerekirse,   26.07.2001 tarihinden sonra ihraç edilen  devlet tahvili ve hazine bonolarından elde edilen faiz geliri 314.809.411.764 TL nı aşmıyorsa beyanname verilmeyecektir.

600 MİLYON LİRAYI AŞMASI HALİNDE BEYAN EDİLECEK GELİRLER

1-Off-shore faiz gelirleri.

2-Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen gelirler.

3-Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri.

4-Her nevi alacak faizleri.

Yukarıdaki gelirlerin beyan edilmesi sırasında off- shore faiz gelirlerine ( TL hesabı olmak şartıyla )  ve her türlü alacak faizlerine ( TL cinsinden olmalı) enflasyon indirimi uygulanır. İndirimden sonra kalan tutarın 600 Milyon Tl’nuı geçmesi halinde gelirin tamamı beyan edilir. Diğer iki  gelir türü için indirim uygulanmaz, 600 Milyon TL nın aşılması halinde gelirin tamamı beyan edilir.

VERGİNİN HESAPLANMASI  �

Menkul sermaye iradı nedeniyle beyanname verilmesi durumunda, beyan edilecek gelire uygulanacak vergi tarifesi aşağıdadır.

BEYANNAME VERME VE ÖDEME ZAMANLARI

2003 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname  15 Mart 2004 tarihi akşamına kadar ikametgahın bulunduğu yer vergi dairesine verilmelidir. Beyanname üzerinden hesaplanan gelir  vergisi 2004 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki taksitte ödenecektir.