Marketlere 2.7 milyar TL ceza

BİROL Küle Başkanlığı’nda 28 Ekim’de toplanan Rekabet Kurulu, COVID-19 salgını sürecinde söz konusu marketlerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik soruşturma sonucunda toplanan delil, bilgi ve belgeler, düzenlenen rapor, yazılı ve sözlü savunmaların ardından karara vardı. BİM, A101, Carrefour, Migros, Şok ve Yudum yağlarının sahibi Savola Gıda’ya topla-dağıt özelliği sergileyen kartel oluşturmaları, tüketici aleyhine fiyatların yükselmesini sağladıkları gerekçesiyle 22 milyon lirayla 958 milyon lira arasında değişen miktarlarda ceza verdi. Rekabet Kurulu, BİM, CarrefourSA, Migros, ŞOK, A 101 ve Savola Gıda’ya toplam 2 milyar 671 milyon lira idari para cezası verilmesine karar verdi. Bu çerçevede 2020 yılı mali yılı gayri safi gelirlerine göre kesilen cezalar şöyle oldu: BİM’e 958 milyon 129 bin, Yeni Mağazacılık’a (A101) 646 milyon 582 bin TL, Migros’a 517 milyon 672 bin TL, Şok’a 384 milyon 369 bin TL, CarrefourSA’ya 142 milyon 469 bin TL Savola Gıda’ya 22 milyon 210 bin ile 11 milyon 105 bin TL.

Marketler, Rekabet Kurulu’nun gerekçeli kararı açıklamalarının ardından 60 gün içinde idare mahkemesine başvurarak cezaya itiraz etme hakları bulunuyor. İdare Mahkemesi’nin ardından bölge idare mahkemesi ve taraflardan birinin yine itiraz etmesi durumunda Danıştay kararıyla süreç kesinleşiyor.

‘İTİRAZ EDECEĞİZ’

Marketlerden biri adına savunma yapan bir rekabet hukukçusu, gerekçeli kararın yayınlanmasından sonra söz konusu cezaya itiraz edeceklerini söyledi. Hukukçu, cezanın topla-dağıt karteli suçlamasıyla ağır verildiğini, kompleks bir rekabet ihlalini içeren bu kavramın henüz dünyada yeni olduğunu ve içtihat oluşmadığını kaydetti. Hukukçu, şöyle konuştu: “Türk Rekabet Kurulu’nun buna ilişkin ilk kararı oldu. Bu daha yeni bir kavram, Avrupa Komisyonu, Almanya, İngiltere , Amerika’da az sayıda alınmış karar var ve henüz bir içtihat birliği bulunmuyor. Ve bu rekabet hukuku içindeki en kompleks ihlal türlerinden bir tanesi. Bu nedenle hukuki olarak ispat edilmesi diğer ihlallere göre çok daha zor. Böyle bir karar verebilmek için daha güçlü belgeler ve yüksek ispat standardı aranır. Ama marketler dosyasında bu standardın sağlanamadığı ve güçlü belgelerle bu ihlalin ortaya konamadığını belirterek, cezaya itiraz edeceğiz. Bu iddianın Rekabet Kurumunca iktisadi bir analizle ortaya konmadan verildi.”

İÇ YAZIŞMALAR

Bu denli ağır cezalara sebebiyet verebilecek rekabet ihlali soruşturmasında belgeler ve hukuki analizin yanı sıra çok güçlü iktisadi argümanların bulunması gerektiğini söyleyen hukukçu, “Ancak rutin birtakım iç yazışmalar üzerinden ceza verilmiş, çeşitli bakanlıklar bünyesindeki toplantılar bile belge olarak kullanılmış. Kısaca dosyada zincir marketlerin anlaştıkları ispat edilememiş, tedarikçilerle yapılan rutin pazarlık iletişimleri kartele dayanak olarak gösterilmiş. Cezalar da bizim hesaplamamıza göre bir önceki yıl gelirlerinin yüzde 1.8’i oranında kesilmiş. Kartel, denildiği için yüzde 2 ile başlamış, 1 yılı geçtiği için ağırlaştırılarak yüzde 3 yapılmış ve yüzde 40 indirim uygulanarak da yüzde 1.8’e gelmiş. Kartel denilmeseydi ceza miktarı yüzde 0.5 ile başlar, bu kadar yüksek olmazdı” dedi.

‘YUDUM ARACILIK ETTİ’

SÖZ konusu zincir marketlerle birlikte tedarikçilerden Savola Gıda’ya (Yudum, Egemden, Sırma yağları) kesilen cezanın gerekçesi ise şöyle: “Kendi ürünleri bakımından söz konusu perakendeciler arasında raf fiyatları ve fiyat geçişleri konusunda danışıklılığın/koordinasyonun sağlanması ve bu danışıklılığın sürdürülmesi, yine bu çerçevede perakendecilerin geleceğe dönük fiyatları ve fiyat geçiş tarihleri gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşımına aracılık etmesi yönüyle açıkça perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt (hub and spoke) kartel görünümünde ortaya çıkan anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiğine ve bu ihlal nedeniyle perakendeciler ile birlikte ve eşit derecede sorumlu olduğuna karar verildi.”

MARKETLER HANGİ SUÇLARI İŞLEDİ ?

REKABET Kurulu tarafından yapılan açıklamada kesilen cezalarla ilgili şunlar söylendi: “Yeni Mağazacılık (A101), BİM, CarrefourSA, Migros ve Şok arasında doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla fiyatların ve fiyat geçişlerinin koordinasyonunun sağlandığı; geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığı; fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan teşebbüslerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu fiyatların tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı; rakip fiyatlarının yükselmemesi halinde ürün ve/veya bölge özelinde süratle hayata geçirilen fiyat indirimleri ve/veya tedarikçiye iade faturası kesmek gibi cezalandırma stratejileri yoluyla teşebbüsler arasındaki danışıklılığa uyumun sürekli olarak gözetildiği; böylelikle adı geçen teşebbüslerin satışa sundukları pek çok ürünün perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt (hub and spoke) özelliği de sergileyen kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla Rekabet Kanunun 4. maddesini ihlal ettikleri belirlendi.”

‘KARARIN İPTALİ İÇİN DAVA AÇACAĞIZ’

MARKETLER zinciri Migros, Rekabet Kurumu’nun fahiş fiyat soruşturmasında verdiği 518 milyon liralık ceza için açıklama yaptı. Migros’tan KAP’a yapılan açıklamada, kararda yöneltilen hususların şirket tarafından kesinlikle kabul edilmediği belirtildi. Açıklamada, gerekçeli kararın tebliği sonrası kararın iptali için dava açılacağı kaydedildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Migros Ticaret A.Ş., faaliyetlerini dürüstlük ve güvenilirlik ilkelerine bağlı olarak her zaman kanunlara ve yasal düzenlemelere uygun şekilde sürdürmektedir. 67 yıldır koruduğumuz, müşterilerimize en kaliteli ürün ve hizmetleri en uygun fiyatlarla sunma irademiz kesintisiz devam edecektir.”