Maraş’ta usta sıkıntısı

Kahramanmaraş’ın Cumhuriyet Türkiyesi’nin iplik başkenti olması tesadüf değil. Tarihi kaynaklarda Xl. yüzyıl’da Kahramanmaraş’ta boyacılıkla alâkalı olduğu tahmin edilen 11 adet basmahane bulunduğu bilgisi yer alıyor. XVII. yüzyıl başlarında dokumacılık, boyacılık ve kırmızı pamukluların üretiminin devam ettiği de yine bu kaynaklarda belirtiliyor. Dünyanın en ileri teknolojisine sahip iplik fabrikalarının bulunduğu Kahramanmaraş’ın sanayi bölgelerinde aylardır sessizlik hakim. Depremde büyük hasar gören iplik makinelerinin bir kısmı Mısır, Pakistan gibi ülkelere satıldı. Buna ek olarak hazır giyim sektörünün düşen global talep nedeniyle zor bir yıl geçirmesi de iplik üretimini olumsuz etkiledi.

USTALAR GİTTİ

Kahramanmaraş’taki iplik sanayicisinin sorunlarından biri de insan kaynağı. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Konukoğlu’na göre bölgede eleman sıkıntısı hep vardı ama depremden sonra dengeler daha da bozuldu.

Uzun yıllardır dede mesleği olarak bölgede tekstil fabrikalarının anahtar teslim kurulumunu yapan Teco Tekstil’in sahibi Fatih Zülkadiroğlu ise iplik fabrikalarındaki usta sıkıntısına dikkat çekti. Zülkadiroğlu, “Fabrikalar zaten iş yapamıyor. Depremde hasar alanlar vardı. Kendini toparlayanlar da düşük kapasiteyle çalışıyor. Maraş’ta iplik makineleri satılıyor. Sıfır makine alımları da yok.

Elindeki ipliği maliyetine satabilene helal olsun deniliyor. Çalıştığımız bir sanayici var 23 fabrikasından sadece birini çalıştırıyor. O da elindeki ustalar gitmesin diye” durumu özetledi.

Peki ustalar ne yapıyor? Zülkadiroğlu, bölgedeki iplik ustalarının yüzde 25’inin göç ettiğini belirtti. Zülkadiroğlu şöyle devam etti: “Ben şu anda deprem bölgesindeki pamuk tarak makinesini aldım Pakistan’a yükleyeceğim. Çünkü burada çalıştıramıyoruz. İplik ve dokuma ustaları Denizli’de, Bursa’da, İstanbul’da iş buldu. Özbekistan’a, Türkmenistan’a gidenler var. Arıyorum, ‘gelin diyorum. ‘Artık dönmem’ diyorlar. Her yerde ustalar kıymetli olduğu için gittikleri şirketlerde ev kiraları ödeniyormuş, araba da verenler olmuş. Maaşları da burada alacağından yüzde 50 yüksekmiş. Tekstilde çalışan 154 bin sigortalı işçi var Maraş’ta. Yüzde 25’i göçtü. Dönmek de istemiyor.”

Zülkadiroğlu’nun ana işi tekstil makineleri. İkinci el ya da sıfır makineleri fabrikalara kuruyor. Sıfırdan fabrika teslim ediyor. Ama depremin ardından yıllardır çalıştığı bu pazarda büyük bir fırsatçılık yapıldığını belirtti Zülkadiroğlu: “Şu anda Mısır, Hindistan, Pakistan Türkiye’den makine alıyor. Maraş’ın iplik makinelerini buralara taşıyoruz. Ama bir problem var. Depremin yarattığı sıkıntıyı bu adamlar biliyor ve 10 liralık makineye 3 lira fiyat veriyorlar. Bu nedenle sanayici satmak istemiyor. Zor durumda kalanlar satıyor. Bir yılda 5 milyon Euro’luk makine satıldı.”

İPLİK STOKLARI DA BİRİKTİ

-SANKO Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Konukoğlu, eleman sıkıntısının depremden sonra arttığını belirterek şunları söyledi: “Bu global resesyonla da  ilgili. İplik ithalatı çok fazla. Türkmenistan ve Özbekistan’dan ucuza mal geliyor. Anti damping olmasına rağmen ihraç kaydıyla getiriyorlar. Tekstil durgun. Bazı tesisler devreye girmedi. Konfeksiyon yürümeli ki iplik tesisleri de çalışsın. Konfeksiyonda sıkıntı olduğu için iplik stokları birikti. Kapasiteler geriledi. Haziranda faizler toparlarsa yeniden canlanır” dedi.

DÖNECEKLERİNE İNANIYORUM

-KİPAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Öksüz de şehirde insan kaynağı sorunu yaşandığını, göçün bunda etkili olduğunu belirtti.

Öksüz, “Mavi yaka tarafında sıkıntı var. İnşaatı tercih ediyorlar. Kalıcı konutlar yavaş yaaş teslim dilmeye başlandı. Ben inanıyorum ki kalıcı konutlar geldikkten sonra herkes dönecek. İşler şimdi yavaş ama fabrikalar tam kapasite devreye girdiğinde sorun daha net hissedilir. Yine de ben kalıcı konutların tamamlanmasıyla ustaların şehre döneceğini düşünüyorum” diye konuştu.