Lira, değersiz paralar liginde birinci oldu

Hürriyet Dergi Grubu'na bağlı Ekonomist Dergisi'nin haberine göre, Türkiye, parasındaki bol sıfırlarla dünya birincisi konumuna yükseldi. Haziran ayı başında 1 dolar 257 bin lirayı aşınca, Türk Lirası, dünyanın en değeri düşük parası konumuna geldi.

Türkiye, 203 ülke arasında parasının değeri dolar karşısında en düşük ülke oldu. Bir dolar 257 bin lirayı aşınca, birinci sıradaki Angola Kwanzası ikinciliğe düştü. Zaire ise üçüncü sırada yer alıyor.

Ekonomist Dergisi'nin haberine göre, Merkez Bankası enflasyon oranı aşağıya çekildikten sonra 2000 yılında sıfır atmayı planlıyor. Eğer enflasyon düşürülmeden sıfır atılırsa, yeni liranın da 10-15 yıl içinde aynı akıbete uğraması kaçınılmaz gözüküyor.

The Wall Street Journal Gazetesi, her hafta başında dünyadaki 203 ülkenin para biriminin dolar karşısındaki değeri gösteren ‘‘World Value Of The Dolar’’ adlı bir tablo yayınlıyor. Gazetenin 2 Haziran tarihli sayısında yer alan son tabloya göre, Türk Lirası, 203 ülke arasında dolar karşısındaki değeri en düşük para olarak birinci sırada yer aldı.

TÜRKİYE RAKİPSİZ

Önceki haftaya kadar bu ünvanı elinde tutan Angola Kwanzası, artık ikinci sırada. Sabit kur sistemini uygulayan Angola, yakın bir zamanda devalüasyona gitmezse, Türkiye'nin liderliğini kolay kolay elinden alacak bir başka rakip görünmüyor.

İtalyan Lireti'ni kullanan San Marino ve Vatikan dışında, dünyada parasının dolar kuru dört veya daha fazla rakamla ifade edilen 27 ülke var. En tepesinde Türkiye'nin bulunduğu bu ülkelerin büyük çoğunluğu siyasi ve ekonomik sorunlarla içiçe yaşıyor. Liderliği elinden aldığımız Angola, hiperenflasyondan dertli. Üçüncü sıradaki Zaire de hiperenflasyonun yaşandığı ülkelerden biri. Altıncı sırada yer alan Endonezya, Asya kirizinin getirdiği ekonomik sorunlar ve siyasi çalkantılarla boğuşuyor.

NASIL BAŞARDIK?

Türkiye'nin kendinden daha ağır sorunlarla uğraşan bu ülkeleri geride bırakarak sıfırlar liginde liderliğe uzanmasını enflasyon sağladı. Türkiye'de enflasyon oranı 1971 yılından beri iki hanenin altına düşmedi. 1971-1997 yılları arasında toptan eşya fiytaları endeksi (TEFE) tam yüzde 30 milyon 374 bin 96 oranında artış gösterdi. Enflasyondaki yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 74.5 oldu.

1970'li yıllarda sabit kur sisteminden ödün verilmedi ve zaman zaman develüasyon yapma yoluna gidildi. 1980 yılından sonra esnek kur sistemine geçilip kurların günlük olarak belirlenmeye başlamasıyla, TL'nin değerindeki düşüş hızlandı. 1971 yılından bugüne kadar dolar kuru tam yüzde 1 milyon 864 bin 329 oranında artış gösterdi. 1971 yılında 1 doların değeri 14 liraydı.

Yıllardır Türkiye'nin gündeminde olan sıfır atma operasyonunu gerçekleştirmek için Merkez Bankası teknik hazırlıklarını yapmış durumda. Ancak enflasyonun önüne geçmeden sıfır atıldığı takdirde, 10-15 yıl sonra tekrar aynı noktaya dönüleceği bilindiği için bu operasyon sürekli geçiktiriliyor. Uygulanmakta olan program ile 2000 yılında enflasyon tek haneli rakamlara düşürülünce, paradan beş sıfır atılacak ve Euro'ye eşit bir 1 lira yaratılacak.