Güncelleme Tarihi:
Yaklaşık üç aydır devam eden Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin en çok etkilediği alanlardan biri olan ticarette, toparlanma belirtileri görülmeye başladı. Laleli Sanayici ve İşinsanları Derneği (LASİAD) Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca, “Savaşın etkisiyle 40-45 gün hiçbir şey yapmadık. Ancak artık Ukraynalılar dönmeye başladı. Bizde, orada ağır bir savaşın devam ettiği gibi bir yansıma var ama aldığımız bilgilere göre, Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesi haricinde her yer normalleşmiş durumda” diye konuştu.
RUSYA NORMALLEŞİYOR
Rusya’da da normalleşme adımlarına dikkat çeken Eyyüpkoca, “Laleli piyasasında Rusya’nın payı yüzde 35, Ukrayna’nın yüzde 20. Savaş öncesine göre düşüşümüz yüzde 10-20’lerde. Savaş olmasaydı, bütün yaz çalışsak, mal yetiştiremezdik, büyük bir talep vardı” açıklamasını yaptı ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Rusya’da görülen normalleşme, bu sezonu turizm açısından da iyi geçireceğimizi gösteriyor. Charter seferleri başladı. Laleli, Osmanbey, Merter bölgesinin ticaret hacmi, geçtiğimiz yıl 3.5 milyar dolara kadar çıktı. Pandemi öncesinde 7 milyar dolardı. 16-17 milyar dolarları bulduğu dönemler de oldu. Bu yıl da beklentimiz, 3 milyar dolar civarında olacağı yönünde.”
“Laleli’de yolcu gelirse hareketlilik olur” diyen Gıyasettin Eyyüpkoca, piyasadaki alıcıların da çeşitlendiğini belirterek, “Rusya ve Ukrayna’nın dışında Bulgaristan, Macaristan da var. Önceden sadece Rusya’nın payı yüzde 70’ken şimdi çeşitlilik arttı. Rusya’dan önce ise ciroda en yüksek pay Polonya’nındı. AB süreci başlayınca Polonya ve Çekler ayağını kesti. Son 6-7 yıldır Polonyalılar tekrar döndü” diye konuştu. Dünyada bölgesel ürün ayrımı kalmadığını söyleyen LASİAD Başkanı Eyyüpkoca, “Yazlık kışlık makası daraldı. Rusya satışlarında buna uzun süre alışamadık. Dünyada bölgesel ürün ayrımı kalmadı. Bu durum büyük fast fashion zincirlerinin de etkisi ile oldu. Artık Afrikalılara ya da Türki Cumhuriyetlere özel ürün üretmiyoruz” diye konuştu.
‘GERİ DÖNÜŞ BAHAR HAVASI OLABİLİR’
Laleli’de iş yapan Fibak Tekstil’in sahibi Mert Karaca da Ukraynalıların geri döndüğünü, bu sürecin bir bahar havası olabileceğine dikkat çekti. İş hacminde Rusya’nın yüzde 40, Ukrayna’nın ise yüzde 60 payı olduğu bilgisini veren Karaca, “Bir buçuk ay öncesine kadar Ukrayna’yla iş yapamaz haldeydik. Ülkeden göç edenler, dükkanlarını bırakanlar oldu. İki hafta öncesine kadar konuştuğumuzdaysa, ‘savaş hiç olmamış gibi’ diyorlar. Umarım diplomasi adına atılan her adım karşılık bulur ancak Rusya yeniden saldırırsa bu bahar havasının biteceğine inanıyorum. Rusya ülkenin doğusunda hâkim ama ülkenin batısı ve güneyi, tamamen normal şekilde hayatlarına devam ediyor. Rusya’da ise tüketimde değişiklik yok. 2 yıl önce mağazaları gezerken kira olarak 20 bin dolar istiyorlardı. Biz ‘25 bin verelim, biz kiralayalım’ dediğimizde kabul etmiyorlardı. Şimdi 10 bin dolara kiralamamız için bize teklif ediyorlar. Savaşla birlikte Türk markaları Rusya’da çok daha değerlendi” yorumunu yaptı.
GÖÇLE TEKSTİLDE İHTİYAÇ ARTTI
Laleli’de mağazası olan İntersan şirketinin sahibi Muhammet Sancaktar da Ukraynalılara satışların, savaş öncesine göre düşük seviyelerde kalsa da siparişlerin tekrar başladığını söyledi. Sancaktar, “Başlarda telefon ve görüntülü görüşmeler üzerinden siparişler verdiler. Ancak şimdi güvenli bölgelerde yaşayanlar, Romanya üzerinden otobüslerle geliyorlar. Eskisine kıyasla Ukrayna’ya satışlarımız yüzde 20-30’larda. Ticari ilişkimiz olan Ukraynalılar da bu durma geleceklerini düşünmüyorlardı, olanları gövde gösterisi olarak algılamışlardı. Savaş belli yerlerde devam ediyor ama güvenli bölgelere artan bir göç var; oralarda nüfus arttıkça tekstil ihtiyacı da artıyor. Ulaşamadığımız kişiler olsa da ödemelerde önemli bir sıkıntıyla karşılaşmadık. Aldıkları ürünlerin paralarını gönderiyorlar ya da buraya geldiklerinde ödeme yapıyorlar” diye konuştu.
UKRAYNA İLE TİCARETTE WHATSAPP ETKİSİ
Savaşın Laleli ve bölgedeki iş yeri kiralarına ve ticaretin şekline etkilerini değerlendirirken yıllardır süren güven ilişkisine dikkat çeken LASİAD Başkanı Eyyüpkoca, “Müşterilerle yıllardır devam eden güvene dayalı ilişkilerimiz var. 34 yıldır tanıdığım Ruslar, Ukraynalılar, Bulgarlar, Macarlar var. Bu, salgın döneminde çok işimize yaradı. Bir telefonla işler çözüldü. Ticaretin yüzde 60’ı Whatsapp ve benzeri uygulamalar üzerinden yürüyor. Kiralar da yükselmedi, tam tersine düştü. Araya savaş girmeseydi artardı. Savaş çözülür ve işler eski seyrine dönerse kiralarda yeniden bir artış yaşanabilir” dedi.